Robotlab ontwerpt eyecatcher van resthout voor bowlingbaan

Resthout hergebruiken

Het Robotlab maakte de panelen samen met partners Heineken Interieur Design, Derako en Timmerfabriek Visser. De samenwerking komt voort uit het tweejarige HvA-project Circular Wood 4.0, dat in januari 2025 is afgerond. In dit project onderzocht het Robotlab hoe digitaal ontwerp en productie met robots kunnen helpen om creaties van resthout te maken voor horeca-interieurs. ‘Ik ben heel blij dat deze drie bedrijven het avontuur met ons zijn aangegaan,’ zegt Malé-Alemany. ‘Dit soort pioniers zijn hard nodig om kansen te zien, hergebruik van resthout de norm te maken en de circulaire transitie te helpen versnellen.’

Digitaal ontwerp en robots

Resthout eindigt nu vaak in de verbrandingsoven of als spaanplaat, omdat het te arbeidsintensief is om grote ladingen hout in uiteenlopende formaten en soorten te verwerken. Waardevol materiaal verandert zo in afval – precies wat de circulaire economie wil voorkomen. Maar digitaal ontwerp en robots maken hergebruik van hout wél een rendabel alternatief. Om dit in de praktijk te laten zien, stonden in Circular Wood 4.0 meerdere casussen centraal, waaronder een set houten wandpanelen. Deze casus hebben de vier partners nu samen kunnen uitwerken voor de Friese bowlingbaan.

Toen Heineken Interieur Design de opdracht kreeg om het interieur van deze nieuwe plek te ontwerpen, stelden ze voor om één wand in het restaurant te bekleden met panelen van resthout. ‘Dit project bood een prachtige kans om overgebleven materialen een tweede leven te geven’, zegt Malé-Alemany. Het resthout komt van Derako, een producent van houten plafondsystemen.

Algoritme ontwerpt ideeën

Voor het ontwerp paste het Robotlab een ‘design from availability’-methode toe: niet het ontwerp, maar het beschikbare materiaal staat hierbij centraal. Startpunt vormde een database waarin alle stukken resthout werden ingevoerd en gedocumenteerd. Deze database bevat allerlei informatie over de houtstukken, zoals houtsoort, afmetingen en andere kenmerken. Op basis van deze gegevens kwam een door het lab ontwikkeld algoritme vervolgens met ideeën voor het ontwerp van de wandpanelen.

‘Het algoritme kijkt hiervoor niet alleen naar het hout zelf, maar ook naar de ruimte waarin de panelen komen te hangen,’ vertelt Zach Mellas, onderzoeker in het Robotlab. ‘Daarnaast kan de ontwerper kiezen uit verschillende vormen, zoals zeshoekige of vierkante panelen, en uit patronen: van strakke lijnen tot spiraalvormige structuren.’

Panelen worden werkelijkheid

Voor de uitvoering van het ontwerp werkte het Robolab samen met Timmerfabriek Visser. Zij hebben een grote CNC-machine, die wordt aangestuurd door een computer om materialen te bewerken. Deze machine zaagde het resthout precies op maat, volledig volgens het digitale ontwerp van de panelen.

‘Om met hun machine te kunnen werken, ontwikkelden we in het Robotlab een specifieke instructiecode’, legt Mellas uit. ‘Elk stuk hout vraagt namelijk om unieke snij-instructies.’ Zodra de onderdelen op maat waren gesneden, konden de wandpanelen worden gemonteerd. Dat gebeurde nu nog met de hand, maar in de toekomst zouden robots hiervoor met mensen kunnen samenwerken, of dit proces zelfs kunnen overnemen.

Van pilot naar toekomstvisie

‘Dit was een mooie testcase,’ zegt Malé-Alemany. ‘Ik ben heel trots dat onze methode nu zijn weg vindt naar de praktijk. Hopelijk volgen er meer pilots – en uiteindelijk grootschalige toepassingen. De horeca is een enorme sector, en horecazaken vervangen gemiddeld elke zeven jaar hun volledige interieur. Hier ligt dus een enorme kans om het hergebruik van hout op te schalen en de impact van digitale productie voor de circulaire transitie te vergroten.’