Kenniscentrum Techniek

Comfortabel wonen in de zomer (Hitte in de woning)

Hoe houden we ons huis koel?

Project

Door de klimaatverandering zijn er in Nederland vaker periodes met hoge temperaturen, droogte en veel zon. Hierdoor neemt hinder door oververhitting in woningen toe. Bovendien kan een stijgende koelbehoefte in woningen leiden tot een stijgende energievraag, terwijl dit nog niet overal is meegenomen in de gemeentelijke warmtevisie. Hoe kunnen we de koelbehoefte van bewoners in een warmer wordend klimaat energiezuinig invullen, zonder de energievraag voor de stad als geheel te verhogen? Dat onderzoekt de Hogeschool van Amsterdam (HvA) met meerdere partners in het project Hitte in de woning (SIA, RAAK-Publiek).

Het aanpakken van deze kwestie vraagt om maatregelen op verschillende niveaus: gebied, gebouw en gedrag. Zo zoeken gemeenten naar hittebestendige maatregelen voor de inrichting van de buitenruimte en het effect hiervan op de temperatuur in de woning (gebied). Daarnaast hebben woningcorporaties behoefte aan een doordachte aanpak bij de renovatie van woningen, waarbij ze rekening kunnen houden met de binnentemperatuur (gebouw). Tot slot spelen ook bewoners een rol bij het beperken van hitte in hun woning (gedrag).

‘Op dit moment is er nog onvoldoende kennis over maatregelen tegen oververhitting die zich integraal op deze drie niveaus richten, zegt projectleider Froukje de Vries. ‘Het project Hitte in de woning wil antwoord geven op de vraag wat de (toekomstige) koelbehoefte van Nederlandse woningen is, en welke maatregelen woningcorporaties, gemeentes en provincies kunnen inzetten om op energiezuinige manier aan deze behoefte te voldoen.’

Werkwijze

Met praktijkmetingen wordt de koelbehoefte van woningen en het effect van verschillende maatregelen bepaald. Zo wordt in kaart gebracht in welke praktijksituaties daadwerkelijk hinder ontstaat en welke maatregelen zinvol zijn. Ook wordt het gedrag (handelen om te koelen) van bewoners onderzocht om inzicht te krijgen in hun handelingsperspectief en de effectiviteit van de maatregelen. Enkele woningen uit de praktijkmetingen zullen vervolgens door W/E adviseurs getoetst worden aan de eisen van TOjuli. Aan de hand van deze simulaties kunnen varianten met maatregelen onderzocht worden. Ook wordt na elke zomer een belevingsonderzoek uitgevoerd in samenwerking met de GGD. De daaruit voortkomende inzichten helpen woningcorporaties, gemeentes en provincies om op een energiezuinige manier aan de koelbehoefte te voldoen.

Resultaten

De resultaten van het onderzoek geven inzicht in maatregelen op drie niveaus: gebied, gebouw, gedrag. Zo krijgen gemeenten inzicht in het ontwerp voor de openbare ruimte in een woongebied. Daarnaast krijgen woningcorporaties door het onderzoek kaders voor de aanpak van kenmerkende woningen om oververhitting te voorkomen. De nadruk ligt op de renovatie-opgave waar corporaties nu mee te maken hebben. Maatregelen bevinden zich op het niveau van het gebouw en het gedrag van de bewoner.

De resultaten kunnen ook een aanzet zijn voor aanpassing van bouwregelgeving en voor een verbeterd inzicht en bewustzijn bij ontwerpers. Daarnaast zullen de resultaten op stedelijk niveau inzicht geven in de (toekomstige) koelbehoefte van woningen in een stad als geheel. Zo kunnen deze resultaten gebruikt worden om energie- en klimaat doelen te verbeteren.

Onderwijs

Studenten van de Hogeschool van Amsterdam van de opleidingen Built Environment, Engineering en Datascience spelen een rol in het project. Zo zal het onderzoek voor de minor Data Science als bedrijfsopdracht dienen: studenten gaan aan de slag met een casus om opgedane kennis over dataverwerking en dashboardontwikkeling toe te passen. Ook zullen studenten actief deelnemen aan onderdelen van de werkpakket, zoals bij simulaties, dataverwerking, variantenstudies of bij de deelname van de metingen.

Partners

  • Onderzoeksteam: Hogeschool van Amsterdam, W/E adviseurs, Klimaatverbond Nederland, TAUW, De Groene Huisvesters, GGD Gelderland-Midden
  • Overheden: Provincie Gelderland, Provincie Noord-Holland, Provincie Utrecht, Provincie Zuid-Holland, Gemeente Nijmegen, Gemeente Arnhem, Gemeente Hilversum, Gemeente Amersfoort, Gemeente Westbetuwe, Gemeente Rotterdam, Gemeente Leiden
  • Corporaties: Ymere uit Amsterdam, Talis uit Nijmegen, Domijn uit Enschede, Kleurrijk wonen uit Westbetuwe, WBO Wonen uit Oldenzaal, Havensteder uit Rotterdam, Gooi en Omstreken uit Hilversum

Het consortium van het project Hitte in de woning

Positie binnen onderzoeksprogramma

Dit project wordt uitgevoerd binnen het lectoraat Energie en Innovatie van de Faculteit Techniek van de HvA. Het lectoraat draagt met toegepast onderzoek naar duurzame energie en energiebesparing bij aan de energietransitie en is speerpunt van het Centre of Expertise City Net Zero van de HvA.

Gepubliceerd door  Kenniscentrum Techniek 18 september 2023

Project Info

Startdatum 01 jun 2022
Einddatum 31 mei 2024

Contact

Samuel de Vries