Kenniscentrum Techniek

De servicemonteur slim en schoon de stad in

Susanne Balm, projectleider van Gas op elektrisch, publiceert onderzoeksresultaten over de inzet van zero-emissievervoer voor servicelogistiek en de gevolgen ervan voor servicebedrijven, aanbieders van mobiliteitsdiensten én de monteurs.

15 mrt 2021 00:00 | Urban Technology

Een defecte lift in een seniorenflat, of een kapotte verwarming op een koude decemberdag op kantoor. Servicemonteurs zijn essentieel om dit soort problemen op te lossen. En dat zo snel mogelijk. Maar wat als de monteur straks de vrachtfiets op gaat of de elektrische auto moet laden? Steeds meer steden streven naar uitstootvrije stadslogistiek in 2025. De eindpublicatie van het onderzoeksproject Gas op elektrisch van de Hogeschool van Amsterdam (HvA) biedt oplossingen met een mix van voertuigen, nieuwe logistieke concepten en efficiënt reisgedrag. ‘Simpelweg de vertrouwde dieselbus vervangen door een elektrische is niet het goede antwoord.’

We zien pakketjes en boodschappen aan huis bezorgd worden met een elektrische vrachtfiets, maar servicemonteurs rijden nog veelal in hun oude, vervuilende dieselbusje. En dat terwijl een kwart van de bestelauto’s in Nederland voor installatie-, reparatie- en onderhoudswerkzaamheden is.

Niet zo gek, zegt Susanne Balm, projectleider van Gas op elektrisch. ‘Servicemonteurs hebben een veel groter werkgebied dan de stad alleen. Door een groot tekort aan monteurs kunnen ze soms wel 500 kilometer op een dag rijden, van Amsterdam naar Groningen met tussenstops. Daarnaast hebben zij te maken met wisselende en onvoorspelbare werkzaamheden; de ene dag één lange installatieklus, de andere dag tien geplande onderhoudsbeurten of een noodoproep voor het repareren van beademingsapparatuur. Ze moeten de juiste expertise en gereedschappen op locatie hebben.’

Verbeter afspraken met de klant

Maar de transitie naar zero-emissieservicelogistiek begint niet bij het voertuig, wil Balm benadrukken. ‘Dat is een afgeleide van de hele organisatie in de keten.’ Het rapport van Gas op elektrisch biedt daarom conclusies die tot stand zijn gekomen in samenwerking met servicebedrijven, aanbieders van mobiliteitsdiensten en monteurs.

Ten eerste kan de onvoorspelbaarheid aangepakt worden door betere afspraken te maken met klanten, zegt Balm. ‘Dat begint bij een duidelijk overzicht van diverse locaties: waar zitten je klanten, waar wonen de monteurs, waar bevinden zich logistieke hubgebieden. Maar ook: hoe snel moet een storing opgelost worden? Moet dat überhaupt snel? Wanneer we klussen beter kunnen inplannen, kan de organisatie ook beter inschatten wanneer en waar elektrisch vervoer (EV) mogelijk is en de reistijd verlagen.’

Soortgelijke strategische en tactische keuzes gelden ook voor de voorraad. Dat betreft onder andere de benodigde EV’s per monteur, de hoeveelheid slimme laadpalen op een wagenpark en de apparatuur in de bestelbus. ‘Monteurs zijn vaak hamsteraars: veel gereedschap en onderdelen in de bus, niet altijd efficiënt geordend. Kunnen ze iets niet vinden? Dan bestellen ze het onderdeel opnieuw. Een oplossing kan zijn de materialen door logistiek dienstverleners te laten bevoorraden bij de klant. Dit zorgt ervoor dat je niet een volgeladen bus nodig hebt. Zoveel minder dat je misschien wel de vrachtfiets kan pakken voor korte afstanden. Of langere afstanden kan afleggen met een EV, vanwege het lagere gewicht van het voertuig (hogere actieradius).’

Krijg de monteur mee

De servicemonteur moet alleen wel op een vrachtfiets of in een EV willen stappen. Netbeheerders en brancheorganisaties in de sector waarschuwen al jaren dat er te weinig ‘technisch personeel van morgen’ is dat de energietransitie ten goede komt. ‘Gericht monteurs werven die er al voor open staan de vrachtfiets of het EV te gebruiken is noodzakelijk. Net als werving in de buurt van klanten en hublocaties.’

Maar hoe zit het met de monteurs die al jarenlang in hun vertrouwde bestelbus rijden? ‘Die moet je betrekken in het proces. Laat ze meedenken over de keuze van het voertuig, de inrichting, de laadmogelijkheden, de ontwikkeling van logistieke hubs en de voorraadstrategie. Zo konden monteurs van Feenstra de vrachtfietsen van Dockr eerst uittesten en feedback geven. En zijn ze in gesprek gegaan over wat voor kleding er nodig is op de vrachtfiets om het reiscomfort te vergroten als het regent of erg warm is. In het proces kwamen we er ook achter dat monteurs graag in hun bestelbus lunchen. Dus wat doe je als je met de fiets moet? Feenstra introduceerde een horeacobon bij een zaakje in het werkgebied van de monteurs.’

‘Samen omdenken’ credo van het onderzoek

‘Het is belangrijk om de ervaringen van de monteurs te blijven volgen. De eerste vijf monteurs willen wel, maar zorg ervoor dat de hele ploeg enthousiast mee gaat doen. Dan is het van belang dat feedback en bottom-up-plannen op de werkvloer zichtbaar worden. Zij hebben mooie ideeën over de energietransitie die nog te weinig de directie en haar duurzaamheidsplannen bereiken.’

‘‘Samen omdenken' is het credo geworden binnen het onderzoek. Zowel binnen een servicebedrijf als tussen de organisaties van de keten. Er zijn veel aanbieders met duurzame oplossingen, maar die werken gefragmenteerd.’

‘Daar ligt een rol weggelegd voor de gemeente: zichtbaar maken van oplossingen en hublocaties in de stad, faciliteren van ruimte en experimenten. Én zij moet zelf ook het goede voorbeeld gaan geven door te vragen naar zero-emissievervoer. In hun onderhoudscontract wordt met name gerept over onderhoud en verduurzaming van hun gebouwen, het is tijd dat de logistiek eromheen nu ook meer prio krijgt!’

De Week van duurzame servicelogistiek bij Urban Tech

Tijdens de Week van duurzame servicelogistiek van 15 t/m 19 maart kom je meer te weten over het tweejarig onderzoek Gas op elektrisch van Centre of Expertise Urban Technology. Van eindpublicatie tot webinar en verdiepende artikelen, de hele week staat in teken van uitstootvrij vervoer voor de servicelogistiek.