Amsterdamse scholen laten kinderen meer bewegen
De Amsterdamse alliantie van de Gemeente Amsterdam met de Hogeschool van Amsterdam (HvA) en het schoolbestuur Stichting Westelijke Tuinsteden (STWT) bouwt aan een stevige basis om bewegen op een speelse en blijvende manier te integreren in het basisonderwijs en het voortgezet onderwijs. Want: 'In Nederland zijn we kampioen zitten. Juist op scholen kunnen we beginnen om ander beweeggedrag aan te leren,' aldus wethouder Sofyan Mbarki van onder andere Sport en Bewegen.
De lokale alliantie van de Gemeente Amsterdam, HvA en STWT werkt – na een langer voortraject - sinds 2020 officieel samen aan de missie om kinderen voldoende, goed en met plezier te laten bewegen. Dit doen ze via 5 ambities (zie kader). 'Met deze 3 organisaties samen hebben we de kennis om plannen te bedenken, plekken om het uitvoeren, te meten, te monitoren, de mogelijkheid om beleid te maken en verder op te schalen,' zegt Jeroen Spanbroek, voorzitter van Stichting Westelijke Tuinsteden. 'De opgave in Amsterdam is groot,'vertelt Mbarki. 'We hebben wijken met flinke uitdagingen. Daarbij is de verleiding van schermen en social media sterk, en sporten bij een vereniging is niet voor iedereen vanzelfsprekend. Wij zien bij Amsterdamse scholen veel bereidheid om aan de slag te gaan met bewustwording en ander beweeggedrag.'
Onderwijs is de basis
Lector Mirka Janssen van het HvA-lectoraat Bewegen in en om School legt uit waarom scholen, de gemeente, het werkveld van beweeg-professionals en -onderzoekers een goede plek zijn om te starten: 'De school is de plek waar we vrijwel alle kinderen bereiken.' Zij pleit voor meer bewegen onder en na schooltijd, onder goede professionele begeleiding, met extra aandacht voor kinderen die motorisch niet goed meekomen. 'Met deze mix van bewegen, aandacht en beleidskeuzes is de kans dat deze kinderen gezond opgroeien een stuk groter. Want kinderen die goed in hun vel zitten, kunnen goed tot leren komen en zich daardoor beter ontwikkelen.'
Spanbroek, overigens net als Janssen oud-gymdocent/vakleerkracht LO, onderschrijft dit belang: 'Ik wil mij vanuit mijn schoolbestuur inzetten om het goede voorbeeld te geven. En ik vind het belangrijk om andere schoolbestuurders te motiveren.' Mbarki, ook afkomstig uit het onderwijs, is zeer gedreven om sport en bewegen ook te verbinden met initiatieven op andere beleidsterreinen, zoals onderwijs en openbare ruimte. 'We willen een stabiel en sterk beleid voeren, dat ook doorwerkt op andere gebieden: op scholen, schoolpleinen, speeltuintjes, sportparken, sportverenigingen. Het hangt allemaal met elkaar samen.'
Uitdagingen
Ze hebben al flink wat stappen gezet in Amsterdam en er zijn ook nog wel wat uitdagingen: 'Het is belangrijk dat we de partners van het eerste uur erbij houden, totdat het is overgenomen door een grotere groep volgers,' legt Spanbroek uit. 'Nu hangt het nog nét te veel op onze driehoek. Gelukkig zien we wel meer driehoeken ontstaan vanuit andere schoolbesturen, die ook met de gemeente en de HvA werk maken van bijvoorbeeld die Dynamische Schooldag.
We gaan dus al van de innovatiefase naar die van de early adapters!' (Innovatietheorie van Rogers, red.). Deze opschaling vraagt ook om meer geld, terwijl gemeenten door het huidige kabinet gekort worden op uitgaven voor sport. Mbarki vindt daar het zijne van, maar: 'Amsterdam heeft gelukkig financiële ruimte om in te zetten op zaken die we belangrijk vinden. We hebben dat dus wel te verdelen over meerdere beleidsterreinen. Ik blijf daarover met mijn collega’s in gesprek, want de gemeente staat pal achter de missie om kinderen voldoende, goed en met plezier te laten bewegen.'
Als we de Minister van Onderwijs horen zeggen dat bewegen een basisvaardigheid is net als rekenen en taal, dan zijn we geslaagd!
Mirka Janssen
lector Bewegen in en om School
Over 5 jaar
Op de vraag waar ze staan over 5 jaar, zegt Mbarki filosofisch: 'De alliantie is dan alive and kicking, want dit is een beweging, geen project.' Janssen kijkt naar de huidige landelijke opschaling, want andere steden zoals Eindhoven, Maastricht, Groningen, Zaanstad en Purmerend zijn ook al aan de slag: 'We blijven het verhaal vertellen tot we alle Nederlandse kinderen bereiken,' zegt ze. Spanbroek voegt er lachend aan toe: 'Als we de Minister van Onderwijs horen zeggen dat bewegen een basisvaardigheid is net als rekenen en taal, dan zijn we geslaagd!”
De 5 ambities van de Amsterdamse Alliantie
1. Het bewegingsonderwijs wordt van hoge kwaliteit, door professionalisering en een sterk netwerk van vakleerkrachten LO.
2. Elke school gaat werken met de Ondersteuningsroute Bewegen en Motoriek, zodat ieder kind passend aanbod en zorg krijgt.
3. Scholen werken stapsgewijs aan een Dynamische Schooldag op maat, waarbij ieder kind elk half uur het zitten onderbreekt met een beweegmoment.
4. ALO en Pabo-ALO studenten worden opgeleid in een rijke leeromgeving waarin stagescholen en de ALO samenwerken.
5. Onderzoeksprojecten van het lectoraat Bewegen in en om School dragen bij aan de gezamenlijke missie.