Klimaatbewustzijn in de stad
Wat betekent klimaatverandering in de eigen omgeving?
ProjectDe stedelijke omgeving is ingericht om het leven zo comfortabel mogelijk te maken. De grillen van het weer worden teniet gedaan, en bewoners krijgen zo het vermoeden dat natuurlijke processen zijn uitgebannen. Met steeds extremere weersvormen door klimaatverandering in het verschiet is dit een risicovolle houding.
DOEL VAN DIT PROJECT
Van kennis naar bewustwording rondom klimaatverandering
Het onderwerp klimaatverandering is, als ‘hot topic’ in de samenleving, ook niet meer weg te denken uit het aardrijkskundeonderwijs. Dat is terecht, maar de nadruk ligt er veelal op het overbrengen van kennis van de oorzaken en gevolgen van klimaatverandering in het algemeen, en veel minder op het bewustzijn van de gevolgen en maatregelen in de eigen omgeving van de leerling. Een gemiste kans, en dus heeft dit project tot doel docenten te helpen leerlingen een houding te laten ontwikkeling met betrekking tot klimaatverandering.
Artikel in Trouw
6 februari 2019
Scholier kent klimaatrisico's, maar blijft wel graag vliegen.
"Adwin Bosschaart, hoofddocent aan de lerarenopleiding aardrijkskunde van de Hogeschool van Amsterdam peilde onder drieduizend vmbo-, havo- en vwo-scholieren in heel Nederland opvattingen over klimaatverandering. De gemiddelde derdeklasser ziet het niet als een heel groot probleem. Klimaatverandering is vooral een probleem van de Verenigde· Staten en kwetsbare eilanden als Bali, vinden sommigen"
RESULTAAT VAN DIT PROJECT
Bewustwording van klimaatverandering in de eigen, stedelijke omgeving
Leerlingen van nu zijn de burgers van de toekomst. Het voortgezet onderwijs kan daarom een belangrijke rol spelen bij bewustwording en attitudevorming ten aanzien van duurzaamheid in het algemeen, en klimaatadaptatie in het bijzonder. Daarnaast stimuleert het de dialoog tussen leerlingen en hun ouders, waardoor ook de laatste groep bereikt kan worden.
Aardrijkskundedocenten in een stedelijke omgeving kunnen dus een belangrijke rol spelen bij de vorming van duurzame burgers. Dit project helpt hen daar op voor te bereiden, en zal een kans van slagen hebben als zij:
- zich bewust zijn van de wijze waarop leerlingen in een urbane omgeving hun fysieke omgeving beleven en denken over duurzaamheid en de mens-natuur relatie
- zich bewust zijn van de verschillende waarden en normen van de leerlingen en hoe daar gebruik van kan worden gemaakt in bij het vormgeven van leerprocessen
- overtuigd zijn van de rol die het vak aardrijkskunde kan spelen bij bewustwording en attitudevorming over dit onderwerp
- kennis en inzicht hebben in de oorzaken, gevolgen en maatregelen van klimaatadaptatie in een urbane omgeving
- zich bewust zijn van de mogelijkheden die de omgeving biedt.
Klimaatbewustwording in de media
- Zorgen scholieren over klimaat vallen wel mee. Grootschalig onderzoek naar denken over klimaatverandering onder scholieren afgerond. PERSBERICHT HvA
- Het Parool | Hogere opleiding? Dan meer betrokken bij het klimaat 7-2-2019
- NRC | Scholieren net zo verdeeld over klimaatmaatregelen als ouderen 6-2-2019
- De Telegraaf | Klimaatangst grootst bij vwo’ers in Amsterdam 7-2-2019
- Leidsch Dagblad | Klimaatcrisis is voor jongeren ’ver weg’ 6-2-2019
- Reformatorisch Dagblad |Jongere wil gewoon blijven vliegen 6-2-2019
Klimaatbeleving in drie fasen
De eerste fase van het project betreft een onderzoek onder leerlingen, direct gevolgd door fase 2: een onderzoek onder docenten. Deze onderzoeken zijn probleemanalytisch en diagnostisch van aard. Vervolgens is de derde fase gericht op het ontwerpen en monitoren van leerervaringen en lesmateriaal.
De resultaten van de eerste fase worden in 2019 verwacht. Daarna is ook duidelijk of de tweede fase van start zal gaan.
GEVOLGEN VAN KLIMAATVERANDERING IN DE STAD
Klimaatverandering heeft allerlei grootschalige gevolgen, maar op lokaal niveau betekent het vooral dat extreme weersomstandigheden vaker voorkomen. In de stad worden de effecten hiervan als het ware uitvergroot door de grote aaneengesloten verstedelijkte, bestrate en geasfalteerde oppervlakken. Grote steden zoals Amsterdam vormen tijdens een hittegolf een soort 'hitte eiland', terwijl hoosbuien juist leiden tot wateroverlast. Door allerlei aanpassingen in de gebouwde omgeving is het wel mogelijk om wateroverlast en hittestress te voorkomen of om de gevolgen er van te verkleinen. Dit wordt klimaatadaptatie genoemd. Het draagvlak hiervoor hangt uiteraard af van hoe de bewoners het beleven.
Wie zijn bij dit project betrokken?
Dit project is een initiatief van Adwin Bosschaart, met betrokkenheid van vierdejaars studenten.
