Efficiënter werken en studeren met artificiële intelligentie
Nabootsen van menselijke vaardigheden met een computersysteem. Dát is artificiële intelligentie (AI). Wat voegt deze techniek toe voor zorgprofessionals, patiënten en studenten? Hannah Chekhchar en Claire van Rijn deden er onderzoek naar.
‘Patiënten hebben steeds meer zeggenschap over hun eigen behandel- en hersteltraject’, start Hannah Chekhchar, student Medische Informatiekunde aan de Universiteit van Amsterdam (UvA). AI kan hierbij ondersteunen.’ Claire van Rijn vult aan: ‘Maar hoe kunnen zorgprofessionals deze techniek zo goed mogelijk inzetten? En wat kunnen studenten er nu al mee tijdens hun studie?’
Van Rijn is vierdejaarsstudent Voeding en Diëtetiek aan de Hogeschool van Amsterdam (HvA). Beiden liepen in verschillende periodes stage bij het onderzoeksproject Samen Beter met AI. Binnen dit project wordt geanalyseerd hoe een goed op elkaar afgestemde hoeveelheid lichamelijke activiteit en voeding, in combinatie met voldoende eiwit, bijdragen aan het herstel van patiënten na een oncologische operatie aan de maag, lever, darmen of longen. Een optimale samenwerking tussen diëtist en fysiotherapeut is hierbij cruciaal. Mét gebruik van digitale middelen. En in hoeverre is AI al geïntegreerd in het curriculum van toekomstige zorgprofessionals?
Ontbrekende data
Chekhchar was bij het onderzoeksproject betrokken van februari tot en met juli 2023. ‘Veel patiënten dragen tijdens de studie een beweegsensor om hun lichamelijke activiteit te meten. Maar er ontbrak veel data. Wat is hiervan de reden? Uit onze analyse bleek dat deze vooral miste in de ochtend of avond én rond de start en het einde van het onderzoek. Ook zagen we meer missende data bij ouderen. Het is dus van belang om mensen, met name ouderen, het gebruik van een beweegsensor goed uit te leggen én hen te ondersteunen aan het begin en motiveren richting het einde van het onderzoek.
Missende data kun je invullen met AI, maar hier zitten haken en ogen aan. Geen patiënt is dezelfde. Dus hoe betrouwbaar zijn je uitkomsten als je dit doet? Daarbij ontdekten we dat missende data niet altijd betekent dat iemand zijn/haar beweegsensor niet draagt. In rust gaven de gebruikte beweegsensoren namelijk geen signaal door. Een ander model kan hierin mogelijk uitkomst bieden.’
Stap voor stap ontdekken
Van augustus 2024 tot en met januari 2025 was Van Rijn betrokken bij het onderzoeksproject. ‘Ik wil in de toekomst aan de slag in het bedrijfsleven. Daarom was ik op zoek naar een andersoortige stage. Ik deed onderzoek naar het perspectief van studenten Voeding en Diëtetiek op AI. Wat vinden ze ervan? En hoe zetten ze AI in tijdens hun studie en/of stage? Wat mij opviel was dat de basiskennis van AI onder studenten enorm wisselend was. De één vraagt ChatGPT geregeld om advies. Bijvoorbeeld bij het (her)schrijven van teksten en/of het opzoeken van informatie. De ander vindt het gebruik heel spannend en houdt zich er ver van. Ook in diëtetiekpraktijken is het gebruik heel wisselend. De één laat technologie gesprekken samenvatten. De ander laat een eetdagboekje handmatig invullen.’
Naar aanleiding van haar bevindingen schreef Van Rijn een adviesrapport met een stappenplan over de introductie van AI onder studenten. ‘Ik gaf bijvoorbeeld aan dat het raadzaam is studenten stap voor stap mee te nemen in de huidige, digitale ontwikkelingen en hen samen te laten ontdekken en leren. Dit kan bijvoorbeeld heel mooi in het Smart Health and Vitality Lab van de HvA.’
Controle op waarheid
Hoeveel de studentes zelf al met AI werken? Van Rijn: ‘Ik vraag ChatGPT geregeld om stukken samen te vatten of mij feedback te geven op mijn schrijfstijl. Of ik dat andere studenten ook aanraad? Deze techniek is blijvend. Wanneer je weet wat je ermee kunt, kun je het verantwoord en weloverwogen inzetten. Ook in de toekomst als professional. Stel je werkt als diëtist. Laat je je gesprekken samenvatten door AI? Dan houd je tijd over voor diepgaandere analyses. Wel is het belangrijk om de beperkingen van de techniek in je achterhoofd te houden. Wanneer je ChatGPT een vraag stelt, gebruikt hij alle informatie die op het internet staat. Je kunt zijn bronnen niet controleren. Het kan schadelijk voor een patiënt zijn wanneer je op basis hiervan verkeerde adviezen geeft. Heel belangrijk dus om zelf je bronnen te blijven controleren en je uitkomsten te wegen.’
Ook privacy en ethische overwegingen zijn belangrijk om in het achterhoofd te houden wanneer je besluit AI in te zetten. Zo mag je bijvoorbeeld nooit informatie in ChatGPT zetten die herleidbaar is tot één persoon. Chekhchar: ‘AI is een model dat leert op basis van de beschikbare kennis. Deze kan vooroordelen bevatten. In het begin was een dokter volgens AI bijvoorbeeld altijd een man. Ook heb ik meegewerkt aan een onderzoeksproject waarin een AI-model Aziatische vrouwen ten onrechte de diagnose borstkanker toedichtte. Enkel omdat hun borstweefsel er anders uitziet dan dat van Europese vrouwen. AI kan dus enkel ondersteunend werken, wanneer er een goede controle is op waarheidsbevinding.’
Mensen helpen
Welke wensen de studentes hebben voor hun professionele toekomst? Van Rijn: ‘Ik ga volgend studiejaar een master Nutrition and Health volgen aan Wageningen University & Research. Daarna kijk ik verder.’ Chekhchar: ‘Ik ga na de zomer wederom stagelopen bij onderzoek. Mijn interesse ligt in het onderzoeken van de vooroordelen binnen de AI. En hoe je hiermee het beste kan omgaan binnen de medische wereld. Tijdens mijn bijdrage aan Samen Beter met AI kreeg ik te horen dat techneuten een grote bijdrage kunnen leveren aan het herstel van patiënten. Dat vind ik heel waardevol. Mensen helpen vanuit de technologie.’
Over de studenten
Hannah Chekhchar werd 2 keer uitgeloot voor de studie Geneeskunde. Ze startte in 2020 met de bachelorstudie Bèta-gamma aan de Universiteit van Amsterdam (UvA). Als minor koos ze Medische Informatiekunde. Tijdens deze studie ontdekte ze dat ze programmeren heel leuk vindt én kon ze de link leggen met de medische wereld. Momenteel volgt ze de Master Medical Informatics, die ze afrondt in 2025.
Claire van Rijn startte na haar Gymnasium in 2020 met de opleiding Voeding en Diëtetiek aan de HvA. Ze heeft een carrière voor ogen als voedingskundige in de bedrijfswereld, maar wilde naast haar opleiding tijd hebben voor andere passies. Zo leerde ze Koreaans en Spaans en reist ze met haar honden de hele wereld over voor de hondensport.