HvA Bibliotheek
De docent als (her)gebruiker van andermans werk
Auteursrechtinformatie
Bij (her)gebruik van auteursrechtelijk beschermd materiaal in het onderwijs heb je als docent te maken met wet- en regelgeving rondom auteursrecht. Dit geldt bijvoorbeeld voor het overnemen van tijdschriftartikelen, boekhoofdstukken of afbeeldingen in een reader, presentatie, Brightspace of Teams.
Op deze pagina:
Gebruik van andermans werk
On het gebruiken van andermans werk verstaan we: het verwerken van auteursrechtelijk werk in een nieuw werk waar dan de verwerker auteursrecht op heeft. Wil je gebruikmaken van auteursrechtelijk beschermd werk, dan is er toestemming van de rechthebbende nodig. Daar zijn twee uitzonderingen op.
- Zo mag je zonder toestemming van de maker een kopie van het werk (zowel fysiek als digitaal) maken voor eigen gebruik. Deze kopie mag niet op een plek worden opgeslagen waar anderen bij kunnen.
- Je mag, óók zonder toestemming, uit andermans werk citeren of parafraseren in lesmateriaal. Je dient de bron wel altijd te vermelden. Het citaat of de parafrase moet de inhoud van het lesmateriaal ondersteunen en de omvang dient in verhouding te staan tot het doel. Deze voorwaarden gelden zowel in teksten als in een PowerPoint, een video of ander lesmateriaal zoals webcolleges.
Hergebruik van andermans werk
Onder hergebruik verstaan we onder andere het ongewijzigd delen en verspreiden van werk van anderen. Binnen niet-commercieel onderwijs geldt onderwijsexceptie. Deze staat het toe (delen van) een werk te hergebruiken, bijvoorbeeld door het beschikbaar te stellen aan studenten binnen een beveiligde elektronische (leer)omgeving als Brightspace. Daarbij gelden de volgende voorwaarden:
- Het werk moet op legale wijze openbaar zijn gemaakt.
- Het werk mag niet worden gewijzigd.
- Het werk dient ter toelichting van het onderwijs.
- Voor de overname dient een vergoeding te worden betaald.
Voor alle activiteiten die de HvA organiseert buiten het onderwijsprogramma om en waar niet-studenten ook bij aanwezig kunnen zijn, geldt de onderwijsexceptie niet en moet vooraf toestemming geregeld worden.
Altijd toegestaan
- Linken naar materiaal in CatalogusPlus .
- Linken naar Open Access-publicaties (al dan niet met Creative Commons-licentie).
- Linken naar elke andere legale vindplaats van een publicatie.
- Uploaden van niet-commercieel onderwijsmateriaal dat door jou of bij de HvA is gemaakt.
- Verwijzen naar materiaal en studenten zelf de fysieke publicatie laten opzoeken. De Bibliotheek kan publicaties tijdelijk niet-uitleenbaar maken. Dit geeft alle studenten gelegenheid een kopie te maken voor eigen gebruik.
- Uploaden van publicaties die tot het publieke domein behoren (bijv. wetteksten of werk waarvan de auteur meer dan 70 jaar geleden overleden is).
- Linken naar of embedden van audiovisueel materiaal. Je mag audiovisueel materiaal uitsluitend tijdens de les tonen. Het is niet toegestaan het te uploaden in een digitale leeromgeving.
Auteursrecht voor verschillende type content en materialen
De HvA neemt deel aan de landelijke Easy Access afkoopregeling. Daardoor kun jij als docent auteursrechtelijk beschermd materiaal (her)gebruiken als toelichting op niet-commercieel onderwijs. Hiervoor gelden de volgende voorwaarden:
Teksten
- Maximaal 50 pagina’s uit één publicatie;
- mits niet meer dan 25% van de oorspronkelijke publicatie.
Voorbeeld
Heeft een publicatie 100 pagina’s? Dan mag je hier maximaal 25 pagina’s uit overnemen. Ook van een publicatie die online toegankelijk is, mag in totaal maximaal 25% van het geheel geüpload worden in een digitale leeromgeving. (Linken is altijd toegestaan.)
NB: Een (wetenschappelijk) artikel dat onderdeel is van een tijdschriftaflevering, telt doorgaans minder dan 50 pagina’s en blijft onder de 25% van de aflevering.
Voorbeeld 2
Hele rapporten op internet zijn vrij toegankelijk, maar deze mag je niet zomaar uploaden in Brightspace. Ook hier geldt de 25% voorwaarde, ook al zijn de organisaties die dergelijke rapporten uitgeven niet aangesloten bij Stichting UvO.
Oplossing: Dit is te omzeilen door te linken naar de publicatie online. Linken is een vorm van verwijzen en is auteursrechtelijk altijd toegestaan.
Document niet langer beschikbaar online
Wanneer een online document niet langer beschikbaar is, kijk dan goed of in de publicatie een copyright statement vermeld staat. Wanneer rechten zijn voorbehouden vraag dan toestemming aan de organisatie die het heeft uitgegeven voordat je het upload in de digitale leeromgeving. Is volgens het copyright statement of colofon het verspreiden toegestaan of is het open access gepubliceerd? Dan kun je het werk uploaden en aan studenten beschikbaar stellen.
Niet toegestaan; wat nu?
Wat als je meer dan 50 pagina’s uit een publicatie, of meer dan 25% van een werk beschikbaar wilt stellen in Brightspace?
- Vraag de Bibliotheek of een digitale editie kan worden aangeschaft om linken mogelijk te maken.
- Neem contact op met de auteursrechthebbende (auteur of uitgever) om toestemming te vragen. Een redelijke vergoeding is gebruikelijk.
- Vraag de Bibliotheek om assistentie bij het regelen van toestemming via Stichting UvO . Hier zijn extra kosten aan verbonden voor de faculteit.
Kijk ook bij:
Kijk voor informatie over het maken van onderwijsmaterialen op Auteursrechten.nl .
De HvA neemt deel aan de landelijke Easy Access afkoopregeling. Daardoor kun jij als docent auteursrechtelijk beschermd materiaal (her)gebruiken als toelichting op niet-commercieel onderwijs. Hiervoor gelden de volgende voorwaarden:
Afbeeldingen
- Maximaal 50 afbeeldingen in een presentatie of document;
- waarvan niet meer dan 25 afbeeldingen uit dezelfde publicatie;
- en maximaal 10 werken van dezelfde maker.
Niet toegestaan; wat nu?
- Vraag de Bibliotheek of een digitale editie kan worden aangeschaft om linken mogelijk te maken.
- Neem contact op met de auteursrechthebbende (auteur of uitgever) om toestemming te vragen. Een redelijke vergoeding is gebruikelijk.
- Vraag de Bibliotheek om assistentie bij het regelen van toestemming via Stichting UvO . Hier zijn extra kosten aan verbonden voor de faculteit.
Rechtenvrije afbeeldingen
Op onze webpagina Hoe vind ik...? onder Afbeeldingen lees je meer over het vinden van rechtenvrije afbeeldingen.
Vertonen tijdens college
Audiovisueel materiaal mag ter toelichting van het onderwijs getoond worden in de les. Er is een regeling waardoor onder voorwaarden ook geen toestemming gevraagd hoeft te worden voor het vertonen van film voor niet-educatieve doeleinden op onze locaties. Zo lang een film niet wordt aangekondigd, dus niet centraal staat bij de activiteit, mag die afgespeeld worden in een lokaal, zaal, de kantine, hal bij activiteiten waar ook niet-studenten bij aanwezig zijn. Voor filmavondjes, lezingen waarbij een film centraal staat etc. moet wél een licentie afgesloten worden via filmservice.nl
.
Wanneer een film in de collectie van de Bibliotheek zit, kan die gebruikt worden. Wanneer er geen toegang is, kan die geregeld worden via Filmservice. Vraag de Bibliotheek een exemplaar aan te schaffen als een film vaker gebruikt zal worden. Het is niet toegestaan om content op Netflix of andere platforms te vertonen waar een medewerker een abonnement op heeft.
Delen in de digitale leeromgeving
Het is altijd toegestaan om in Brightspace links te plaatsen naar audiovisueel materiaal. Houd wel in de gaten of dat materiaal legaal geplaatst is (bijv. YouTube) en of het ook toegankelijk is als iemand geen inloggegevens heeft (Netflix, etc.).
Voor het afspelen van het werk van anderen in de les heb je geen toestemming nodig. Het gebruikte materiaal moet wel relevant zijn voor je onderwijs en het moet dienen als aanvulling op je onderwijs en niet als vervanging van je les.
Je mag delen van audiovisueel materiaal van anderen plaatsen op een digitale leeromgeving (Brightspace). De voorwaarden zijn:
- Het moet dienen ter ondersteuning van het onderwijs, dus niet alleen maar ter versiering.
- De omvang van het citaat moet gerelateerd zijn aan het doel dat je ermee nastreeft; in de praktijk komt dit bij audio(visuele) werken neer op korte fragmenten.
- Het werk waaruit geciteerd wordt is rechtmatig openbaar gemaakt.
- Er moet een bronvermelding bij staan.
- Je mag geen wijzigingen aanbrengen in het te citeren fragment.
Wil je een compleet audiovisueel werk op de digitale leeromgeving plaatsen, dan moet je daarvoor toestemming hebben van de rechthebbende en een vergoeding betalen.
Linken naar publicaties in HvA-databanken
Linken naar artikelen in HvA-databanken heeft de voorkeur boven downloaden en plaatsen op MijnHvA. Het verschilt per databank welke link je daarvoor moet gebruiken. In dit databanken-overzicht staat hoe je in je artikel of onderwijsmateriaal permanent kunt linken naar artikelen in de verschillende databanken.
Licentievoorwaarden
Het uploaden van publicaties uit databanken is afhankelijk van de licentievooorwaarden van de betreffende databank. Bekijk of je in CataloguePlus een knop 'Licentie weergeven' ziet staan. Daar wordt getoond of het gebruik in een (elektronische) reader (bijv. Brightspace) is verboden of toegestaan. Kom je er niet uit, neem dan contact met ons op. Vraag het de Bibliotheek .
Hoe je bronnen vermeldt bij AI-gegenereerde content lees je op onze pagina Bronnen vermelden.
Open leermiddelen (ofwel open educational resources) zijn digitale leermaterialen die online vrij beschikbaar zijn voor (her)gebruik. Het kopiëren, bewerken en verspreiden van het materiaal is onder voorwaarden toegestaan. Wat je hiermee kunt en waar je open leermiddelen vindt, lees je op onze pagina Open leermiddelen.
De HvA-webcolleges zijn beschikbaar via de site Webcolleges HvA. Deze webcolleges mag je vrij gebruiken in het onderwijs.
Ondersteuning of advies nodig?
- Vraag het de Bibliotheek . De Bibliotheek ondersteunt studenten, onderzoekers en docenten bij auteursrechtkwesties.
- Lees ook meer algemene informatie over auteursrecht op de website van de Bibliotheek.