Studievaardigheden voor het hbo

Of je nu komt van de havo, het vwo of van het mbo, op het hbo studeer je op een andere manier dan je gewend bent. Je maakt je eigen planning, leest lange en ingewikkelde teksten, werkt samen in projecten en doet onderzoek. Sommige van die dingen deed je misschien al of kun je al goed. Aan andere dingen moet je nog wennen. Hoe groot de overstap naar het hbo is, is voor iedereen anders.

Wat is er anders op het hbo?

Tijdens je opleiding leer je de belangrijkste studievaardigheden automatisch kennen. Maar als je al weet wat je kunt verwachten voordat je start, verloopt de overstap naar het hbo meestal makkelijker. Hier vind je informatie, tips en tools over de manier van studeren op het hbo. Wat wordt er voor jou anders?

Zelf een planning maken

Plannen, plannen, plannen. Het klinkt misschien saai maar het is op het hbo de sleutel tot succesvol studeren en minder studiestress. Er is niet één methode die voor iedereen werkt. Je moet ontdekken wat bij jou past. Het combineren van je studie met je privéleven kan soms ook een uitdaging zijn. Dat vraagt om time management skills. Bedenk goed op welk moment van de dag jij het best studeert en ga dan aan de slag. Heb je tijdens je studie moeite met plannen? Dan kun je bij de HvA verschillende trainingen volgen, waaronder ook één over Timemanagement.

Veel teksten lezen

De teksten die je voorgeschoteld krijgt op het hbo zijn vaak lang en het zijn er veel, dus je zult je leeswerk goed moeten plannen. Bovendien zijn de onderwerpen vaak pittiger en abstracter dan in je vooropleiding. Daarom is het goed dat je actief met de teksten omgaat. In het filmpje ‘Succes met je tekst’(opent in nieuw venster) zie je hoe je dat doet, en in de flyer ‘Slimmer door je tekst’ staan de tips uit het filmpje overzichtelijk op een rij.

Hopelijk helpen de tips uit het filmpje je al een beetje op weg. Maar besef je ook dat je alleen actief leert lezen door het vaker te doen. Dan word je vanzelf sneller en het wordt ook makkelijker. Veel lezen leidt tot een grotere woordkennis en een grotere woordenschat. Hoe meer woorden jij kent en hoe vaker je ze gezien hebt, hoe sneller je ze herkent tijdens het lezen en hoe minder moeite je brein heeft met het zoeken naar de juiste betekenis. Kom je onbekende woorden tegen? Noteer ze en zoek de betekenis op. In het filmpje 'Succes met je woorden'(opent in nieuw venster) geven we meer tips over hoe je je woordenschat kunt vergroten.

Wil je oefenen met hbo-teksten? Met de online training ‘Lezen in het hbo’(opent in nieuw venster) leer je in vier korte modules wat lezen op het hbo inhoudt en hoe je je daarop kunt voorbereiden. Je kunt de modules van A tot Z doorlopen, of een selectie maken aan de hand van jouw leerdoelen.

Engelse teksten lezen

Voor sommige opleidingen moet je Engelse boeken lezen, en ook zul je regelmatig Engelstalige bronnen tegenkomen als je onderzoek doet of een verslag schrijft. Ook voor Engelse teksten lezen geldt dat je er beter in wordt door het vaker te doen. Maar we hebben ook alvast wat tips voor je:

• Probeer Engelse teksten op dezelfde manier te lezen als een Nederlandse tekst. In een andere taal hebben we de neiging om woord voor woord te gaan lezen. Maar dit kost veel tijd en zorgt er niet voor dat je de tekst beter begrijpt. Gebruik daarom dezelfde technieken die je ook in het Nederlands gebruikt: oriënterend lezen, zoekend lezen, studerend lezen… Gebruik de aanpak die bij je leesdoel past.
• Verdeel je leestijd tussen gefocust lezen en ontspannen lezen. Beloon jezelf na een moeilijke tekst tussendoor met teksten die makkelijker zijn en waar je je mee kan ontspannen. 
• Lees samen. Pauzeer na iedere twee/ drie bladzijden om elkaar te vertellen wat je gelezen hebt.
• Herlees je tekst een aantal keer, steeds met een ander doel. Probeer bijvoorbeeld de eerste keer de tekst te begrijpen, let de tweede keer op details en zoek woorden op die je niet kent, en lees de tekst de derde keer als geheel.
• Lees de tekst hardop. Je zal zien dat je de tekst beter begrijpt en dat je de woorden hardop uitgesproken in de context zelfs beter gaat onthouden!
• Gebruik een timer als je leest. Probeer jezelf uit te dagen om teksten steeds sneller door te lezen.
• Probeer niet te vaak je woordenboek te pakken. Vaak kan je de woorden begrijpen uit de context. Door jezelf te dwingen om de betekenis van woorden in de context te begrijpen is het makkelijker om deze woorden te onthouden.

Veel teksten schrijven

Je schrijft tijdens je opleiding veel teksten. Daarbij is het natuurlijk belangrijk dat het inhoudelijk allemaal klopt, maar dat is niet het enige. Is je structuur, woordkeus en zinsbouw in orde, dan is het tijd voor de puntjes op de i: de spelling. Een goede spelling is gelijk een mooi visitekaartje voor jezelf, dus het is de moeite waard om er tijd en aandacht aan te besteden.

• Wil je je spelling verbeteren, ga dan naar het Taaluniversum(opent in nieuw venster). Hier krijg je uitleg over spellingsregels en kun je oefenen.
• Wil je weten wat voor speller jij bent? Check het in de Taalwinkel(opent in nieuw venster).
• Weet je nog hoe het (ex-)kofschip werkt? Download het schema Werkwoordspelling met tekst en beeld(opent in nieuw venster) of het schema Werkwoordspelling met alleen tekst(opent in nieuw venster) voor een handig overzicht.

Aantekeningen maken tijdens colleges

Het tempo van de colleges op de hogeschool ligt vaak hoog. Vooral bij hoorcolleges krijg je een enorme hoeveelheid aan informatie in één college. Om deze informatie goed te verwerken en later te bestuderen zijn goede aantekeningen erg belangrijk. 

• Uit onderzoek blijkt dat aantekeningen gemaakt met pen en papier beter blijven hangen dan digitale aantekeningen. Gebruik tijdens het aantekeningen maken kleuren en pijlen, maak verbanden inzichtelijk en markeer belangrijke begrippen met viltstift. Op die manier ben je al aan het leren tijdens het college.
• Gebruikt de docent een PowerPoint? Vraag dan of hij/zij die van tevoren deelt en geef iedere dia een samenvatting. Als je weet wat er gaat komen kan je gerichter luisteren en blijft de informatie beter hangen.
• Neem na afloop van het college direct je aantekeningen door. Tien minuten kan genoeg zijn.

Toetsen en tentamens voorbereiden

Op het hbo bepaal je zelf wanneer en hoe je studeert. Je zorgt er dus zelf voor dat je goed voorbereid bent op je toetsen en tentamens. Iedere student doet dit op zijn eigen manier. De één maakt samenvattingen, de ander leert van aantekeningen, en weer een ander leert rechtstreeks uit het boek.

Welke leermethode je ook kiest, het is altijd belangrijk dat je op tijd begint en een planning maakt, zodat je geen stress hebt vlak voor je tentamen. Zoek een manier die voor jou werkt en zorg voor voldoende focus. Raak je snel afgeleid tijdens het studeren? Dan kan dat verschillende oorzaken hebben, die je vaak zelf kunt wegnemen. Om je goed te kunnen concentreren tijdens het studeren is het belangrijk dat je

• gemotiveerd bent
• genoeg slaap hebt gehad
• een goede studeerplek hebt met voldoende frisse lucht en goed licht
• voldoende water drinkt en gezond eet
• zorgt voor beweging en ontspanning voor je brein
• werkt volgens een goede planning en structuur

Kun je wel wat hulp gebruiken bij je planning of wil je meer tips om je concentratie te verbeteren, dan kun je straks als HvA-student verschillende trainingen en workshops volgen op dit gebied.

Onderzoek doen

Voor verslagen schrijven en onderzoek doen wordt er op het hbo van je verwacht dat je wetenschappelijke artikelen raadpleegt en gebruikt. Maar hoe vind je zulke artikelen eigenlijk? Hieronder een paar aanwijzingen, die misschien ook nu al van pas komen:

Tips bij online zoeken

• Denk eerst goed na over de zoektermen die je gebruikt. Vaak vind je niet wat je zoekt omdat je termen gebruikt die spreektaal zijn of die niet zo vaak worden gebruikt in wetenschappelijke artikelen. Zoeken in het Engels kan ook helpen.
• Soms ben je op zoek naar iets heel specifieks. ‘Aantal eerstejaarsstudenten medicijnen aan de Universiteit van Amsterdam’, om een voorbeeld te noemen. Als je dan niets vindt, kun je je zoekopdracht ook verbreden. Maak er in dit geval bijvoorbeeld van: ‘aantal eerstejaarsstudenten’.
• Google is een prima startpunt, maar realiseer je wel dat veel zoekresultaten van Google, zeker op de eerste pagina’s, commercieel zijn. Daarom kun je beter gebruikmaken van Google Scholar.
• Je kunt ook op zoek gaan in databanken. Bijvoorbeeld via de HvA bibliotheek(opent in nieuw venster). 
• Je kunt ook Wikipedia gebruiken om op zoek te gaan naar bronnen. Dan bedoelen we niet de tekst van een Wikipedia-post, maar de gebruikte bronnen die – als het goed is – in kleine lettertjes onder een artikel staan.
• Als je in Google of in databanken zoekt, doe dat dan ook eens geavanceerd. Je kunt je zoektocht bijvoorbeeld beperken tot een bepaald bestandstype. Zo kun je bijvoorbeeld .pdf aan je zoekterm toevoegen.
• En misschien wel de belangrijkste tip: bekijk dat wat je vindt kritisch!

Tip: Wil je alvast oefenen met het zoeken naar geschikte bronnen? Of wil je inspiratie opdoen voor bijvoorbeeld jouw profielwerkstuk? Neem dan eens een kijkje in het open bronnenoverzicht van de HvA Bibliotheek(opent in nieuw venster). Je vindt er allerlei websites die door studenten van de HvA vaak worden gebruikt om informatie op te zoeken voor hun onderzoek.

Gebruik jij bronnen in je onderzoeksverslag? Dan moet je die duidelijk vermelden. Daarmee laat je zien wat je zelf bedacht hebt, en welke informatie van anderen komt. Zo help je de lezer om de gevonden informatie te beoordelen en op waarde te schatten. Superhandig, want zo verhoog je de kwaliteit van je onderzoek, en daarmee de geloofwaardigheid ervan. Bijkomend voordeel: je weet zelf ook nog wat je waar vandaan hebt gehaald, als je die info weer nodig hebt. Op de HvA werken de meeste opleidingen met een vast systeem voor bronvermelding. Tijdens je opleiding leer je precies hoe dit werkt.

Test je studievaardigheden

Hierboven heb je gezien wat je allemaal kunt tegenkomen tijdens jouw hbo-opleiding. Welke vaardigheden heb jij al, en welke nog niet? Met de 10 opdrachtkaarten van bekijkjetoekomstnu.nl* ontdek je welke studievaardigheden je op het hbo nodig hebt en kom je erachter wat je al kunt en wat je nog moet bijleren om mee te kunnen komen op het hbo. Als je de opdrachtkaarten hebt ingevuld, kun je ze downloaden en eventueel doorsturen naar je docent. 

* Bekijkjetoekomstnu.nl is een initiatief van Spirit4you(opent in nieuw venster).

Ben jij nog niet overal even goed in? Maak je dan geen zorgen. Als je aan het hbo begint hoef je nog niet overal een expert in te zijn. Tijdens je opleiding zul je je vaardigheden steeds verder ontwikkelen en als dat niet vanzelf gaat kan de HvA je ondersteunen.