The Food Lab

Leefstijlloket moet gezondheid ouderen Nieuw-West bevorderen

10 nov 2023 09:06 | Urban Vitality

Eenzaamheid, ongezonde eet- en beweeggewoonten en chronische ziekten. Zelfstandig wonende ouderen krijgen geregeld te maken met psychische en/of fysieke uitdagingen die hun kwaliteit van leven nadelig beïnvloeden. De grootste uitdagingen spelen bij ouderen met beperktere gezondheidsvaardigheden, een lagere sociaaleconomische status of een migratieachtergrond, terwijl hulpverleners hen maar moeizaam bereiken. Onlangs ontving het lectoraat Voeding en Beweging van de Hogeschool van Amsterdam (HvA) een subsidie van € 285.000 van Regieorgaan SIA. Om tijdens het 2-jarige onderzoeksproject LION - vanuit een living lab - een keuzetool en leefstijlloket te ontwikkelen voor kwetsbare ouderen in Amsterdam Nieuw-West.

Josje Schoufour

Bewoners bereiken

‘We willen graag dat ouderen vitaal ouder worden’, vult Sandra Mul aan. Mul is onderzoeker bij het lectoraat Voeding en Beweging. Daarnaast is ze projectleider Impact met partners in de stad. In onderzoeksproject LION is ze een verbindende schakel tussen de HvA en de wijk. ‘In de Amsterdamse wijk Nieuw-West wonen veel ouderen met een lagere sociaaleconomische status. Zij leven gemiddeld 15 jaar minder in goede gezondheid dan ouderen met een hbo- of universitaire opleiding of een hoog inkomen én leven zo’n 7 jaar korter. Dit gat willen we dichten, maar dat is lastig. Ouderen in Nieuw-West hebben soms andere prioriteiten dan hun gezondheid. Ze moeten de huur betalen en hun gasrekening. Daar maken ze zich zorgen over. Dan heb je niet altijd zin in een stevige wandeling, of de middelen om gezonde boodschappen te doen. Daarnaast wonen er in deze wijk veel ouderen met een migratieachtergrond, bij wie een taalbarrière speelt. Een talige voorlichtingscampagne op tv werkt niet voor hen.’ ‘Ook moet je rekening houden met culturele aspecten en de financiën’, vult Schoufour aan. ‘Avocado is supergezond, maar ook duur. En stamppot met een gehaktbal sluit hier totaal niet aan.’

Werken vanuit de wijk

De onderzoekers benadrukken de waarde van wijkgericht werken. Daarom werkt de HvA in dit project intensief samen met diverse wijkpartners. Schoufour: ‘Wanneer initiatieven bij jou om de hoek opgezet worden, zijn ze heel zichtbaar. Je kunt er laagdrempelig naartoe, samen met je buurvrouw. Wanneer ze dan ook nog eens samen met wijkbewoners, in co-creatie, tot stand komen, dan sluiten ze heel mooi aan bij wensen en behoeften.’ Mul: ‘Er bestaat in Nieuw-West een scala aan activiteiten voor ouderen, van wandelgroepen tot yoga. Buurtwerkorganisaties, zoals Eigenwijks en Combiwel, doen al veel mooie dingen. Toch blijft de koppeling tussen de activiteiten en de ouderen een uitdaging.’

Sandra Mul

Schoufour: ‘Tijdens dit project willen we een koppeling maken tussen bestaande activiteiten en de behoeften van bewoners. Dit doen we door de opzet van een leefstijlloket en een online keuzetool.’ Mul: ‘Het leefstijlloket wordt een openbare plek, waar buurtbewoners zonder afspraak binnen kunnen wandelen. Wijkbewoners kunnen er samen met buurtwerkers en studenten in de te ontwerpen online keuzetool - waarschijnlijk een website - zoeken naar activiteiten die bij hen passen. We maken daarnaast gebruik van een app die bewoners kunnen raadplegen, bijvoorbeeld voor gezonde recepten of trainingsoefeningen.’

Van wijkscan tot website

Allereerst gaat het projectteam in de wijk op zoek naar een passende plek voor het nieuwe living lab. Schoufour: ‘Daarna voeren we een wijkscan uit, waarbij we inventariseren welke activiteiten er zijn én waar bewoners behoefte aan hebben. Dit doen we samen met studenten en verschillende buurtwerkorganisaties, zoals Combiwel en Eigenwijks. InHolland, HAN University of Applied Sciences en het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) delen hun kennis over wijkgericht werken met ons.

Binnen het onderzoek bouwen we een keuzewijzer gebaseerd op deze wijkscan en de input van bewoners, professionals en buurtwerkorganisaties. Daarnaast maken we gebruik van het Vivica-platform, dat ons de mogelijkheid biedt een persoonlijk voedings- en beweegplan te maken voor bewoners. We maken onder meer gebruik van filmpjes en voorlichtingsmateriaal van de eerder ontwikkelde website voedingenbeweging.nu . In ons tweede onderzoeksjaar toetsen we of we buurtbewoners beter bereiken met het leefstijlloket en de keuzetool.’

Mul: ‘Tijdens ons onderzoek laten we studenten desgewenst nieuwe activiteiten ontwikkelen. Daarnaast hopen we dat wijkpartners elkaar beter vinden met behulp van de keuzetool en het leefstijlloket. Zo werken we bijvoorbeeld samen met een fysiotherapeut, een diëtist en een huisarts. We hopen meer naar elkaar te verwijzen. Hoe fijn is het bijvoorbeeld wanneer jouw fysiotherapeut de leider van een wandelgroep kent, waarbij je je kunt aansluiten na afloop van je behandeling.’

Bloeiende wijk

Waar de onderzoekers over 2 jaar op hopen? Mul: ‘Dat alle organiserende partijen elkaar steeds beter vinden en dat buurtbewoners de juiste ondersteuning krijgen. Én dat studenten zich de wijkgerichte manier van werken eigen maken, zodat ze dit in hun latere werk als vanzelfsprekend beschouwen.’ Schoufour: ‘In 2 jaar kun je niet alle problemen in een wijk oplossen. Ik hoop dat we in ieder geval veel initiatieven met elkaar kunnen verbinden, en daar waar nodig kunnen aanvullen, zodat de wijk meer tot bloei komt.’