Marathon van Amsterdam stimuleert sportiviteit
Vele topatleten en tienduizenden recreatieve lopers doen er ieder jaar aan mee. De TCS Amsterdam Marathon is een grootschalig, internationaal evenement met een flinke impact op deelnemers, de stad en haar bewoners, zo blijkt uit onderzoek.
‘De marathon van Amsterdam is een bijzonder én uniek evenement’, start hogeschool hoofddocent en senior-onderzoeker Jora Broerse van de Hogeschool van Amsterdam (HvA). ‘Er schrijven zich zo’n 45.000 duizend lopers voor in, vanuit de hele wereld. De meeste deelnemers zijn recreantlopers. Er doen ook veel professionele hardlopers mee. De combinatie van top- en breedtesport maakt het evenement speciaal. Andere grote, sportieve evenementen in de stad Amsterdam – denk aan SAIL, WK- of voetbalwedstrijden – zijn met name gericht op het kijken naar sport, niet op deelname.’
Topdrukte in de stad
‘De marathon van Amsterdam start en eindigt bij het Olympisch Stadion’, vervolgt Broerse. ‘Lopers rennen door de stad, vlak na de start loopt het parcours onder het Rijksmuseum door. En dan langs de Amstel naar Ouderkerk aan de Amstel en weer terug. Doordat er zo’n enorme menigte met lopers door de stad rent, moet er veel geregeld worden. Het Olympisch Stadion wordt aangekleed, langs de route staan op diverse plekken hekken, EHBO- en waterposten. Er is politie- en ambulancepersoneel op de been. Én 1.600 vrijwilligers die helpen bij de organisatie van dit evenement.’
Onderzoeker Joop Truijen vult aan: ‘De marathon werd zondag gelopen. Ook kon je tijdens de editie van 2024 deelnemen aan de halve marathon, de 8-kilometer of één van de side-events. Er is het hele weekend van alles te doen in de stad. Zo start het evenement op donderdag met een persconferentie, waarna deelnemers tot en met zaterdag hun startnummer kunnen ophalen. Op zaterdag zijn er een City Run, een Kids Run, een City Walk en een Pasta Party. Ook is er een Internationale Marathon Expo, waarbij diverse topmerken de nieuwste artikelen op het gebied van lifestyle, sportkleding, hardloopschoenen, gezondheid en voeding presenteren. Afgelopen oktober werd in hetzelfde weekend tevens het Amsterdam Dance Event georganiseerd. Topdrukte in de stad dus.’
Van zichtbaarheid tot gezondheidsimpact
Omdat een dergelijk evenement veel inspanning vergt, er diverse organisaties betrokken zijn én het invloed heeft op bewoners van Amsterdam, liet organisator Le Champion onderzoek doen naar deze impact op deelnemers, de stad Amsterdam en haar inwoners. Broerse: ‘Begin 2024 klopte de organisatie aan bij ons lectoraat Sport Management en Sport Business.’ Het eerste deelonderzoek dat hieruit voortkwam, was een netwerkstudie. Truijen: ‘We onderzochten welke bedrijven en organisaties samenkomen op de Marathon Expo. Daar zagen we lokale sportverenigingen, maar ook sponsoren als titelsponsor Tata Consultancy Services. Zonder een evenement als dit komen dergelijke partijen niet snel bij elkaar. Het evenement biedt deze organisaties een stukje zichtbaarheid en mogelijkheden tot netwerken en samenwerken.’
Uit een studie naar de gezondheidsimpact van de marathon op deelnemers bleek dat velen twee uur per week meer gingen sporten voorafgaand aan het evenement. Drie maanden na het evenement gaf 71% van deelnemers aan nog steeds gemotiveerd te zijn om door te gaan met sporten. Broerse: ‘80% gaf aan positief beïnvloed te zijn, vanwege deelname aan het evenement, op fysiek, mentaal en/of emotioneel vlak. Dezelfde hoeveelheid deelnemers liet weten dat de marathon hen inspireerde om deel te nemen aan een volgend sportief evenement. En dat is bijzonder. We denken namelijk dat deelname aan een evenement een eenmalige en op zichzelf staande gebeurtenis is, maar het leidt dus tot veel meer. Bij dit evenement konden we daadwerkelijk een uitspraak doen over de gezondheidsimpact op deelnemers.’
Van sociale tot ecologische impact
‘Voor een studie naar de sociale impact van de marathon stuurden de onderzoekers 800 van de 1.600 vrijwilligers een vragenlijst na afloop van het evenement. Ook bevraagden zij enkele vrijwilligers en verenigingen. Broerse: ‘Hieruit leerden we dat vrijwilligers vooral blij waren met de nieuwe contacten en vaardigheden die ze tijdens het evenement opdeden. Velen gaven aan dat ze graag opnieuw bij een dergelijk evenement willen helpen. De Amsterdammers waren niet allemaal positief. Een groep bewoners ervaart namelijk ook overlast door wegafzettingen en drukte.
Ook de economische impact van de marathon was groot. Tijdens het evenement werden bezoekers bevraagd door studenten Sportkunde over hun uitgaven tijdens hun verblijf in Amsterdam. Enkele dagen na afloop van het evenement ontvingen deelnemers hier een enquête over. In totaal werd er 14 miljoen euro uitgegeven in Amsterdam door deelnemers en bezoekers aan het evenement. Denk aan overnachtingen in hotels, eten en winkelaankopen. Internationale deelnemers zorgden voor de meeste additionele bestedingen (bestedingen die zonder deelname/bezoek aan het evenement niet zouden zijn gedaan, red.).’
Het onderzoek eindigde met een ecologische studie, waarvoor de CO2-uitstoot uit reisbewegingen van de deelnemers werd berekend. Dit werd gedaan op basis van bijna 27.000 deelnemers uit Nederland en het buitenland. De uitstoot kwam neer op minimaal 4.646 ton CO2. Dat komt overeen met de jaarlijkse uitstoot van 233 gemiddelde huishoudens in Nederland. Ook bleek dat 84% van de ondervraagden vindt dat de marathon duurzamer georganiseerd moet worden. Eén derde gaf aan bereid te zijn om daaraan bij te dragen, bijvoorbeeld door meer te betalen.
Maatschappelijke waarde van sport
Op 17 juni werden de uitkomsten van het onderzoek gepresenteerd aan opdrachtgever Le Champion. Broerse: ‘De uitkomsten helpen hen om draagvlak te blijven creëren voor het evenement. Voor onze studenten is een studie als deze een mooie casus om te bestuderen. In de toekomst zullen we vanuit het lectoraat Sport Management en Sport Business meer impactstudies uitvoeren, aangezien onze lector op dit vlak gaat samenwerken met de gemeente Amsterdam. Naast de financieel-economische waarde gaan we dan ook de maatschappelijke waarde van sportieve evenementen in kaart brengen. Ook gaan we met een onlangs gehonoreerde subsidie van ZonMw, onderdeel van het MOOI in Beweging programma, onder meer onderzoek doen naar de inspirerende rol van de topsport op de breedtesport.’ Truijen: ‘Samen met alle praktijkpartners streven we er zo naar om de maatschappelijk waarde van sport te benutten en te vergroten.’