Hebben sleutelberoepen nog een plek in de stad?
21 mrt 2023 09:00 | Rechtvaardige StadAmsterdam doet het ontzettend goed in de wereld, als je tenminste uiteenlopende wereldranglijsten gelooft. Het is een succesvolle 'creative city', een kennis- en innovatiestad waar expats vanuit de hele wereld graag komen wonen. Maar dit mondiale succes heeft ook een keerzijde. Voor sleutelberoepsgroepen - zoals leraren, zorgmedewerkers en politieagenten - lijkt het steeds moeilijker om in de stad te gaan of te blijven wonen. En hiermee dreigen deze belangrijke groepen voor de stad verloren te gaan. Is er voor hen nog een plek in de stad?
Wie woont en werkt nog in de stad?
Het rapport ‘Op zoek naar de sleutel: hoe behoud je sleutelberoepen voor de stad? Context en achtergrond bij de positie van sleutelberoepen op de woningmarkt van Amsterdam en de MRA’ is de eerste publicatie van het onderzoeksprogramma “Wie woont en werkt nog in de stad?”, gefinancierd door het Kenniscentrum Ongelijkheid. In dit rapport zetten onderzoekers van het programma de eerste stap om deze onderzoeksvraag te beantwoorden.
De onderzoekers bespreken de trends en stedelijke ontwikkelingen van Amsterdam en de Metropool Regio Amsterdam (MRA) in de afgelopen decennia en plaatsen deze in een internationale context. Zij lichten de situatie op de huidige woningmarkt toe en bespreken belangrijke processen zoals toewijzing en urgentie. Maar kijken ook vooruit naar potentiële nieuwe ontwikkelingen op Rijksniveau die de mogelijkheden om een woning te bemachtigen vergroten.
Ook voorrangsregelingen nemen ze onder de loep: een relatief nieuwe regeling in enkele gemeenten waarin mensen die werken bij de politie, de zorg of het onderwijs met voorrang een woning kunnen krijgen. Welke gemeenten werken al met zo’n voorrangsregeling, voor welke beroepsgroepen zijn deze bedoeld en hoeveel mensen maken hier daadwerkelijk gebruik van?
Sleutelberoepen: in- en uitsluiting
Het rapport laat zien dat het allesbehalve gemakkelijk is om een groep sleutelberoepen te definiëren. Begrippen als ‘cruciale’, ‘onmisbare’, ‘vitale’, ‘essentiële’ en ‘maatschappelijke’ beroepen worden langs en door elkaar heen gebruikt. Veelal dezelfde groepen - die van politie, zorg en onderwijs - worden als sleutelberoep aangemerkt, maar daarmee zijn het ook steeds dezelfde groepen die dat niet zijn. Er worden vijf kenmerken besproken die je meenemen langs de tegenstrijdigheden, impliciete aannames en de uitsluitingsmechanismen die er in de discussie omtrent sleutelberoepen spelen. Dit leidt tot drie scenario’s die als leidraad kunnen dienen voor het aanwijzen van sleutelberoepen.
Ontoegankelijkheid woningmarkt neemt toe
Dit eerste rapport stelt vast dat de Amsterdamse woningmarkt, en in iets mindere mate de woningmarkt van de MRA, de laatste jaren in toenemende mate ontoegankelijk is geworden voor mensen met lage en middeninkomens, waaronder de mensen met een sleutelberoep. In 2023 vervolgt het onderzoeksprogramma haar onderzoek door leraren in het primair onderwijs en pabo-studenten interviewen over hun motivaties, gedachten en verwachtingen over hun werk- en woonsituatie. Daarnaast richt hun kwantitatieve vervolgonderzoek zich op ontwikkelingen in verhuispatronen van sleutelberoepen van en naar Amsterdam en naar de samenhang met veranderingen in de arbeidsloopbaan.
Meer weten?
Dit onderzoeksprogramma is een samenwerking van de Hogeschool van Amsterdam, de Universiteit van Amsterdam, Gemeente Amsterdam, de Amsterdamse Federatie van Woningcorporaties, Planbureau voor de Leefomgeving en verschillende praktijkpartners en werkt in opdracht van het Kenniscentrum Ongelijkheid. Het programma wordt gecoördineerd door Stan Majoor (HvA) en Dorien Manting (UvA).
Lees je het rapport liever als PDF? Klik dan hier >