BLOG: Artists in residence voor Ground for Wellbeing
Het lectoraat Creative Media for Social Change werkt graag samen met creatieve changemakers om sociale verandering zoveel mogelijk te co-creëren op manieren die de norm voorbijgaan. In deze blog gaan we in gesprek met artists in residence Peik (van Bakkerij de Eenvoud) en Martijn (van Circus Andersom). Zij brengen binnen het project 'Ground for Wellbeing' hun creatieve interventies naar het Plejadenplein in Tuindorp Oostzaan. Door hun werk in en met de buurt wordt zichtbaar welke gevolgen en kansen bewoners ervaren in de overgang naar een klimaatbestendigere bodem.
Jullie zijn allebei vaak in Tuindorp Oostzaan te vinden. Ik begreep dat jullie hier brood bakken en een midwinterviering organiseren om buurtbewoners te ontmoeten en met elkaar te verbinden.
Hoe ziet dat er precies uit?
Peik: ''Ik kom hier ongeveer 6 weken met de bakkerij staan om met zoveel mogelijk mensen uit de buurt op een erg agrarische en basale manier met elkaar te bakken, te praten, te ontmoeten en te genieten van het warme brood dat uit de oven achter me komt. De bedoeling hierachter is om los te maken bij deze bewoners hoe ze geaard zijn in de buurt en wat het voor ze betekent om hier te wonen/leven. Misschien zijn ze er al heel lang, misschien zijn ze net gekomen. De grote vraag is: hoe leef je hier, hoe ben je hier geaard?’’
Martijn: ‘’Ik breng VIER DE AARDE naar Tuindorp Oostzaan: een alternatieve viering van de midwinterperiode. In de zomer bruist het Plejadenplein — kinderen spelen in het water, ouders zitten er relaxed bij — maar in de winter ligt het plein er meestal stil en verlaten bij. Veel Tuindorpers mijden de plek dan liever. Ik wil daar iets nieuws tegenover zetten: een viering die niet draait om consumptie, maar om verbinding. Zoals de natuur dat doet. De bomen trekken zich terug in hun wortels om energie te sparen; ik geloof dat mensen dat verlangen ook kennen, maar dat we er weinig vormen voor hebben.
Juist in een buurt waar de relatie met bodem en aarde onder druk staat, lijkt het me waardevol om samen de Aarde te vieren. Ik onderzoek nu — vanuit en samen met de Bakkerij — hoe we draagvlak kunnen creëren voor een kleine of grotere midwinterviering op 21 december, de kortste dag van het jaar.’’
Martijn en Peik hebben het pierenbadje midden op het Plejadenplein al symbolisch in gebruik genomen. Ze vegen namelijk elke week de gevallen bladeren in een nieuwe vorm, en nodigen de kinderen van de buurt uit om mee te tekenen en maken. Zo ontstaat er langzaam nieuwsgierigheid en betrokkenheid tot waarom de twee daar zijn. Deze ontmoetingen leiden tot gesprekken over wat er verandert op en rond het plein, en wat dat betekent voor de mensen die er dagelijks komen.
Martijn: ‘’Op 21 december willen we in het pierenbad het ritueel Aarderoeren doen: buurtbewoners nemen dan een handje aarde mee van een plek waar zij zich verbonden voelen met de natuur. Door die aarde te roeren maken we op een zachte manier weer contact met onze ‘wortels’: met de grond waar we op leven, met de bomen, de planten, de dieren én met elkaar.
Rondom dit ritueel ontstaat een verstillend, hartverwarmend evenement. Buurtbewoners maken soep, we bakken broodjes, er komen mensen met trommels, zachte muziek vult het plein. Er is ruimte voor leegte, stilte en donker — elementen waar we vaak een beetje bang voor lijken te zijn — maar die juist in deze tijd van het jaar zo helend zijn.’’
De interventies klinken al mooi op gang te komen binnen de buurt: waar hopen jullie zelf op?
Martijn: ‘’Dat het Plejadenplein in de winter weer een plek wordt waar mensen graag komen. Dat bewoners ervaren dat de natuur in de stad niet ver weg is — dat ze in zichzelf leeft. Dat verstilling, verbinding en aandacht net zo veel waarde krijgen als snelheid en lichtjes. En dat VIER DE AARDE misschien uitgroeit tot een jaarlijks ritueel waar de buurt naar uitkijkt.’’
Peik: ‘‘Met de bakkerij wil ik een bijdrage leveren aan het onderzoek vanuit de leefwereld van de mensen: hoe leven de bewoners hier? Ik ga mijn best doen om tijdens de gesprekken zo dicht mogelijk in hun leefwereld te blijven i.p.v. op cijfers/uitkomsten e.d.
Er zit magie in het proces van samen in de bakkerij zitten om deeg te vormen tot een broodje. Je wacht samen tot het klaar is, haalt samen de warme broodjes uit de oven en geniet er vervolgens samen van met koffie, thee, boter, kaas en/of honing erbij. Dat creëert een tijdelijke werkelijkheid waar keer op keer duidelijk wordt dat mensen zich daar gewoon aan willen verbinden. Ze gaan open en zo ontstaat het gesprek over hoe Tuindorp leeft. Vanuit deze gesprekken kan er gekeken worden naar de toekomst van Tuindorp en wat er allemaal gebeurt, wat er nodig is en wat er eventueel moet veranderen.’’
Hoe vullen de twee elkaar aan?
Peik en Martijn versterken elkaar in het creëren van ruimte(s) waar mensen kunnen onderzoeken, maken, twijfelen en spelen. Vanuit die combinatie ontstaat een samenwerking met de buurt die je van tevoren niet had kunnen bedenken.
‘’We bouwen stap voor stap aan iets dat van de buurt zelf wordt — niet iets dat we komen brengen, maar iets dat we samen laat groeien.’’ - Martijn
Wil je het zelf meemaken? Peik en Martijn staan op 21 december samen op het Plejadenplein(opent in nieuw venster) in Tuindorp Oostzaan! (Tussen 15:00 – 18:00 uur