Wijkgerichte preventie: wijkverpleegkundigen en studenten klaar voor de taak van de toekomst
De vergrijzing, personeelstekorten en de stijgende zorgkosten vragen om een fundamentele verandering in de wijkzorg. De wijkverpleegkundige kan hierin een sleutelrol spelen dankzij brede kennis en ervaring. In dit project onderzoeken wij hoe wijkverpleegkundigen aankijken tegen de invoering van wijkgerichte preventie. De resultaten geven inzicht in factoren die de implementatie belemmeren of juist bevorderen, bekeken vanuit het perspectief van de wijkverpleegkundige.
In het Nederlandse zorglandschap groeit de focus op wijkgerichte preventie. Wijkverpleegkundigen kunnen hierin een centrale rol vervullen. Zij beschikken over expertise in gezondheidsbevordering, werken samen met huisartsen en het sociaal domein, en kennen de wijk. Toch wordt de rol van wijkverpleegkundige als gezondheidsbevorderaar in de praktijk beperkt uitgevoerd en gefaciliteerd. Dat staat haaks op de prioriteit die preventie krijgt in de kennisagenda wijkverpleging en het Integraal Zorg Akkoord.
Ook in Amsterdam en Noord-Holland is de inzet van wijkgerichte preventie minimaal en afhankelijk van losse initiatieven, zoals preventiebezoeken of laagdrempelige gezondheidsspreekuren. Uit gesprekken met wijkverpleegkundigen blijkt dat een succesvolle toepassing vooral samenhangt met professionele autonomie, goede samenwerking tussen zorg en welzijn, en kennis van preventie.
Deze eerste inzichten vormen de aanleiding voor nader onderzoek naar factoren die de implementatie van wijkgerichte preventie door wijkverpleegkundigen bevorderen of belemmeren.
Wijkgerichte preventie is onmisbaar voor toekomstbestendige zorg. Met dit onderzoek maken we een start om wijkverpleegkundigen optimaal voor te bereiden op deze taak.
Marjon van Rijn
Bijzonder lector Kwaliteit van Ouderenzorg
Methode
De doelgroep van dit onderzoek zijn wijkverpleegkundigen die werkzaam zijn in de directe cliëntenzorg in de wijk. Door middel van een kwalitatief studie design met semi-gestructureerde interviews met wijkverpleegkundigen maken onderzoekers inzichtelijk welke kansen en belemmeringen wijkverpleegkundigen ervaren bij de implementatie van wijkgerichte preventie.
Maatschappelijke impact
Dit onderzoek levert kennis op die zorg, beleid en onderwijs direct versterkt. Wijkverpleegkundigen versterken hiermee hun rol als spil in de wijk en versterken en vergroten hun expertise op het gebied van gezondheidsbevordering.
Het onderzoek maakt deel uit van de Academische werkplaats wijkverpleging Noord-Holland,(opent in nieuw venster) een samenwerking van Amstelring, Cordaan, Evean, Omring, Hogeschool van Amsterdam, MBO College West, Nova College en Amsterdam UMC. Samen werken zij aan toekomstbestendige zorg voor mensen thuis.
Verbinding met onderwijs
Tussentijdse onderzoeksresultaten worden direct teruggekoppeld naar het onderwijs. Studenten krijgen zo actuele inzichten mee, wat hun houding en vaardigheden rond wijkgerichte preventie versterkt. Studenten die stage lopen in de wijkleerteams van praktijkpartner Amstelring wijkzorg krijgen lessen en opdrachten rond het thema wijkgerichte preventie en passen dit meteen toe in de praktijk.
Verwachte resultaten/producten
- Een publicatie in een peer-reviewed tijdschrift en eventueel in een Nederlands tijdschrift.
- Een NWO-promotiebeursaanvraag voor leraren (de richting van het promotietraject is hierboven beschreven)
- Een presentatie op een kennisdelingsbijeenkomst van de AWW-NH, Academische leerwerkplaats (themadag) en congres: Dag van de wijkverpleging, Nursing april 2026.
Betrokken lectoraten
- Kwaliteit van Ouderenzorg
- Geïntegreerde Complexe Zorg
Projectteam
- Anne Ausema
- Marjon van Rijn
- Corine Latour
Externe Partners
- Bianca Buurman- van Es, hoogleraar Acute ouderenzorg
- Van start: Academische Werkplaats Wijkverpleging Noord-Holland - UNO Amsterdam
Lectoraat Kwaliteit van Ouderenzorg
Dit project valt onder het lectoraat Kwaliteit van Ouderenzorg. Meer weten?