City Net Zero

Bouwen met de natuur (Natuurinclusieve gebiedsontwikkeling)

Hoe maken we natuurinclusieve gebiedsontwikkeling de norm?

Project

De verstedelijking speelt een belangrijke rol bij de klimaatverandering, de afname van biodiversiteit en de uitstoot van broeikasgassen. Stedelijke gebieden ontwikkelen waarin de natuur de ruimte krijgt en bouwmaterialen uit de natuur gebruikt worden – oftewel natuurinclusieve gebiedsontwikkeling – kan de negatieve gevolgen van verstedelijking tegengaan. Het vindt echter nog op te kleine schaal plaats om echt impact te hebben. De Hogeschool van Amsterdam (HvA) onderzoekt samen met Aeres Hogeschool, Hogeschool Van Hall Larenstein, Hogeschool Avans en het werkveld hoe de transitie naar natuurinclusieve gebiedsontwikkeling met praktische handvatten te versnellen is.

Verstedelijking heeft een grote impact op ons klimaat en de biodiversiteit. Zo is in Nederland nog maar 15% van de oorspronkelijke biodiversiteit over. De verstedelijking neemt de komende jaren echter alleen maar verder toe. Het nieuwe kabinet wil dat tot 2030 een miljoen nieuwe woningen worden gebouwd, in bestaande steden. ‘Gebruik van biobased bouwmaterialen en natuurlijke vergroening van het stedelijk leefgebied zijn cruciaal om klimaatverandering en verlies aan biodiversiteit tegen te gaan, en de leefbaarheid in stedelijke gebieden te verbeteren,’ benadrukt Gideon Spanjar, lector Innovatie & Groenstedelijke Ruimte bij Aeres Hogeschool en senior onderzoeker aan de HvA, en penvoerder van het project. Natuurinclusieve gebiedsontwikkeling moet daarom snel en op grote schaal toegepast worden. Er zijn echter nog veel vragen en onduidelijkheden. Welke effecten heeft natuurinclusief bouwen bijvoorbeeld op bewoners en het onderliggende ecosysteem? Hoe organiseer je deze manier van werken, en wie regelt de financiering?

Werkwijze

In het project Natuurintensieve Gebiedsontwikkeling (2022-2024) onderzoekt de HvA samen met drie andere hogescholen en het werkveld de toepassingsmogelijkheden van biobased materialen en het gebruik van inheemse beplanting. ‘Het verknopen van deze twee bouwsporen in onderzoek en praktijk is te zien als een logische stap op weg naar klimaatneutraal bouwen en is zeker innovatief te noemen,’ aldus Spanjar.

De onderzoekers kijken in het project naar hoe inheemse beplanting in de schil van gebouwen en in buitenruimten bijdraagt aan de leefkwaliteit en klimaatbestendigheid van gebieden. Ze brengen succes- en faalfactoren in kaart, en komen met handvatten voor de governance en uitvoering. De onderzoekers doen dit aan de hand van drie praktijk-cases: ‘Spoorzone Waarder’ (gebouwniveau), ‘Amsterdam Knowledge Mile Park’ (straatniveau) en ‘Almere Centrum-Pampus’ (gebiedsniveau).

Uitgangspunten en criteria

Het onderzoek levert een overzicht op van criteria voor natuurinclusieve gebiedsontwikkeling, gekoppeld aan een praktisch puntensysteem voor aanbestedingen van ruimtelijke projecten. Ingediende projectvoorstellen worden bij aanbestedingen door opdrachtgevers als gemeentes en provincies namelijk beoordeeld op het voldoen aan het programma van gestelde eisen.

Onderwijs

Natuurinclusieve gebiedsontwikkeling richt zich nadrukkelijk op onderwijs. Via projectopdrachten, stages, afstudeerplekken en gastcolleges wordt kennis ontwikkeld voor deelprojecten. HvA-studenten werken hierbij interdisciplinair samen met studenten van andere hogescholen en met de praktijk. Vanuit de bachelor Built Environment zijn studenten van de studierichtingen Architectuur, Architectonische Techniek, Stedenbouw en Asset Management bij het project betrokken. Zo voeren studenten van de minor Future Proof Cities een opdracht uit om de belevingswaarde van biobased bouwmaterialen en vergroening van hoogbouwlocaties op ooghoogte in kaart te brengen.

Consortium van 21 partners

Natuurintensieve gebiedsontwikkeling ontvangt subsidie van Regieorgaan SIA en telt in totaal 21 partners. Behalve de HvA zijn Aeres Hogeschool (penvoerder), Hogeschool Van Hall Larenstein, Hogeschool van Amsterdam en Hogeschool Avans in samenwerking met het Centre of Expertise Groen nauw betrokken bij het onderzoek. Ook het werkveld is breed vertegenwoordigd, met zowel lokale als regionale overheden, ontwerpbureaus, kennisinstituten, woningbouwcorporaties en projectontwikkelaars.

Thema Designing Future Cities

Natuurinclusieve Gebiedsontwikkeling is een van de projecten binnen het thema Designing Future Cities en is spreerpunt van het Centre of Expertise City Net Zero. Het lectoraat Bouwtransformatie, het thema Circulair Bouwen en het lectoraat Water in en om de Stad werken hierin nauw met elkaar samen.

Gepubliceerd door  Kenniscentrum Techniek 6 november 2023

Project Info

Startdatum 01 apr 2022
Einddatum 31 mrt 2024