Hogeschool van Amsterdam
  1. Home

‘Mantelzorg: het fundament van de zorg’

Een themanummer van het Vakblad Sociaal Werk met bijdragen van diverse HvA-onderzoekers en docenten

9 dec 2022 08:00 | Faculteit Maatschappij en Recht

Nederland telt meer dan 5 miljoen mantelzorgers die zorg verlenen aan een bekende, uit liefde, vanzelfsprekendheid of noodzaak. Bijna een vijfde van hen geeft meer dan acht uur zorg per week. We kunnen als samenleving niet zonder, maar erkenning voor mantelzorgers en aandacht voor het onderwerp in zorg- en welzijnsopleidingen zijn niet vanzelfsprekend. Het Vakblad Sociaal Werk wijdt daarom het decembernummer aan dit maatschappelijke vraagstuk.

Het woord ‘mantelzorg’ roept bij veel mensen verwarring op. Een groot deel van de Nederlanders voelt zich er niet door aangesproken’, zo schrijft lector Rick Kwekkeboom in het hoofdartikel van het vakblad . ‘Toch vormt de mantelzorg, samen met andere vormen van informele hulpverlening, het fundament van het totale zorgaanbod in Nederland. De omvang van de in Nederland verleende mantelzorg is zo’n vijf keer groter als die van de professionele zorg. Kwekkeboom neemt de lezers mee in het debat dat de laatste decennia over het onderwerp is gevoerd. Ze gaat in op de vraagstukken rond ondersteuning van mantelzorgers en bespreekt welke rol sociaal professionals daarin kunnen of moeten spelen.

‘De samenwerking tussen professionals en mantelzorgers komt maar moeizaam van de grond. Dit geldt voor professionals in de langdurige zorg én in de sociale teams.’

Lees het artikel 'Fundament van het zorgaanbod' online

‘Mantelzorg is alle hulp aan een hulpbehoevende door iemand uit diens directe sociale omgeving. Ook minder intensieve hulp, de hulp aan huisgenoten en de hulp aan instellingsbewoners vallen eronder. Mantelzorg is hulp die verder gaat dan de zogenoemde ‘gebruikelijke hulp’. (Bron: Sociaal Cultureel Planbureau)

Inbedding in zorg- en welzijnsopleidingen

Voor mensen met een chronische aandoening of beperking zijn het vaak mantelzorgers én professionals die hen bijstaan. Goede samenwerking tussen beiden helpt om samen inhoud te geven aan een goed leven voor de hulpvrager. Toch is er in zorg- en welzijnsopleidingen weinig aandacht voor de manier waarop toekomstige professionals met mantelzorgers kunnen samenwerken. Desgevraagd geven mantelzorgers zelf aan dat het voor hen van groot belang is om gezien te worden als deskundige. Waarom blijft het samenwerken met mantelzorgers achterwege in de curricula? En hoe kunnen onderwijsinstellingen samenwerking met mantelzorgers een centralere plek geven in de opleidingen? Deze vragen beantwoorden Yvette Wittenberg, Rick Kwekkeboom en collega’s van de HAN en de HU in het artikel ‘Samenwerken met naasten’.

Er is nog te weinig besef dat studenten, de aankomende professionals, en mantelzorgers partners zijn met verschillende verantwoordelijkheden in een gezámenlijk zorgsysteem.

Ruimte voor diversiteit onder mantelzorgers

Om de zorg in Nederland houdbaar en toegankelijk te houden voor iedereen, pleitte de Raad voor Volksgezondheid en Samenleving onlangs voor meer netwerkgerichte zorg, waarbij mantelzorgers, vrijwilligers en professionals samen een team vormen in een gelijkwaardige relatie. Dat is nog geen vanzelfsprekendheid, zo constateren Yvette Wittenberg en Rieke Hengelaar, beide docent en onderzoeker aan de HvA. In het artikel ‘Ruimte voor diversiteit’ gaan ze in op de noodzaak om als professional oog te hebben voor de mens áchter de mantelzorgverlener om tot goede samenwerking te komen. Ook lichten ze in het artikel toe hoe professionals dit in de praktijk kunnen doen.

Studenten, docenten en onderzoekers die aan een HBO- of WO-instelling zijn verbonden kunnen het hele themanummer nu al lezen via onderstaande link. Vanaf maart is het themanummer voor iedereen online beschikbaar.

Lees hier het themanummer Mantelzorg

Vakblad Sociaal Werk

Het Vakblad Sociaal Werk is hét medium voor het verspreiden van vakinhoudelijke kennis over ‘het ambacht’ sociaal werk. Het tweemaandelijks blad is voor professionals en studenten in sociaal werk en voor mensen die geïnteresseerd zijn in de hulpverlening en preventie aan kwetsbare groepen in alle lagen van de samenleving. Marc Hoijtink is hoofdredacteur en ook docent en onderzoeker bij de master Social Work en het lectoraat Stedelijk Sociaal Werk van de Hogeschool van Amsterdam.

De auteurs:

Lijst