Onderzoek naar vermoeidheid, vallen en weer opstaan

Paul Voorn, oefentherapeut en docent-onderzoeker bij het HvA-lectoraat Oefentherapie – Dagelijks Bewegen!, en collega-onderzoeker Maaike van Gameren, onlangs gepromoveerd aan de VU, werken samen met VeiligheidNL. Maaike: ‘We hebben gekeken naar de effectiviteit van het valpreventieprogramma In Balans van VeiligheidNL. Met de kennis die we opdoen, hopen we dat 65+'ers hun balans en kracht kunnen verbeteren. De gevolgen van een val op hogere leeftijd zijn immers vaak groot.’

Valpreventieprogramma In Balans

Maaike vertelt verder over haar promotieonderzoek: 'In verschillende plaatsen in het land deden groepen 65+’ers mee. Ze kregen eerst 4 weken lang educatie over valpreventie en vervolgens gingen ze 10 weken praktisch aan de slag: 2 keer per week een uur bewegen'. Maaike: 'Uit deze studie bleek een positieve ontwikkeling: deelnemers hadden meer kennis, vertrouwen en spierkracht na het volgen van het programma, al is deze ontwikkeling kleiner dan verwacht. Voor een blijvend resultaat blijkt het van belang dat deze ouderen wel blijven bewegen.' In Balans draait nog steeds landelijk, met als doel om op steeds meer plekken valpreventieprogramma’s te bieden.

Van de hak op de … teen

Paul borduurt verder op dit onderzoek en kijkt naar de effecten van vermoeidheid op bewegen. 'We weten dat ouderen na inspanning vermoeider zijn, maar het vaak niet door hebben. We doen 2 experimenten: we laten ze onvermoeid lopen en vermoeid lopen (dat is lopen na een fysieke inspanning). We nemen dat op met verschillende camera’s. We kijken vervolgens naar de verschillen; in staplengte, breedte, tempo. En we laten ze van een stoepje afstappen en kijken naar de landing van de voet: gaat dat via de hak of de teen?' legt Paul uit. 'Doen ze dit bewust? Gaan ze - bij verminderde balans - uit voorzorg voorzichtiger de stoep af?' Ook deze onderzoeksgegevens zijn al verzameld.

Via straatwerving en buurthuizen – en met behulp van studenten - kreeg Paul voldoende ouderen op de been voor dit deel van zijn onderzoek. Nu kan hij aan de slag met het analyseren van de gegevens en het schrijven en publiceren van zijn bevindingen. Hij hoopt in het najaar van 2026 te promoveren.

Leerzame uitwisseling voor studenten

Maaike en Paul zijn erg tevreden over de samenwerking tussen de VU en de HvA. In totaal werkten 36 studenten mee tijdens de afstudeerfase van hun bachelor of master: 26 van de HvA-opleidingen Oefentherapie en Fysiotherapie en 10 VU-studenten Bewegings- en Gezondheidswetenschappen. Voor alle studenten was het een leerzame kruisbestuiving, vertelt Paul: ‘HvA-studenten zijn sterk in testen in de praktijk en vaak al vertrouwd met de doelgroep. VU-studenten zijn goed in data-analyse en het trekken van wetenschappelijke conclusies. Ze hebben elkaar daar over en weer goed bij geholpen.’

Promotie in zicht

Maaike promoveerde op 18 juni met haar proefschrift(opent in nieuw venster), onder begeleiding van promotoren prof. dr. Mirjam Pijnappels en prof. dr. Bart Visser, en co-promotoren prof. dr. Judith Bosmans en dr. Daniël Bossen. Maaike werkt inmiddels bij VeiligheidNL.

Paul zit in het laatste jaar van zijn promotietraject , dat hij uitvoert met een NWO-lerarenbeurs. Zijn promotoren zijn Mirjam Pijnappels (hoogleraar Mobility in Ageing aan de VU) en Bart Visser (lector Oefentherapie – Dagelijks Bewegen! aan de HvA en bijzonder hoogleraar aan de VU). Zijn co-promotor is Daniël Bossen (associate lector eHealth en Beweeggedrag aan de HvA).

Maaike, gefeliciteerd! En Paul, veel succes met deze laatste fase!