Verantwoord kerstinkopen doen kan ook online

“Het is een misverstand om te denken dat online bezorging per definitie slechter voor het milieu is,” waarschuwt lector Digital Commerce Jesse Weltevreden. “Je moet niet vergeten dat de helft van de aankopen die in Nederland worden gedaan bij fysieke winkels, ook met de auto worden opgehaald.”

Weltevreden houdt met zijn lectoraat sinds de start van de coronapandemie bij hoe het bezoek van online winkels verloopt. Dat levert interessante waarnemingen op. “Je zag aan het begin van de pandemie dat met name levensmiddelen online bestellen toenam, daarna kwamen daar de doe het zelfwinkels bij.”

Verschuiving van fysiek naar online

Inmiddels is het beeld dat webwinkels financieel de wind mee hebben. En met de feestdagen voor de deur is dat effect altijd nog iets sterker, constateert Weltevreden. “De verschuiving van fysiek naar online is al langer gaande, maar de pandemie is denk ik wel een wake-up call voor veel fysieke winkels die nog niet online actief waren.”

Webwinkels hebben in de meeste gevallen dus geen klagen momenteel. Toch maakt pakketdistributie maar een fractie uit van het verkeer dat dagelijks door Amsterdam rijdt, ziet projectleider in het lectoraat City Logistiek Susanne Balm. “Pakketvervoerders rijden over het algemeen best wel efficiënt, met een hoge beladingsgraad. Bouw en horecaleveranciers hebben een veel groter aandeel in de stad qua uitstoot en vervoersbewegingen in de stad.”

Balm en haar collega’s onderzoeken hoe je de beperkte ruimte in Amsterdam leefbaar houdt door verkeersstromen efficiënt te organiseren. “De grote pakketvervoerders werken daar zelf al hard aan, met pick up points en het slim rijden van routes door de stad. Wij hebben meer een rol in het helpen innoveren van het MKB voor wie logistiek niet hun core business is. Je ziet dat het voor bijvoorbeeld servicemonteurs veel lastiger is om hun rondes in de stad efficiënter in te richten.”

Een manier om dat toch voor elkaar te krijgen is het opzetten van zogeheten buurthubs waarvandaan goederenstromen weer met kleinere, uitstootvrije voertuigen of te voet verder gebracht worden in de stad. Een servicemonteur kan op een buurthub materialen laten bezorgen, gebruik maken van deelvervoer of een broodje eten tijdens de lunch.

Veel claims op de publieke ruimte

Volgens Balm kunnen ook pakketbezorgdiensten een rol spelen in de totstandkoming van deze lokale hubs. “Pakketvervoer mag dan een klein aandeel hebben in Amsterdam, je ziet wel dat bijvoorbeeld flitsbezorgdiensten al gebruik maken van lokale plekken om hun spullen te stallen. Zij zijn dus een logische partij om de mogelijkheden van multifunctionele buurthubs mee te onderzoeken.”

Balm: “Er zijn nu heel veel verschillende partijen die een claim op de publieke ruimte leggen. Het zou mooi zijn als je dat soort ruimtes dan kan gebruiken voor verschillende functies, die de economische vitaliteit en sociale cohesie in de buurt versterken.”

Jesse Weltevreden constateert ook dat bezorgdiensten een voorloper zijn als het gaat om het efficiënt organiseren van hun logistiek. Toch ziet hij vanuit duurzaamheidsoogpunt wel meerwaarde in het zo lokaal mogelijk organiseren van digitale verkoop. “Het voordeel is dat je lokaal sneller kunt leveren dan via een landelijk platform, omdat de afstand tussen winkel en woning kleiner is. Dat is dus sowieso duurzamer.”

De afgelopen jaren zijn er veel van dit soort lokale initiatieven gestart, vaak met financiele hulp van gemeenten. Toch houden deze platforms het vaak niet vol. “Meestal wordt er door gemeenten eenmalig een som geld geïnvesteerd en dan is het hopen dat er een ondernemer met een goed businessmodel betrokken is. Toch worden er te vaak dezelfde beginnersfouten gemaakt en dan red je het gewoon niet tegen de grote platforms.” Mocht je dus komende dagen nog op zoek zijn naar kerstcadeaus, kijk dan vooral of je dat bij jou in de buurt kan doen. Dat is duurzamer en beter voor de kleine ondernemer.