Urban Governance and Social Innovation

Collaborative Governance

De zoektocht naar de mogelijkheden en grenzen van samenwerking

Bij het oplossen van hardnekkige en complexe maatschappelijke (grootstedelijke) problemen en het maken en uitvoeren van beleid zoeken overheden in toenemende mate de samenwerking met andere partijen. Bedrijven, burgers, maatschappelijke organisaties, burgerinitiatieven en ook kennisinstellingen worden al dan niet gelijkwaardige partners op tal van beleidsterreinen. Deze wens tot samenwerking wordt nog eens versterkt door het verlangen om integraal, over verschillende domeinen heen, problemen aan te pakken en publieke dienstverlening te verbeteren. Dat betekent dat ook tussen tal van afdelingen en niveaus bínnen overheden afstemming en samenwerking moet ontstaan.

Deze nieuwe samenwerkingsprocessen en structuren zouden enerzijds moeten leiden tot nieuwe en betere oplossingen voor onze grootstedelijke problemen, en anderzijds gelijkere (machts)verhoudingen tussen burgers, overheid en markt moeten stimuleren. Het mes snijdt zo aan twee kanten: democratisering en maatschappelijke vooruitgang gaan hand in hand.

Experiment en reflectie

Voor vele betrokken partijen betekent deze ontwikkeling richting collaboratieve vormen van bestuur echter wel een heroriëntatie. Rollen veranderen, regels en systemen ‘moeten’ mee veranderen en nieuwe partijen verschijnen ten tonele. Op alle mogelijke niveaus - van de straat tot de bestuurskamer – ontstaan nieuwe vragen, nieuwe oplossingen en nieuwe problemen. Dat vraagt om experimenten, en om bredere reflectie, en aan beide willen wij onze bijdrage leveren.

Nabijheid

Dat vereist vanuit ons als CoE Urban Governance and Social Innovation nabijheid, de wil, kennis en kunde om mee te experimenteren en met de poten in de modder te gaan staan. Dat doen we in talloze projecten. De ene keer als initiator van experimenten, dan weer als een van de samenwerkingspartners zelf, en een volgende keer als begeleider van complexe samenwerkingsprocessen. Zo doen we kennis op van binnenuit en leren we samen met onze partners door ‘te doen’.

Afstand

De meer reflectieve rol vraagt daarentegen juist ook om afstand. Om een blik over de individuele projecten heen, zodat we zicht krijgen op de ontwikkelingen rondom allerhande samenwerkingspraktijken in bredere zin. Dat is waar we ons binnen het dwarsthema collaborative governance mee bezig houden. Die meer overkoepelende blik stelt ons in staat om antwoord te zoeken op brede vraagstukken rondom het functioneren van samenwerkingsprocessen. Want onder welke condities lukt het wel of niet om gezamenlijk op te trekken? Wat is de invloed van verschillende configuraties van samenwerkingsverbanden op hun slagkracht en effectiviteit? En wat zijn eigenlijk de concrete opbrengsten van de verschillende samenwerkings-initiatieven?

Is samenwerking de oplossing?

De antwoorden op dergelijke vragen leveren niet alleen meer kennis over collaboratieve vormen van bestuur op, het stelt ons ook in staat om de achterliggende vraagstukken naar de voorgrond te brengen. Zo weten we dat soms de focus op samenwerking zo groot wordt, of een samenwerkingsverband zo omvangrijk en complex, dat het daadwerkelijk maatschappelijke vraagstuk op de achtergrond lijkt te verdwijnen. Is samenwerking dan wel de ‘oplossing’ waar we op zitten te wachten? En is het inderdaad zo dat collaboratieve vormen van bestuur een machtsverschuiving richting ‘civil society’ in zich dragen? En zo ja, wie of wat profiteert daar dan het meeste van?

Zo zoeken we vanuit het Centre of Expertise Urban Governance and Social Innovation in nabijheid en met positief kritische afstand naar de mogelijkheden en grenzen van collaborative governance.

Gepubliceerd door  Urban Governance 1 december 2023

  E.G. van Wijk (Eelco) MSc.

Senior Onderzoeker

Tel: 0611239167
e.g.van.wijk2@hva.nl
Bekijk profiel

  Dr. A.W. Switzer (Andrew)

Onderzoeker | Docent Onderzoeksvaardigheden

Tel: 0611462894
a.w.switzer@hva.nl
Bekijk profiel