Kenniscentrum Onderwijs en Opvoeding

Narratief 'Samenwerken aan leren en opvoeden'

Project

Leerkrachten van een groot aantal basisscholen uit Almere en Amsterdam hebben het ‘Kenniscentrum Onderwijs en Opvoeding’ benaderd met de vraag hoe zij ouders actief kunnen betrekken bij het leerproces van hun kind op school.

Lectoraat Maatwerk in Leren en Instructie
Lectoraat Pedagogische Functie van onderwijs en opvoeding


Onderzoekers

Ron Oostdam
Ruben Fukkink

Praktisch-organisatorische vragen

De leerkrachten waren overtuigd van het nut van ouderbetrokkenheid, maar worstelden ook met allerlei praktisch-organisatorische vragen als:
• “Als we ouders moeten betrekken bij het onderwijs kost het heel veel overlegtijd. We hebben al te weinig tijd, dus hoe organiseren we dat?”
• “Ik ben bang dat we straks met iedere ouder moeten onderhandelen over het lesprogramma. Hoe kunnen we dat voorkomen?”
• “Je kunt als leerkracht eigenlijk niet zonder steun en hulp van ouders, maar als ze thuis de verkeerde rekenstrategieën leren, dan moet ik ze dat weer afleren. Hoe moet ik daar mee omgaan?“
• “Sommige ouders vragen nu al veel tijd, laat staan als ik met ze moet overleggen over het lesprogramma. Waar liggen de grenzen als het gaat om ouders?”

Centrale vragen van het project 'Samen werken aan leren'

Naar aanleiding hiervan is vanuit het lectoraat ‘Maatwerk in leren en instructie’ in nauwe samenwerking met schoolbesturen een RAAK-Publiek project uitgevoerd met als titel: ‘Samen werken aan leren; Didactisch partnerschap in het basisonderwijs’.
Centrale vragen waren:

  • Wat zijn mogelijke samenwerkingsvormen tussen leerkrachten en ouders om het leerproces van kinderen op school te ondersteunen?
  • Welk(e) competenties en handelingsrepertoire moet een leerkracht ontwikkelen om de samenwerking met ouders goed vorm en inhoud te geven?
  • Welke organisatorische voorzieningen en afspraken zijn nodig om leerkrachten en ouders onderling goed te laten samenwerken?

Instrumenten en methoden voor didactisch partnerschap

Schooldirecties, leerkrachten en ouders ontwikkelden samen met schoolbegeleiders, docent-onderzoekers van het Kenniscentrum Onderwijs en Opvoeding en studenten van de pabo instrumenten en methoden voor didactisch partnerschap en probeerden deze uit. Het project heeft geresulteerd in diverse publicaties en samenwerking met projecten op andere hogescholen, universiteiten en pedagogische centra. Dit heeft onder andere geresulteerd in het boek ‘Samen Werken aan Leren en Opvoeden; Basisboek voor ouders en school’ dat inmiddels in de onderwijspraktijk en veel educatieve opleidingen wordt gebruik. In het curriculum van de HvA-pabo is het onderwerp volledig geïntegreerd en jaarlijks worden vanuit het Kenniscentrum ook colleges verzorgd. Daarnaast worden onder andere presentaties en workshops verzorgd op studiedagen van scholen of schoolbesturen.

Ouders actief betrekken

Ouders actief betrekken bij het gebeuren op school is inmiddels een belangrijk landelijk onderwerp en staat hoog op de kwaliteitsagenda van alle basisscholen in de regio Amsterdam en de gemeente. Met name in een grootstedelijke omgeving vereist de samenwerking tussen ouders, school en het pedagogische werkveld specifieke aandacht omdat professionals te maken hebben met ouders die vanuit hun verschillende sociale en culturele achtergronden soms zeer uiteenlopende opvattingen en verwachtingen hebben ten aanzien van opvoeding en onderwijs. Binnen het onderzoeksprogramma ‘Urban Education’ is samenwerken met ouders dan ook een van de centrale onderzoeksthema’s. De lectoraten ‘De pedagogische functie van onderwijs en opvoeding’ en ‘Maatwerk in leren en instructie’ werken daarbij nauw samen in vervolgonderzoeken en zijn ook intensief betrokken bij het beleid van de gemeente Amsterdam en leerteams op scholen rond het vraagstuk van ouderbetrokkenheid.

Tweejarig ontwikkelproject

In opdracht van de Gemeente Amsterdam wordt op dit moment vanuit de lectoraten ‘Pedagogische functie van onderwijs en opvoeding’ en ‘Maatwerk in leren en instructie’ een tweejarig ontwikkelproject uitgevoerd om goede onderwijs- en professionaliseringsmaterialen te ontwikkelen voor leraren die lesgeven in Amsterdam. In dit project worden onder andere gesprekmodellen ontwikkeld voor het voeren van voortgangs-, rapport-, portfolio- en slechtnieuwsgesprekken met ouders. Daarnaast worden er onderwijsmodules met bijbehorend audiovisueel materiaal ontwikkeld. Het projectteam bestaat uit hoofddocenten en opleiders vanuit de opleidingen PABO en Pedagogiek en de materialen worden ook direct beproefd en gebruikt in de eigen opleidingen binnen FOO.

Publicaties/producten

  • Hamerslag, R., Oostdam, R., & Tavecchio, L. (2018). Inside school readiness: The role of socioemotional and behavioral factors in relation to school, teachers, peers and academic outcome in kindergarten and first grade. European Early Childhood Education Research Journal, 26(1), 80-96.
    DOI: 10.1080/1350293X.2018.1412035
  • Fukkink, R., Jilink, L., & Oostdam, R. (2017). A Meta-analysis of the Impact of Early Childhood Interventions on the Development of Children in the Netherlands: An inconvenient Truth? European Early Childhood Education Research Journal.
  • Fukkink, R., Jilink, L., & Oostdam, R. (2016). Hoe verder met de voor- en vroegschoolse educatie?: Uitkomsten van een meta-analyse naar effecten op de ontwikkeling van kinderen. Tijdschrift voor Orthopedagogiek, 55, 203-210.
  • Oostdam, R., Blok, H., & Boendermaker, C. (2015). Effects of individualised and small-group guided oral reading interventions on reading skills and reading attitude of poor readers in grades 2–4. Research Papers in Education, 30(4), 427-450.
    DOI: 10.1080/02671522.2014.953195
Gepubliceerd door  Kenniscentrum Onderwijs en Opvoeding 30 augustus 2018

Project Info

Startdatum 20 aug 2018