‘We zijn een eind gekomen, maar er is nog veel te doen’

‘Vroeger wilde ik kinderarts worden’, vertelt Raoul Engelbert. ‘Helaas mocht het niet zo zijn. Ik werd 5 keer uitgeloot voor de studie Geneeskunde. Daarom besloot ik een andere route te volgen met de opleiding Fysiotherapie. Ik startte mijn loopbaan in het Diakonessenziekenhuis in Naarden. Hier werkte ik veel samen met een kinderfysiotherapeut. Ik koos hetzelfde specialisme.’

Na 6 jaar maakt Engelbert de overstap naar het Wilhelmina Kinderziekenhuis in Utrecht, waar hij in 1996 promoveert. ‘Ik deed onderzoek naar de bindweefselziekte Osteogenesis Imperfecta en promoveerde op de begeleiding van kinderen met deze aandoening. Hun bindweefsel is minder sterk, waardoor zij sneller botten breken. Sommigen lopen wel tientallen botbreuken op in hun jonge jaren.’

Samenwerking verstevigen

Een nieuwe stap in Engelberts carrière volgt 23 jaar later. ‘Ik werd gevraagd als opleidingsmanager en lector Fysiotherapie aan de HvA. In deze functie kon ik onderzoek, onderwijs en patiëntzorg heel mooi combineren. Ik mocht zelf een onderzoeksonderwerp formuleren voor mijn lectoraat. Nu bevindt onze HvA-locatie zich vlak bij een academisch ziekenhuis. Er werd zo nu en dan samengewerkt tijdens onderzoek. Het was één van mijn wensen om deze samenwerking te verstevigen. Mede daardoor kwam ik tot het lectoraat Transitie van Zorg bij Complexe Patiënten.

Vroeger kwam je, bij wijze van spreken, al met je pyjama aan naar het ziekenhuis. Om er in bed te gaan liggen in afwachting van je behandeling. Tegenwoordig weten we dat het goed is om voor en tijdens een opname zo actief mogelijk te blijven. Een fysiotherapeut kan daar een belangrijke bijdrage aan leveren. Onder mijn lectoraat verbonden we de praktijkkennis uit de kliniek met fundamenteel wetenschappelijk onderzoek. Gericht op een zo voorspoedig mogelijk herstel en de juiste ondersteuning tijdens én na een ziekenhuisopname. In sterke samenwerking met dr. Marike van der Schaaf, bijzonder lector van de afdeling Revalidatiegeneeskunde van het Amsterdam UMC. We deden dit voor diverse doelgroepen: van oncologie- en IC-patiënten tot patiënten met hartklachten of opgenomen ouderen met functieverlies door de afname van spierkracht. We werkten hierbij interdisciplinair samen met vele andere opleidingen en lectoraten.’

Vernieuwend onderzoek

Elk onderzoek onder zijn lectoraat was, naar eigen zeggen, van grote waarde. De onderzoeken die hem het meeste bijbleven zijn echter gericht op kinderen. ‘In de laatste jaren deden we bijvoorbeeld grootschalig en vernieuwend onderzoek naar kinderen met verschillende bindweefselziekten: het Follow You-onderzoek. We onderzochten wat we deze groep kinderen aan kunnen bieden op gebied van slaap, voeding en training, zodat zij beter functioneren in het dagelijks leven.

Ook het e-TOP onderzoek was vernieuwend. Om ouders met een te vroeg geboren kindje in hun thuissituatie te ondersteunen bestond er al het TOP-programma, opgezet vanuit het Expertisecentrum Ontwikkelingsondersteuning Prematuren (EOP-nl), onderdeel van het Amsterdam UMC. Samen met de onderzoeksgroep Mensen In Beweging (MIB) en de HvA-faculteit Digitale Media en Creatieve Industrie ontwikkelden we een aanvullende, informatieve app. Een plek waar ouders dag en nacht terechtkunnen met twijfels en vragen.’ Of er ook uitdagingen waren? Zeker! Het betrekken van onderzoeksdeelnemers uit andere culturen dan de Nederlandse of met een lagere sociaaleconomische status bleef telkens een knelpunt.’

Grenzen verleggen

De afgelopen 11 jaar was Engelbert naast lector ook bijzonder hoogleraar Fysiotherapie. Vanaf 2019 werd zijn leerstoel omgezet in Kinderfysiotherapie. ‘Deze positie vergemakkelijkte mijn entree in het Amsterdam UMC en leidde tot een nog sterkere verbinding tussen onze onderwijs- en onderzoeksinstellingen. Ik heb het hbo een steeds volwaardiger partner zien worden van het wo. Daarnaast heb ik veel docenten aan de HvA hun grenzen zien verleggen en zien promoveren. Dat verhoogde mede de kwaliteit van ons onderwijs en vergrootte de mogelijkheden voor studenten. Nu mag onderzoek wat mij betreft nog sterker in de opleiding verankerd raken, maar we zijn een eind gekomen.’

Afscheid

Op 20 juni is er een symposium ter gelegenheid van Engelberts afscheid. ‘Tot het einde van het jaar begeleid ik nog een aantal promovendi en draag ik bij aan het onderzoek van De Gezonde Generatie. Daarna zwaai ik definitief af. Wat ik ga doen? Ik heb een bloementuin van 150 m2 op een volkstuinencomplex waar ik met plezier in werk. Daarnaast ga ik graag op pad met mijn kinderen en kleinkinderen en wil ik gaan schilderen.’

De nieuwe lector Fysiotherapie wenst hij veel succes. ‘Er ligt een aardige opdracht op hem of haar te wachten. Wij fysiotherapeuten staan voor voldoende beweging en een gezonde leefstijl. Maar zolang buitenspelen voor een groot deel van de kinderen niet vanzelfsprekend is en een doosje aardbeien duurder is dan een zak chips, is er nog veel te doen.’