Kenniscentrum Techniek

The Green Mile: Hogeschool van Amsterdam helpt stad vergroenen

Robot Lab geeft eerste aanzet met circulair ontwerp

12 mei 2022 15:00 | Kenniscentrum Techniek

Een groene oase middenin een drukke stad. Een plek om te wandelen, langs het water te zitten, te spelen en te sporten. Een plaats waar ruimte is voor de natuur en voor duurzame initiatieven. Met dat beeld voor ogen kwam een groep beeldbepalende bewoners van de Amsterdamse Stadhouderskade eind april bijeen voor de lancering van The Green Mile. Doel van dit initiatief is om de drukke, vervuilende en onveilige straat te transformeren tot een groene, duurzame en toekomstbestendige plek. Mede-initiatiefnemer Hogeschool van Amsterdam (HvA) laat zien hoe studenten, onderzoekers en bedrijven hierin samen kunnen optrekken.

Op een maandagmiddag eind april heeft zich een grote groep belangstellenden verzameld bij architectenbureau UNStudio in Amsterdam. Het pand is gelegen aan de Stadhouderskade, een drukke, grijze straat vol verkeer. Wie om zich heen kijkt, kan het zich moeilijk voorstellen, maar in de zeventiende eeuw vormde de Stadhouderskade een groene ring om de stad, en was het een plek om te wandelen en flaneren. Tijd om de straat iets van die eeuwenoude charme terug te geven, vinden de aanwezigen. Tijd om de Stadhouderskade te veranderen in 'The Green Mile'.

Groenste straat van Amsterdam

In aanloop naar dit moment heeft UNStudio de samenwerking gezocht met een aantal ‘medebewoners’ van de straat: de Hogeschool van Amsterdam (HvA), het Rijksmuseum, De Nederlandsche Bank, Heineken en Blendingbricks. Samen willen zij een verandering op gang brengen, vertelt Machteld Kors van UNStudio in haar welkomstwoord. ‘Met deze initiatiefnemers delen we een geschiedenis én willen we geschiedenis schrijven, door van de Stadhouderskade de groenste straat van Amsterdam te maken. Ons doel is om een beweging op te richten waar zoveel mogelijk mensen zich bij aansluiten: The Green Mile.’

De beweging gaat niet uit van een vastomlijnd plan voor de herinrichting van het gebied, maar van een ambitie: de Stadhouderskade als duurzame leefomgeving, die bijdraagt aan positieve gezondheid, geluk, ecologie, biodiversiteit en ontmoeting. Samen met bedrijven, omwonenden en de gemeente willen de initiatiefnemers deze visie stap voor stap realiseren.

Maquette vol ambitie

Dan nodigt Kors de initiatiefnemers uit om naar voren te komen. Samen overhandigen ze de ambitie voor The Green Mile aan wethouder Egbert de Vries van Verkeer en Vervoer, Water en Luchtkwaliteit. De ambitie is een letterlijke weergave van The Green Mile: een maquette van een volledig groene Stadhouderskade. ‘Als de maquette water krijgt groeien er zelfs bloemen uit’, vertelt Kors. Een slimme manier om de gemeente eraan te herinneren regelmatig aandacht aan het project te schenken.

De initiatiefnemers overhandigen de ambitie aan wethouder De Vries (© Cheyenne Zwagerman)

De ambitie van The Green Mile: een groene Stadhouderskade (© Cheyenne Zwagerman)

Conversation piece

Als mede-initiatiefnemer speelt ook de HvA vandaag een prominente rol. Marta Malé-Alemany, hoofd van het Robot Lab, neemt de aanwezigen mee in het onderzoeksproject Making the Green Mile. Zoals de naam al aangeeft, ondersteunt de hogeschool met dit project de ambitie van The Green Mile. ‘Het Robot Lab is al jaren bezig om het potentieel van de smart industry te koppelen aan maatschappelijke uitdagingen als de circulaire transitie’, zegt Malé-Alemany. ‘In het lab onderzoeken we bijvoorbeeld hoe we afvalmaterialen uit onze stad kunnen hergebruiken, om te voorkomen dat ze worden verbrand. Daarbij werken onderzoekers altijd nauw samen met studenten en bedrijven.’

Ook voor Making the Green Mile werkten deze drie groepen samen. Onderzoekers en studenten van de HvA gebruikten computational design en robotische productie om, samen met UNStudio, een circulair straatmeubel te ontwerpen met resthout uit het Rijksmuseum. Het resultaat is een prototype straatmeubel, dat de mogelijkheden van digitale productie laat zien. Het prototype komt niet op Stadhouderskade te staan, maar is eerst en vooral een conversation piece, legt Malé-Alemany uit. ‘Het meubel is bedoeld om een gesprek op te gang te brengen tussen gemeente, bedrijven, burgers en andere partijen over thema's als circulariteit, duurzaam ontwerp en vergroening van de Stadhouderskade.’

Toolkit voor circulaire straatmeubels

Voor het creëren van het straatmeubel ontwikkelden de onderzoekers en studenten in het Robot Lab een speciaal ontwerpsysteem. ‘Het is een soort toolkit waarmee ontwerpers en gebruikers samen een co-creatieproces kunnen aangaan’, licht Malé-Alemany toe. ‘De toolkit stelt hen in staat om een ontwerp van resthout te maken op basis van hun wensen in een specifieke situatie. Zo kunnen er voor The Green Mile in de toekomst verschillende circulaire straatmeubels worden gemaakt, afhankelijk van de locatie en gebruikersbehoefte.’

De lancering van The Green Mile trekt veel belangstellenden (© Cheyenne Zwagerman)

Marta Malé-Alemany vertelt over het Robot Lab van de HvA (© Cheyenne Zwagerman)

Augmented reality

Naast de toolkit heeft het Robot Lab nóg een handig hulpmiddel ontwikkeld: een augmented reality (AR)-omgeving waarin straatmeubilair op locatie kan worden gevisualiseerd. Zo kunnen gebruikers zien hoe een object in de omgeving past, nog voordat het is gebouwd. Vandaag krijgen de aanwezigen een voorproefje van de AR-omgeving, als het HvA-team ze meeneemt naar buiten, de Stadhouderskade op. Wie met tablet of telefoon een op de stoep aangebrachte QR-code scant, ziet in de AR-omgeving het prototype verschijnen dat de HvA ontwierp voor The Green Mile. Gebruikers kunnen materialen en kleuren bekijken en het meubelstuk op elke gewenste locatie visualiseren – zelfs in hun woonkamer.

Malé-Alemany: ‘We hopen dat deze technologie, net als de conversation piece, gesprekken op gang brengt over de kansen die digitale productie en circulaire materialen bieden om Amsterdam te helpen vergroenen.’ Haar collega Marco Galli, onderzoeker in het Robot Lab en projectleider van Making the Green Mile, vult aan: ‘Digitale productie stelt ons in staat om maatwerk te leveren, in plaats van massaproductie. We hoeven niet langer uit te gaan van één standaard ontwerp, maar kunnen het aanpassen aan de locatie en beschikbare voorraad aan circulaire materialen. Hierdoor ontstaat een veelzijdig en flexibel ontwerpsysteem, waarmee het ook mogelijk wordt om ontwerpen en producties lokaal te laten uitvoeren. Dit vraagt namelijk om een andere manier van ontwerpen en produceren, en met de flexibiliteit van digitale productie kan dat. Zo zorgt digitale productie er uiteindelijk voor dat we met zijn allen een stukje dichter bij ons einddoel komen: de stad transformeren tot een groene, duurzame plek.’

Wie de QR-code scant, komt in de AR-omgeving van het Robot Lab terecht (© Cheyenne Zwagerman)

Op de iPad: het straatmeubel dat de HvA ontwierp voor The Green Mile (© Cheyenne Zwagerman)

Lees meer: