Mentale en fysieke gevolgen van sociale media gebruik
In de afgelopen decennia heeft de opkomst van technologie en social media onze manier van communiceren en informatie delen enorm veranderd. Deze ontwikkelingen hebben voor talloze voordelen gebracht, toch is er een groeiende bezorgdheid over de negatieve effecten van overmatig social media gebruik op onze mentale en fysieke gezondheid.
Mentale gevolgen
Uit onderzoek blijkt dat 34% van de Nederlanders zegt verslaafd te zijn aan hun smartphone. Van de 18-24-jarige zegt 62% verslaafd te zijn (Motivaction, 2023).
Regelmatige gebruikers van sociale media neigen een negatief zelfbeeld te ontwikkelen. Dit kan leiden tot isolatie van vrienden en familie en verwaarlozing van zelfzorg, verantwoordelijkheden en mogelijke carrière mogelijkheden. Daarnaast veroorzaakt social media gebruik ook hogere mate van stress, mensen vergelijken zichzelf constant met profielen en foto’s, gebruikers zien hun ‘vrienden’ vaak als gelukkiger en meer succesvol. Een lage zelfwaardering en stress zijn symptomen van depressie. Cijfers laten zien dat 20% van de volwassenen ooit in hun leven last hebben gehad van depressie (Feldkamp, 2018).
35% van de jongeren tussen de 18 en 24 slaapt met hun telefoon in bed, 20% van alle Nederlanders doen hetzelfde (Motivaction, 2023). Telefoongebruik voor het slapen heeft een negatief effect op de slaapkwaliteit. Ten eerste wordt de tijd die men op hun telefoon besteed niet gebruikt om te slapen, beide kan namelijk niet gelijk. Ten tweede worden de hersenen geprikkeld door sociale media, deze hersenactiviteit zorgt voor uitstel van het moment waarop iemand in slaap valt. Ten derde zorgt het licht wat de smartphone produceert voor een negatief effect op de slaapkwaliteit, het duurt langer voor de ogen tot rust zijn gekomen en het houdt de aanmaak van het slaaphormoon melatonine tegen (Jobse, 2019).
Fysieke gevolgen
Naast mentale gevolgen kan sociale media ook zorgen voor fysieke problemen. Het staren naar een scherm voor lange periodes kan bijvoorbeeld leiden tot oogvermoeidheid, droge ogen en hoofdpijn.
Wat kan je doen?
Het is logisch dat niemand die dagelijks gebruik maakt van een smartphone dit volledig op zou geven, we hebben onze smartphone immers ook nodig voor werk, school, sociaal contact, etc. maar om de negatieve gevolgen minimaal te houden zou men een aantal aspecten kunnen aanbrengen aan het dagelijks leven:
- De supermarktregel kan toegepast worden op alle platformen van sociale media. De regel houdt in dat je alleen mensen volgt op sociale media waarmee je graag een gesprek mee zou willen voeren wanneer je ze zou tegenkomen in de supermarkt. Deze regel zorgt ervoor dat je jezelf minder vergelijkt met mensen die je niet persoonlijk kent en om geeft, je weet vaker meer over deze mensen op persoonlijk gebied en niet alleen het positieve wat ze posten op bijvoorbeeld Instagram.
- Telefoonvrije uren zijn uren op de dag waarop je je telefoon even niet gebruikt. Denk bijvoorbeeld bij het opstaan: laat je lichaam even wakker worden en ontbijt rustig voordat je je telefoon erbij pakt. Ook twee uur voor het slapen zou een goed moment zijn om je telefoon even te laten liggen, zodat je slaapkwaliteit een stuk beter zal zijn.
- Met vrienden zonder telefoon oftewel, wanneer je met je vrienden bent je je telefoon laat liggen. Leef in het moment in plaats van op je scherm.