Hoe maken we de duurzame keuze de makkelijke keuze?
Duurzaam gedrag vraagt meer dan goede voornemens. We weten wat nodig is – van regenwater opvangen tot minder vlees eten – maar de praktijk is weerbarstig. Inwoners lopen tegen drempels aan die gemeenten niet altijd zien. De centrale vraag is daarom: hoe overbruggen we die kloof?
Tijdens de slotconferentie van het project Duurzaam Duurzaam stond precies die vraag centraal. Het resultaat was de Duurzame Interventiewijzer: een hulpmiddel waarmee gemeenten beter zicht krijgen op wat inwoners nodig hebben en hen effectiever in beweging kunnen krijgen.
“Een mooi slotstuk van een intensief en inspirerend traject,” zegt Erik Kostelijk, Associate Professor Marketing en betrokken bij het project. “De Interventiewijzer laat zien hoe gedragswetenschap, gemeentelijke praktijk en co-creatie elkaar kunnen versterken. De vier deelnemende gemeenten hebben niet alleen waardevolle inzichten opgeleverd, maar ook laten zien hoe de tool helpt om duurzaam gedrag te stimuleren.”
Wat we leerden over gedrag en duurzaamheid
- Ons eten maakt verschil. Minder vlees, vooral minder rundvlees, helpt niet alleen het klimaat maar ook de gezondheid.
- Goede bedoelingen verdwijnen vaak in de drukte van alledag. Mensen wíllen wel duurzamer, maar gewoontes en dagelijkse routines werken tegen.
- We zijn sneller ontmoedigd dan we denken. Veel mensen ervaren ‘klimaatverlamming’: het gevoel dat het probleem te groot en ingewikkeld is.
- Zichtbaarheid helpt. Als mensen hun duurzame acties delen, wordt duurzaam gedrag normaler en aantrekkelijker.
Een voorbeeld uit Aalten: De regenpijp
Een van de vier casussen binnen het project Duurzaam Duurzaam was de aanpak in Aalten. Daar speelde de vraag hoe regenpijpen konden worden afgekoppeld, zodat regenwater niet langer rechtstreeks het riool instroomt. De gemeente veronderstelde aanvankelijk dat een subsidie inwoners zou stimuleren. Uit gesprekken met bewoners bleek echter dat zij vooral behoefte hadden aan praktische hulp en begeleiding, meer dan aan financiële steun. Daarom koos de gemeente niet voor een subsidieregeling, maar voor de inzet van een afkoppelcoach. Zo sloot de aanpak beter aan bij de werkelijke behoefte van inwoners.
Hoe helpt de interventiewijzer?
De Interventiewijzer ondersteunt gemeenten om:
- Hun aannames te toetsen: klopt wat wij denken dat inwoners nodig hebben?
- Barrières zichtbaar te maken: wat houdt mensen nu echt tegen?
- Maatregelen aan te passen, zodat ze aansluiten bij de praktijk.
Het resultaat: interventies die meer effect hebben en inwoners die zich beter betrokken voelen.
Erik Kostelijk: “Veel dank aan alle partners, sprekers en deelnemers voor de energie tijdens het slotevent – en in het hele project. Het was een voorrecht om hieraan te mogen bijdragen!”
En nu verder
Duurzaam Duurzaam(opent in nieuw venster) was een samenwerking tussen de Hanze en de Hogeschool van Amsterdam, ondersteund door de gemeenten Almere, Groningen, Aalten en Assen. Binnen het project zijn praktijkexperimenten uitgevoerd rondom duurzaamheidsthema’s als energie, mobiliteit, waterbeheer en voeding. De inzichten zijn vertaald naar concrete beleidsaanbevelingen en tools, waaronder de Interventiewijzer.
Meer informatie over Duurzaam Duurzaam >
Bekijk zelf de Duurzame Interventiewijzer >
De Duurzame Interventiewijzer is inmiddels beschikbaar voor alle gemeenten in Nederland. Daarnaast start begin volgend jaar het vervolgproject ‘Duurzaam Doen’, waarbij al meer dan tien gemeenten aansluiten.