Zichtbaar maken verborgen talenten verbetert schoolprestaties kinderen
Lang is in het schoolsysteem de nadruk gelegd op deficiëntie-denken. Met name kinderen en jongeren die opgroeien met een andere taal dan het Nederlands zouden binnen deze benadering een ’taalachterstand’ hebben. Volgens Daniela Polišenská helpt erkennen en benutten van de thuistaal kinderen juist om hun plek in de wereld te vinden.
Daniela Polišenská is trekker van de programmalijn Verborgen kennisbronnen van het Centre of Expertise Urban Education(opent in nieuw venster). Zij pleit er al jaren voor dat het gebruik van een andere taal het leren van de Nederlandse taal niet in de weg staat.
Dat kinderen en jongeren niet alleen leren van formele professionals als docenten en jongerenwerkers, maar bijvoorbeeld ook van elkaar, familie, hun buurt, reizen en digitale ontmoetingen blijkt al uit onderzoek dat in de jaren 90 werd gedaan. Daniela: “Deze ervaringen voeden de kennis, talenten, vaardigheden en perspectieven van kinderen en jongeren. Professionals worden zich gelukkig steeds meer bewust van de waarde van de kennis en vaardigheden die kinderen en jongeren meebrengen. Maar het blijft vaak een uitdaging om binnen de huidige (school)systemen ruimte te creëren om dat zichtbaar te maken en daarop voort te bouwen.”
Funds of knowledge-benadering
Het belang van benutten van de kennis, talenten en bijvoorbeeld culturele gebruiken die leerlingen buiten school opdoen en leren wordt ook wel ‘funds of knowledge’-benadering genoemd. “En omdat ze vaak onzichtbaar blijven, noemen wij het verborgen kennisbronnen.” Daniela is taalkundige (ze studeerde Algemene taalwetenschap) en is verbonden aan de master lerarenopleidingen Nederlands en Frans. Ze deed veel onderzoek naar meertaligheid en taalontwikkeling bij jonge kinderen. “In onderzoek zien we juist eerder voordelen als kinderen die op latere leeftijd met het leren van het Nederlands beginnen bepaalde vragen eerst in de thuistaal oplossen en dan in het Nederlands verwerken brengen. Als leerkracht geef je daarmee ook waardering voor hun afkomst en cultuur. Leerlingen zijn meer betrokken en gemotiveerd als je uitgaat van hun competenties in plaats van hun tekorten.”
Leren van je leerlingen
Er zijn scholen die al voor de waarderende aanpak van de verborgen bronnen benadering kiezen . “Maar we zien ook veel docenten nog worstelen hoe ze dat moeten aanpakken. Belangrijk is om het samen te doen als team. Een open houding te hebben en de bereidheid om van je leerlingen te leren.” Blijkbaar levert het de scholen – de leerkrachten én de leerlingen veel op. “Scholen die ruimte bieden aan deze verborgen kennisbronnen in het algemeen en meertaligheid in het bijzonder hebben meer verbinding met thuis, de ouders. Ze zijn inclusiever. Ouders worden dan ook echt gezien als educatieve partners. Bovendien kan meer continuïteit tussen thuis en school resulteren in betere schoolprestaties van leerlingen.”
Praktische handboek met opdrachten
Tijdens het symposium ‘Verborgen talenten, gelijke kansen’ op 3 november wordt aandacht besteed aan de verschillende aspecten van de verborgen kennisbronnen. Ook benaderen de sprekers zoals Werner de Gruijter, Tessa de Leur, Fadie Hanna en Daphne Wiersma het thema vanuit primair, voortgezet en hoger onderwijs. Daniela gaat in gesprek met Edda Veerman, onderzoeker aan de UvA. Zij is één van de auteurs van een praktisch handboek(opent in nieuw venster) met en voor leerkrachten in het basisonderwijs. “Samen met Edda kijken we hoe leerkrachten aan de slag kunnen gaan op een geplande en gestructureerde manier. Het handboek staat vol opdrachten om leerlingen uit te nodigen om iets van hun leven buiten school te laten zien.”
Het Symposium Urban Education is op maandag 3 november 14 - 18 uur.