Lage opkomst mbo'ers verzwakt democratie
14 nov 2023 07:08 | Kenniscentrum Onderwijs en OpvoedingDe opkomst bij verkiezingen onder jongeren met een mbo-opleiding is relatief laag. Jongeren op het mbo hebben vaak het gevoel dat er niet naar hen wordt geluisterd. Een lage opkomst onder jongeren ondermijnt de legitimatie van verkiezingen en daarmee de democratie. “Daarom is het essentieel de opkomst onder jongeren te verhogen.”, zegt lector Burgerschapsonderwijs Hessel Nieuwelink. Samen met collega’s doet hij onderzoek naar de oorzaak en hoe we mbo’ers kunnen stimuleren naar de stembus te gaan.
Mbo’ers hebben aantoonbaar minder politieke kennis dan hun leeftijdsgenoten op het hbo en de universiteit. Zij zien zichzelf – vooral door een gebrek aan zelfvertrouwen – ook niet snel aan de politiek deelnemen. Nieuwelink: “Op school kunnen we veel doen om de kennis over politiek en verkiezingen te vergroten. Mbo-studenten denken vaker dat zij en hun mening niet belangrijk zijn.”
Leren een standpunt in te nemen
Lessen over verkiezingen kunnen zeker helpen om stemmen te stimuleren. Maar wat kun je zo vlak voor de verkiezingen nog doen? “Het is vooral belangrijk om het gesprek met deze studenten aan te gaan”, legt Nieuwelink uit. “Nadenken over de vraag waarom je zou gaan stemmen, kan goed werken. Dat kan je doen door studenten elkaar, of liever nog hun vrienden, te laten interviewen over redenen om wel of niet te gaan stemmen. Die interviews kan je daarna heel goed nabespreken en bespreken wat voor hen een doordachte keuze is.”
Studenten weten vaak ook niet wàt ze moeten stemmen. Is de stemwijzer invullen de oplossing? De lector – zelf ook docent op het voortgezet onderwijs geweest – vindt van niet. “Je kunt beter een aantal stellingen uit de stemwijzer kiezen en die met elkaar bespreken. Zo leer je een standpunt in te nemen en kan je die vergelijken met wat verschillende partijen beweren. Jongeren leren zo beter het politieke speelveld kennen en dat vergroot juist hun zelfvertrouwen.”
Mbo’ers weten niet hoe stemmen werkt
Een ook niet onbelangrijke reden om niet te gaan stemmen, is dat jongeren niet weten hoe dat werkt. Volgens Nieuwelink krijgen niet alle jongeren ‘stemmen’ vanuit huis mee. “Dus in de klas laten zien hoe dat gaat, werkt. Hoe ziet het stembiljet eruit? Wat moet je meenemen? En hoe werkt dat met zo’n lijst waarop je ergens een rode stip kan zetten? Je kunt ook andere studenten vragen dat uit te leggen. Dat helpt nog beter.”
Samen met onder meer Willemijn Rinnooy Kan en Jip Teegelbeckers ontwikkelde Nieuwelink twee lessenseries die de stemopkomst kunnen verhogen. In een artikel bespreken zij de resultaten van deze lessen die gegeven zijn in de periode rondom verkiezingen. “Om de vertegenwoordiging van deze jongeren in de politiek te verbeteren, is het cruciaal dat hun opkomst tijdens verkiezingen verhoogt. Met dit onderwijsmateriaal kun je daar zeker een bijdrage aan leveren.”
Dit project wordt uitgevoerd onder het lectoraat Burgerschapsonderwijs . Meer over het onderzoek vind je hier. Link lesmateriaal: Lesgeven over verkiezingen