Kenniscentrum Onderwijs en Opvoeding

Grote leerachterstanden door sluiting scholen niet bevestigd

Effecten coronacrisis: sociaal-emotionele achterstand lijkt bij leerlingen groter dan cognitieve leerachterstand

16 mrt 2023 14:31 | Faculteit Onderwijs en Opvoeding

The European Journal of Psychology of Education publiceert deze maand een artikel met de resultaten van een onderzoek van het lectoraat Maatwerk in Leren en Instructie van de Hogeschool van Amsterdam (HvA). Het onderzoek biedt een breder perspectief op de effecten van de langdurige schoolsluitingen tijdens de Covid-pandemie. Grote leerachterstanden worden niet bevestigd. En veel basisscholen geven inmiddels aan dat het lijkt alsof leerlingen tijdens de schoolsluitingen meer achterstand opliepen op het sociaal-emotionele vlak dan bij de cognitieve leerprestaties.

Meeste achterstanden in groep 3 t/m 5 tijdens tweede lockdown weer ingehaald

De resultaten van het onderzoek laten zien dat met name leerlingen in groep 3 tot en met 5 aanzienlijke leerachterstanden opliepen na de eerste lockdown. In de bovenbouw (groep 6,7 en 8) waren de leerachterstanden aanmerkelijk minder. Uit analyses van de leerprestaties na de tweede lockdown bleek echter dat de meeste leerlingen hun achterstand hadden ingehaald, in vergelijking met leerlingen uit overeenkomstige leerjaarcohorten, waarin geen sprake was van schoolsluitingen. De omvang van dit positieve effect compenseerde grotendeels het negatieve effect van de eerste lockdown. Blijkbaar waren scholen tijdens de tweede lockdown beter voorbereid en in staat om effectiever thuisonderwijs en online instructie te geven. Bovendien ging tijdens de schoolsluitingen relatief grote aandacht uit naar taal en rekenen.

Effect op leerlingen met een lage sociaaleconomische status ten dele bevestigd

De hypothese dat het leren van leerlingen in een thuisomgeving met een lage sociaaleconomische status (SES) het meest te lijden had vanwege de schoolsluitingen, werd slechts ten dele bevestigd. SES-effecten op individueel niveau werden meestal verzacht door de negatieve effecten van SES op schoolniveau. Daardoor werden de SES-gerelateerde verschillen tussen scholen minder groot.

Prestatiescores bekeken van 26 basisscholen in stedelijke regio Den Haag

De resultaten van het onderzoek laten de effecten zien van de twee schoollockdowns (2019-2020 en 2020-2021) op de prestatiescores van basisschoolleerlingen tijdens de Covid-19-pandemie. Onderzoekers analyseerden de leerlingscores voor spelling, technisch en begrijpend lezen en rekenen/wiskunde van 5.125 leerlingen in de groepen 3 tot en met 8 van 26 basisscholen in de stedelijke regio Den Haag.

Oostdam, R., Diepen, M. Van, Zijlstra, B. & Fukkink, R. (2023). Effects of the Covid-19 school lockdowns on language and math performance of students in elementary schools: Implications for educational practice and reducing inequality. European Journal of Psychology of Education.