Digital Tools for the Community Economy

Achtergrond

Steeds meer organisaties werken volgens de principes van de gemeenschapseconomie, maar de manier waarop zij data kunnen delen en beheren staat nog in de kinderschoenen. Heldere modellen voor datacommons — gedeelde structuren voor dataopslag, datagebruik en governance — ontbreken vaak.
De Europese Commissie benadrukt in het Actieplan voor de Sociale Economie dat deze ontwikkeling hard nodig is. In sectoren als energie, voeding en zorg ontstaan al allerlei initiatieven, maar een duidelijk beeld van hun technologische en organisatorische fundament ontbreekt. Dit project brengt die kennis bijeen en onderzoekt hoe datacommons duurzaam kunnen worden ontwikkeld en opgeschaald.

De digitale transitie in de samenleving biedt grote kansen voor bedrijfsmodellen voor organisaties en commons die niet alleen gericht zijn op winst, maar ook op sociale en ecologische waarde.

Prof. dr. ir. Kees van Montfort

Projectleider

Doel van het project

Het project onderzoekt hoe digitale technologie de gemeenschapseconomie kan ondersteunen en versterken. De focus ligt op energie-datacommons: gemeenschappen die gezamenlijk data beheren rond energieproductie en -verbruik.

Methode

Gemeenschapswaarden en -behoeften

Via interviews en co-creatieve sessies brengen we in kaart welke waarden, behoeften en verwachtingen energiegemeenschappen hebben. Deze inzichten vormen de basis voor de inrichting van een energiedatacommon vanuit de praktijk.

Duurzaamheid, governance en technologie

De verzamelde inzichten worden vertaald naar duurzame organisatie- en businessmodellen, aangevuld met een governance- en technologisch raamwerk. Dit laat zien hoe energiedatacommons veilig, betrouwbaar en schaalbaar kunnen functioneren.

Opschaling en roadmap

We onderzoeken hoe energiedatacommons kunnen doorgroeien van lokale pilots naar brede toepassing. Dit resulteert in een praktische roadmap die gemeenschappen, bedrijven en overheden ondersteunt bij implementatie en verdere opschaling.

Verwachte resultaten

• Een helder overzicht van de vereisten voor een energiedatacommon als stedelijke common, bijvoorbeeld als infographic.
• Geteste en gezamenlijk ontwikkelde bedrijfsmodellen en governancekaders voor duurzame en schaalbare energiedatacommons.
• Een routekaart voor de ontwikkeling en toepassing van energiedatacommons in de gemeenschapseconomie.
• Brede richtlijnen die ook inzetbaar zijn voor andere stedelijke commons.

Verwachte maatschappelijke impact

Met de juiste digitale tools kunnen gemeenschappen meer invloed uitoefenen op hun eigen economische processen. Daardoor neemt hun afhankelijkheid van externe partijen af, blijft meer waarde lokaal en worden opbrengsten eerlijker verdeeld. Het project stimuleert duurzame en ethische praktijken, ondersteunt lokale bedrijven, creëert werkgelegenheid en versterkt collectief eigenaarschap.

Bijdrage aan onderwijs en onderzoek

De inzichten uit dit project worden geïntegreerd in de master Economic Transformations (MET) van de HvA. Studenten werken actief mee in het onderzoek en brengen de resultaten direct in praktijk.

Betrokken lectoraten

• Corporate Governance & Leadership, Hogeschool van Amsterdam

Onderzoeksteam HvA

• Prof. dr. ir. Kees van Montfort
• Toon Maassen
• Thijs van den End
• Dr. Frank Jan de Graaf

Externe partners

• Waag Futurelab
• CommonsNetwork / MeentCoop
• Diverse energiecommons

Subsidieverstrekker

Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO)