HvA'ers over het belang van de Dodenherdenking

Voor HvA-collega’s Chandira Hehuat en Esther Hammelburg is het een bijzondere dag. Veel familieleden van Esther werden in de Tweede Wereldoorlog vermoord omdat zij Joods waren. “Het is heel gek dat er een grote groep mensen opeens is verdwenen. Soms probeer ik concreet iemand voor de geest te halen, zoals mijn oudtante Betsy die achttien was toen ze omkwam in Sobibor. Het is belangrijk om bij zoiets groots stil te staan.

Chandira was als medewerker van de Anne Frank Stichting jarenlang betrokken bij de Nationale Dodenherdenking. “Ik heb als vrijwilliger drie jaar overlevenden en genodigden mogen opvangen en begeleiden in de Nieuwe Kerk en op de Dam op de avond van de Dodenherdenking.”

In 2010 was Chandira ook aanwezig toen de twee minuten werden opgeschrikt door een harde schreeuw. “We veerden allemaal van schrik op, hoorden de paniek die meteen verderop losbrak en voelden een golf van mensen die onze richting op dreigden te komen. Gelukkig konden we op tijd rustig blijven en de aanwezigen beschermen tegen eventuele valpartijen. Voor alle aanwezigen op de Dam was het echt heel erg schrikken.”

Volgens docent-onderzoeker Esther is het belangrijk om er ieder jaar weer bij stil te staan dat vrijheid iets bijzonders is. “Ik ben van 1978 dus ik ben in relatieve vrijheid en luxe grootgebracht. Het is goed om je te realiseren dat dat niet vanzelfsprekend is.” Esther herdenkt op 4 mei vaak bij de Hollandse Schouwburg waar nadrukkelijk de Jodenvervolging herdacht wordt.

“We hebben ook een eigen ritueel dat we op 4 mei altijd pannenkoeken eten. Mijn oma, die wegens betrokkenheid bij het verzet is opgepakt, rook in de gevangenis op 4 mei de geur van pannenkoeken. Een bewaker beloofde haar er een, maar vergat haar vervolgens terwijl ze in het washok zat opgesloten. Ze nam zich toen voor om altijd op die dag pannenkoeken te eten als ze het zou overleven. En dus is het voor ons nog steeds flensjesdag op 4 mei.”

Chandira heeft het altijd bijzonder gevonden om van dichtbij mee te maken hoe het verdriet van de Tweede Wereldoorlog nog dagelijks voelbaar is bij nabestaanden. “Tijdens zo’n herdenking realiseer je je hoe belangrijk het is om zoveel mogelijk verhalen door te vertellen en op scholen kinderen en leerlingen te blijven lesgeven over de Tweede Wereldoorlog, antisemitisme, vooroordelen en discriminatie. Het is essentieel dat we dit bespreekbaar blijven maken in de klas.”