Meertaligheid als krachtige bron van leren in het mbo

Een groot deel van de mbo-studenten spreekt thuis, naast Nederlands, een andere taal. Deze studenten switchen voortdurend tussen de talen die zij kennen. In het onderwijs wordt er nauwelijks doelgericht voortgebouwd op deze kennis van andere talen die studenten meebrengen. “Nog vaak wordt gedacht dat meertaligheid de leerprestaties van studenten in de weg staan.”, zegt onderzoeker Eline van Batenburg. “En docenten voelen zich niet altijd bekwaam om hun lessen af te stemmen op deze studenten. Daarmee blijven leerkansen liggen.”

Taalkennis gebruiken als springplank

Van Batenburg is onderzoeker bij het lectoraat Taalontwikkeling en Meertaligheid aan de Hogeschool van Amsterdam. “Het meertalige brein is een bijzonder brein , waarin enorm veel kennis over taal ligt opgeslagen. En dat benutten, kan echt veel voordelen opleveren.” Daarom wil zij mbo-docenten handvatten geven hoe zij studenten kunnen helpen. Bijvoorbeeld door slim gebruik te maken van de natuurlijke reflex waarbij meertalige studenten heen-en-weer bewegen tussen talen. Daarnaast door hun bestaande taalkennis te gebruiken als springplank bij het leren.

Ruimte in je hoofd

“Bij het lezen of luisteren naar teksten, bijvoorbeeld, kan je studenten afwisselend hun thuistaal en de doeltaal te laten gebruiken. De thuistaal om zich even te oriënteren en de inhoud van de tekst te verwerken; het Nederlands om hier weer over terug te rapporteren. Dat is niet alleen goed voor het tekstbegrip, maar óók voor het leren van het Nederlands. Zodra je de boodschap hebt begrepen, krijg je namelijk ruimte in je hoofd om te kijken hoe die boodschap wordt verwoord.”, legt Van Batenburg uit.  

Taalvergelijking

Docenten kunnen studenten ook uitnodigen om talen bewust aan elkaar te koppelen. Van Batenburg: “We hebben mbo-studenten Helpende in de zorg wel eens beroepstermen aangeleerd met behulp van plaatjes. Die mochten ze eerst in allerlei andere talen benoemen en daarna koppelen aan Nederlandse begrippen en beschrijvingen. En studenten Handhaving hebben we laten ervaren welke taal, variëteit of register het beste werkte in verschillende taal-culturele beroepsgesprekken. Zo werden ze zich bewust van eventuele culturele overeenkomsten en verschillen waar ze rekening mee moesten houden”.

Door ruimte te geven aan de thuistaal, komen studenten tot dieper begrip én leren zij makkelijker Nederlands.

Eline van Batenburg

onderzoeker

Efficiënte communicatie

Ook tijdens stages kan het inzetten van de thuistaal voordelen bieden. “Denk bijvoorbeeld aan de kinderopvang, waar zeer persoonlijke en gevoelige kwesties kunnen spelen. Door ouders in de eigen taal aan te spreken, kan je een vertrouwensband creëren. Vaak aarzelen studenten om dit te doen, omdat ze denken dat het gebruik van een andere taal of dialect niet mag. Maar dit is een prima voorbeeld van efficiënte communicatie in de beroepscontext.”

Meer informatie 

Op de NRO themapagina(opent in nieuw venster) worden inzichten uit verschillende onderzoeken besproken. Mbo-docenten kunnen hier terecht voor meer uitleg, bruikbare tools en activiteiten.  

Dr. Eline van Batenburg doet onderzoek naar effectieve taaldidactiek voor het voortgezet onderwijs en het mbo. Centraal staan taakgericht taalonderwijs, digitale taaldidactiek en meertaligheid.