Kindcentrum-scan bevordert samenwerking kinderopvang, onderwijs en jeugdhulp

In Nederland wordt steeds meer samengewerkt tussen kinderopvang, onderwijs en jeugdhulp/-zorg om een geïntegreerd aanbod voor jonge kinderen te creëren. Deze trend is ingegeven door het besef dat het huidige aanbod voor gezinnen met jonge kinderen vaak gefragmenteerd is. Fukkink is lector Pedagogische functie van Onderwijs en Opvoeding en werkte met een team van onderzoekers van vier hogescholen en de Universiteit van Amsterdam aan de ontwikkeling van de Kindcentrum-scan.   

Interprofessionele samenwerking  

“De scan brengt strikt genomen de samenwerking alleen in kaart, maar we zien dat direct daarna het gesprek wordt gevoerd en iedereen uit het team kan meekijken waar de samenwerking sterk is en ook waar kansen liggen. De professionals uit onderwijs en kinderopvang kunnen vervolgens aan de slag en doen dat ook.” Door de scan in te zetten tijdens het ontwikkelproces kunnen kindcentra vooraf bepalen waar ze nu staan en waar ze uiteindelijk naar toe willen. “Door deze twee te vergelijken kunnen ze gerichte actiepunten vaststellen om de ontwikkeling te bevorderen. De scan kan vervolgens gebruikt worden om de voortgang te monitoren.” 

Betrouwbaar instrument 

Een landelijke validatiestudie onder 46 locaties en 788 professionals toonde aan dat de Kindcentrum-scan een betrouwbaar instrument is en meet wat het moet meten. De resultaten lieten zien dat de scores van de scan positief samenhangen met de interprofessionele samenwerking van diverse collega's met andere pedagogische professionals. Dit bevestigt dat de scan een betrouwbaar instrument is om de interprofessionele samenwerking te meten. 

It Takes a Village to Raise a Child 

Marian Ooms is docent/onderzoeker en promoveert op dit onderzoek: “De bevindingen zijn positief. Wel is slechts een klein percentage van de deelnemers werkzaam in de opvoedingsondersteuning, jeugdgezondheidszorg of paramedische zorg. In vervolgonderzoek kan worden gekeken hoe de scan verder ingezet kan worden.” De onderzoekers willen ook nader onderzoeken of de Kindcentrum-scan bijdraagt aan de brede ontwikkeling van kinderen. “We zien dat de professionals vanuit de opvoedingsondersteuning en JGZ wat verder af staan van kinderopvang-, school- en IKC-teams. Door deze afstand zijn ze minder vaak betrokken geweest bij ons onderzoek, waar we de kinderopvang, de school en het IKC als vertrekpunt namen. Toch horen ze er wel bij. In de scan willen we de kinderopvang- en basisschoolcollega's vragen ook deze deskundige collega's mee te nemen in hun inventarisatie.” 

Vroegsignalering  

Om deze integratie van zorgpartners te verbeteren kan een verbinding worden gemaakt tussen een intern begeleider (IB'er) vanuit de basisschool en een intern begeleider vanuit de kinderopvang. Fukkink: “Zo ontstaat er een goede basis voor vroegsignalering en zorg voor kinderen met extra zorgbehoeftes. Het helpt als de IB'ers toegang hebben tot een inclusie-pedagoog die kijkt wat er kan worden gedaan voor een kind met enige toegevoegde expertise binnen de school.”  

Effect op welbevinden en ontwikkeling kinderen 

De volgende stap is dan ook te onderzoeken of er naast een samenhang met de netwerken ook een samenhang is tussen de Kindcentrum-scan en de beleving van de professionals (denk aan houding en vertrouwen in eigen kunnen voor interprofessioneel samenwerken en teameffectiviteit). De eerste resultaten van deze studie worden binnenkort verwacht. “Daarna is er eigenlijk nog maar één stap, maar dat is wel een heel grote.”, vervolgt Fukkink. "We onderzoeken op dit moment of de Kindcentrum-scan - met lage of juist hoge scores voor samenwerking op een locatie - uiteindelijk iets zegt over het welbevinden en de ontwikkeling van kinderen. Uiteindelijk draait het, ook bij interprofessionele samenwerking, om het kind en om niemand anders.” 

Meer informatie over de Kindcentrum-scan 

De Kindcentrum-scan is een nieuw meetinstrument dat de samenwerking tussen kinderopvang, basisonderwijs en jeugdhulp/zorg in kaart brengt. Het instrument bestaat uit 22 items die tijdens gestructureerde interviews met leidinggevenden van centra worden gescoord op een drie-puntsschaal: gescheiden, afgestemd of geïntegreerd. De scan biedt inzicht in de samenwerking op verschillende niveaus en domeinen, zoals de overgang van kinderopvang naar school, de samenwerking met buitenschoolse opvang, en de zorg voor kinderen met speciale behoeften. 

In het Tijdschrift voor Orthopedagogiek staat een uitgebreid artikel over dit onderzoek. Met het aanmaken van een gratis account is het lezen.