Een tweede leven voor afgedankt hardschuim

Polyurethaan (PU) hardschuim wordt veel gebruikt als isolatiemateriaal in koelkasten en vriezers. Het is ook populair in de bouw, waar het wordt toegepast voor isolatie en laminaatvloeren, plafondpanelen en wandpanelen. ‘Recycling van hardschuim kan vanuit financieel en duurzaamheidsoogpunt een grote toegevoegde waarde hebben. Het reduceert de hoeveelheid afval die we produceren en het vermindert de behoefte aan op aardolie gebaseerde goederen,’ zegt David Lemiski, senior onderzoeker aan de Hogeschool van Amsterdam. In een gemiddelde koelkast zit algauw voor 8 euro aan PU-hardschuim, en alleen al in Nederland werden in 2019 ongeveer 1 miljoen koelkasten en vriezers weggegooid. ‘Er bestaat echter geen proces voor het recyclen van dit materiaal,’ zegt Lemiski.

Eerste in de wereld

Circular Foam onderzoekt als eerste ter wereld hoe voor PU-hardschuim een recyclingproces kan worden ontwikkeld. Een spannende uitdaging, aldus Lemiski: ‘We willen aantonen dat we voor een materiaal dat eerder niet als waardevol werd beschouwd een circulair proces kunnen opzetten. Daarmee verminderen we de behoefte aan grondstoffen en afval, de noodzaak van storten en ga zo maar door. Dat is goed voor de samenleving en het milieu, en is in het belang van toekomstige generaties.’

Lemiski heeft ook persoonlijke drijfveren voor het verrichten van dit onderzoek. ‘Voordat ik in oktober 2021 bij de Hogeschool van Amsterdam in dienst trad, werkte ik bij een grote internationale petroleumproducent. Met dit project help ik de milieueffecten van op aardolie gebaseerde producten in ons leven te reduceren,' legt hij uit.

Drie regio's in Europa

Het onderzoek vindt plaats in drie regio's in Europa: het Rijnland in Duitsland, Silezië in Polen en de regio Amsterdam. In elk van deze gebieden brengt het consortium bestaande recyclingpraktijken in kaart, evenals infrastructurele, logistieke en wettelijke zaken. Kan het hardschuim bijvoorbeeld worden teruggewonnen volgens de vereiste specificaties, opgeslagen en getransporteerd naar een centrale locatie om het weer op moleculair niveau te recyclen? Naast technische aspecten bestudeert het consortium ook de sociale kant van het verhaal: hoe kijkt de industrie aan tegen bestaande recyclingpraktijken en hoe is in de industrie het bewustzijn van het belang van recycling van PU-hardschuim te vergroten?

Circulair proces

In Circular Foam wordt een kleinschalige (maar schaalbare) demonstratiefabriek opgezet om te bewijzen dat recycling op een efficiënte, economische en milieuvriendelijke manier mogelijk is, en dat het eindproduct geschikt is voor nieuwe toepassingen. 'Een en ander gaat gepaard met een nieuw systeem voor het recyclen van apparaten en van de sloop van gebouwen om het verzamelen, opslaan en transport van PU-schuim efficiënt te laten verlopen,’ voegt Lemiski toe.

Het consortium creëert bij overheid en bedrijfsleven bewustwording van het belang en de mogelijkheden van recycling van PU-hardschuim. Inzichten uit de drie regio's, vergaard in de beginfase van het project, zijn interessant bij uitbreiding naar andere delen van Europa.

Partners

Het Circular Foam-consortium, een initiatief van PU-hardschuimproducent Covestro, telt meer dan 20 academische en onderzoeksorganisaties, brancheverenigingen en bedrijven uit vier verschillende landen: Nederland, Duitsland, Polen en Zwitserland. ‘De Hogeschool van Amsterdam is verantwoordelijk voor het onderzoek in de regio Amsterdam. We gaan daarnaast met de lokale overheid in gesprek over hoe we het bewustzijn in de industrie kunnen vergroten en tot oplossingen op maat kunnen komen,’ zegt Lemiski uit.

De senior onderzoeker heeft hoge verwachtingen van het project: ‘We werken met een geweldig team van individuen die overtuigd zijn van de meerwaarde van PU-recycling en die enthousiast op zoek zijn naar oplossingen om een circulair proces te realiseren. Als we er samen tegenaan gaan, hebben we binnen tien jaar een commercieel proces.’