Kenniscentrum Maatschappij en Recht

Het recht op ambtelijk vakmanschap

“Rijksambtenaren moeten veel meer doen dan ‘hun’ bewindspersoon uit de wind houden”

24 okt 2022 16:10

Lector Arnt Mein werkte aan dit boek mee met een hoofdstuk over maatwerk als vakmanschap. Over het moreel kompas van juridische professionals bij het zoeken naar aanknopingspunten voor maatwerk (p. 201-206). Rijksambtenaren in beleid, uitvoering en toezicht zijn de afgelopen decennia steeds meer ondergeschikt geraakt aan de Haagse politieke wil. Ministers en staatssecretarissen zijn echter niet de enigen die recht hebben op het vakmanschap van ambtenaren, zo bepleiten de auteurs van het boek ' Het recht op ambtelijk vakmanschap' .

Een van de lessen van de Toeslagenaffaire is dat ambtenaren een zelfstandige rol in het rechtsstatelijk bestel dienen te vervullen. Ze moeten daarom het recht op ambtelijk vakmanschap van burgers, volksvertegenwoordigers en de eigen professionele beroepsgroep net zo serieus meewegen als dat van bestuurders. Dat is de kernboodschap van het boek dat op 6 oktober is verschenen.

De rijksambtenaar is geen normale werknemer

Met Het recht op ambtelijk vakmanschap brengt Stichting Beroepseer, samen met het A+O fonds Rijk en de vakbonden binnen de Rijksoverheid, advies uit over de versterking van de positie en het vakmanschap van de rijksambtenaar. Die is nodig om het gezag van en het vertrouwen in de Rijksoverheid te herstellen. De rijksambtenaar is in de afgelopen decennia ten onrechte steeds meer omgevormd tot een normale werknemer die nauwelijks meer lijkt te verschillen van een medewerker actief in het bedrijfsleven. Bewindspersonen en de top van ambtelijke organisaties lijken zich het recht op ambtelijk vakmanschap te hebben toegeëigend. Dit heeft ertoe geleid dat rijksambtenaren er in de praktijk te veel op gericht zijn om bewindspersonen uit de wind te houden en het belang van het eigen ministerie of de eigen uitvoeringsorganisatie voorop te stellen.

Investeer in ambtelijk vakmanschap

De kernboodschap van Het recht op ambtelijk vakmanschap is dat rijksambtenaren in beleid, uitvoering en toezicht het recht en de plicht moeten krijgen om meer groepen te dienen: burgers, volksvertegenwoordigers en ambtenaren zelf hebben net zo goed recht op ambtelijk vakmanschap als bewindspersonen. Ambtenaren kunnen in het democratisch en rechtsstatelijk bestel hun rol optimaal vervullen als ze zich op alle vier de groepen kunnen richten. Deze rolopvatting stelt hoge eisen aan ambtenaren. De rijksambtenaar moet dan ook adequaat en structureel worden toegerust om zijn belangrijke rol goed in te kunnen vullen. Het recht op ambtelijk vakmanschap bevat een reeks concrete aanbevelingen over de voorzieningen die daarvoor noodzakelijk zijn. De overheidswerkgever(s) en rijksambtenaren zelf kunnen hiermee direct aan de slag.

Het recht op ambtelijk vakmanschap is een uitgave van Stichting Beroepseer.

Het boek bestellen kan via deze LINK

Een digitale versie van "Het recht op ambtelijk vakmanschap” kunt u hier downloaden.