Gezondheid meten in de wijk: HvA-studenten in actie tijdens HARTstikke Gezondweek

Leefstijlrisico's vroeg signaleren

‘Er was net een vrouw met een flink hoge bloedsuiker. Ze had ook een verhoogde bloeddruk’, vertelt hoofddocent Bart Baselmans. ‘Maar ze sprak alleen Berbers, dus hebben we snel iemand gezocht die kon vertalen. Gelukkig is dat hier makkelijk: er komen hier mensen met zoveel verschillende achtergronden, dat er altijd wel iemand is die kan tolken. Hierdoor konden we haar goed adviseren tijdens een leefstijlgesprek.’

Juist om mensen zoals zij te kunnen helpen is dit initiatief zo belangrijk, benadrukt de hoofddocent. Samen met projectleider Wiek Dirks is hij een van de initiatiefnemers van de HARTstikke Gezondweek. Tijdens deze week kunnen buurtbewoners uit Amsterdam-Zuidoost en Amsterdam-Oost gratis hun waarden laten meten om hun risico op hart en vaatziekten in kaart te brengen. De Hogeschool van Amsterdam trekt hiervoor samen op met de Hartstichting en de LOA Foundation, die zich inzet om gezondheidsverschillen voor onder andere migranten in een kwetsbare positie te verkleinen.

Gezondheidsverschillen verkleinen

De actie richt zich bewust op wijken waar veel mensen wonen die zorg mijden of onvoldoende toegang hebben tot zorg. ‘We willen mensen op een laagdrempelige manier bewust maken van hun gezondheid’, zegt Bart. ‘Als ze op tijd hun leefstijl aanpassen, verkleinen ze de kans op hart- en vaatziekten en hebben ze hopelijk ook geen of minder zorg nodig. En op de lange termijn hopen we zo bij te dragen aan het verkleinen van de gezondheidsverschillen in de stad.’

Bewustwording door leefstijlgesprek

De metingen vormen het startpunt voor een breder gesprek over gezondheid en leefstijl. ‘Mensen met te hoge waarden denken vaak: ik moet meer bewegen’, vertelt Melanie Verhoef van de Buurtcampus Oost. ‘Maar wij laten hier zien dat het niet alleen om beweging en voeding gaat als je je gezondheid wil verbeteren. Zo hebben ook stress en slecht slapen invloed op je gezondheid. Daarom geven we mensen een praatplaat mee waarop niet alleen leefstijladviezen staan, maar ook een sociale kaart van de buurt. Daarop staan onder andere gratis sportclubs en welzijnsorganisaties vermeld.’

Studenten leren in de praktijk

De HARTstikke Gezondweek biedt niet alleen meerwaarde voor buurtbewoners, maar ook voor studenten. Vandaag voeren studenten van Biomedische Technologie, Geneeskunde en de master Applied AI de metingen uit. Ze zijn vooraf getraind door de Hartstichting en werken tijdens de metingen steeds in tweetallen samen, waarbij één student al meer ervaring heeft.

‘Het is zó belangrijk dat studenten ook buiten de muren van de hogeschool ervaring opdoen,’ zegt Bart. ‘Daardoor leren ze waar technologie in de zorg aan moet voldoen, maar vooral ook welke problemen ervoor zorgen dat mensen niet snel naar de huisarts gaan. Dat kan te maken hebben met taalbarrières, maar bijvoorbeeld ook met stress of financiële zorgen.’

Melanie knikt: ‘We leiden de professionals van de toekomst op. Door dit soort leeromgevingen te creëren, krijgen studenten een realistischer beeld van de praktijk. Ze komen direct in contact met mensen, met verhalen, met echte situaties. Dat is ontzettend waardevol.’

Studenten Suzie en Kellis vertellen

Voor Suzie, tweedejaarsstudent Biomedische Technologie, is dit de eerste keer dat ze op deze manier in de praktijk aan de slag mag. ‘Ik heb me opgegeven als vrijwilliger omdat ik graag iets wil betekenen voor anderen’, vertelt ze. ‘De mensen die hier komen zijn zó dankbaar, en delen soms hele persoonlijke verhalen. Ik probeer daar zoveel mogelijk de tijd voor te nemen, want ik merk dat ze het fijn vinden om het niet alleen over het medische te hebben. Ik vind het heel goed dat dit initiatief er is en hoop dat het op veel meer plekken wordt uitgerold.’

Suzies medestudent Kellis is ook enthousiast. ‘Het leek me meteen interessant om te helpen bij de HARTstikke Gezondweek. Na anderhalve dag meedraaien vind ik het nog leuker dan ik had verwacht. Het prikken was de eerste keer best spannend, maar daarna ging het heel soepel. En ik heb heel leuke gesprekken gevoerd met mensen, ook over heel andere onderwerpen dan alleen hun waarden. Dat werkt goed als afleiding tijdens het meten, en het zorgt dat het leefstijlgesprek daarna ook makkelijker gaat.'

Toekomstige edities HARTstikke Gezondweek

Met meer dan 350 deelnemers is de eerste editie van de HARTstikke Gezondweek een groot succes. Bart: ‘In september en december volgen nog twee edities. We willen dan ook gaan onderzoeken wat het effect is van dit initiatief. Met toestemming van de deelnemers willen we bij toekomstige edities gezondheidsgegevens verzamelen, zoals medische voorgeschiedenis en medicijngebruik. Zo brengen we in kaart wat de grootste leefstijlproblemen in een buurt zijn en welke behoeften er zijn. Daar kunnen we dan nog gerichter op inspelen.’

Het project HARTstikke Gezond is mede mogelijk gemaakt met Stimuleringsgelden van het Centre of Expertise Urban Vitality (CoE UV).