Jongerenwerkers cruciale schakel bij geldzorgen – maar worden over het hoofd gezien
Uit nieuw praktijkonderzoek van de Hogeschool van Amsterdam blijkt: jongerenwerkers spelen een sleutelrol in het voorkomen en bespreekbaar maken van armoede en schulden onder jongeren. Vaak zijn zij de eersten die signalen opvangen, nog vóór hulpverleners, de school of gemeenten hen in beeld hebben. Toch is de rol van jongerenwerkers zelden structureel georganiseerd of erkend in beleid om armoede en schulden tegen te gaan. Een stevigere verankering van hun rol in beleid en de praktijk én het toegankelijker maken van regelingen is volgens de onderzoekers daarom nodig.
In Nederland groeien te veel jongeren op in (dreigende) armoede en/of met schulden. Het deel jongeren dat zich machteloos voelt over financiën is gestegen. Dat heeft grote gevolgen voor hun gezondheid, onderwijs, toekomstkansen én zelfvertrouwen. Uit grootschalig, meerjarig praktijkgericht onderzoek van de lectoraten Youth Spot en Armoede Interventies blijkt dat jongerenwerkers een onmisbare rol spelen in het signaleren, bespreken en aanpakken van geldzorgen – vaak nog voordat anderen in beeld zijn. Toch is hun inzet op dit thema lang niet altijd zichtbaar of structureel georganiseerd.
Ons onderzoek laat zien dat jongeren zeggen dat de houding van jongerenwerkers dé werkzame factor is in het bereiken van jongeren in armoede en schulden
Jodi Mak
Senior onderzoeker Armoede Interventies
Meer dan een luisterend oor
Het onderzoek, uitgevoerd in samenwerking met 15 jongerenwerkorganisaties en medegefinancierd door Regieorgaan SIA, laat zien dat jongerenwerkers op allerlei manieren bijdragen aan preventie en ondersteuning. Van het bieden van een luisterend oor tot het organiseren van voorlichtingen, spreekuren of inloopmomenten en begeleiding bij schulden. Jongerenwerkers weten jongeren laagdrempelig te bereiken, bouwen vertrouwen op en kunnen vanuit die relatie geldzorgen bespreken, gericht hulp bieden of warm doorverwijzen.
Bovendien blijken alle reguliere jongerenwerkactiviteiten, zoals De Inloop, Meidenwerk en het organiseren van een sporttoernooi, maar ook ambulant werk en straathoekwerk, van grote waarde als het gaat om (dreigende) armoede. Dit aanbod wordt vaak uitgevoerd in buurten waar kwetsbare jongeren wonen en is bedoeld voor alle jongeren. Uit het onderzoek blijkt dat deze activiteiten een belangrijke ingang zijn naar jongeren die leven in (dreigende) armoede en/of met schulden. Het biedt enerzijds kosteloos ontspanning en ontmoeting in een veilige omgeving en anderzijds wordt een vertrouwensband met jongeren opgebouwd, waardoor geldproblemen durven te worden gedeeld.
We verwachten dat sociaal werkers mensen met geldzorgen ondersteunen, maar we leren ze nauwelijks hoe. Dat is een gemiste kans in het onderwijs.
Wendy Wesseling
Senior onderzoeker Youth Spot
Onmisbare schakel
De onderzoekers concluderen in het rapport 'Samen zien, samen doen' dat jongerenwerk een onmisbare schakel is in een preventieve aanpak van armoede en schulden. Maar dan moet hun rol wel serieus worden genomen – in beleid én in de praktijk. Dat vraagt om structurele samenwerking, kennisdeling en voldoende ruimte om te doen wat werkt.
Startpunt is het in kaart brengen hoe opdrachten van jongerenwerkorganisaties (eventueel in samenwerking met hun samenwerkingspartners) op het gebied van armoede/schulden verschillen per gemeente en wat hiervan de oorzaken zijn, of dit wenselijk is en welke lessen daaruit te trekken zijn. Ook het faciliteren van toegankelijke informatie over regels en regelingen behoort tot de aanbevelingen. Wanneer jongerenwerkers op een toegankelijke manier informatie kunnen vinden in de reeds bestaande landelijke kennisbanken, wordt de kloof tussen kennis en praktijk verkleind.
Slotconferentie
De uitkomsten van het onderzoek zijn op 3 juli gepresenteerd op de slotconferentie op de HvA. Als onderdeel van het programma overhandigen jongeren een manifest met aanbevelingen voor het Rijk, gemeenten, jongerenwerkorganisaties en het onderwijs aan o.a. Jopie Nooren, voorzitter College van Bestuur en Martijn Kool, Directeur Meerwaarde.