Centre for Economic Transformation | CET

Het Amsterdamse Experiment met de Bijstand

Onder welke voorwaarden participeren Amsterdamse bijstandsgerechtigden?

Project

Amsterdam kent circa 40.000 bijstandsgerechtigden en een tot voor kort krappe arbeidsmarkt. Het aantal bijstandsgerechtigden neemt echter nauwelijks af en diverse kwetsbare groepen profiteren niet mee van een aantrekkende arbeidsmarkt. Hoe kan dat?

Een groep afstudeerders bij het Amsterdamse Experiment met de Bijstand. Voor het tweede jaar hebben 21 studenten van de HvA, VU en UvA gekozen om hun afstudeeronderzoek binnen dit experiment uit te voeren.

De Participatiewet legt de verantwoordelijkheid om zoveel mogelijk mensen aan een betaalde baan te helpen nadrukkelijk bij gemeenten. Ook op werkgevers wordt vanuit de gemeente een beroep gedaan. De huidige mismatch op de arbeidsmarkt roept vragen op over de effectiviteit van het huidige beleid en de impact van deze participatiewet.

Samen met een tiental andere gemeenten onderzoekt de gemeente Amsterdam of het beleid met verplichtingen voor en controle van bijstandsgerechtigden de stap naar (deeltijd)werk bevordert. De gemeenten Nijmegen, Tilburg, Utrecht, Deventer, Groningen en Wageningen hebben inmiddels hun experimenten afgerond. Lees via deze link hun eindrapportage. Amsterdam heeft twee jaar langer de tijd om haar onderzoek te voltooien.

Voor het Amsterdamse experiment zijn verschillende onderzoekscondities voor deelnemers ingericht: een eerste groep bijstandsgerechtigden krijgt meer eigen regie en vertrouwen om zelf keuzes te maken rondom hun re-integratie, een tweede groep krijgt extra ondersteuning bij de zoektocht naar werk/participatie en voor een derde groep verandert er niets.

Doel

Het doel van het onderzoek is het geven van inzicht in hoe de verschillende vormen van begeleiding kunnen bijdragen aan welzijn en financiële en maatschappelijke participatie van bijstandsgerechtigden in Amsterdam. Door het effect van verschillende condities te onderzoeken, kan de ondersteuning van de gemeente aan bijstandsgerechtigden bij het vinden van betaald en onbetaald werk worden verbeterd.

Hoofdvraag

Om aan het bovenstaande doel te voldoen, hebben we de volgende onderzoeksvraag gesteld: Welk effect heeft het geven van extra aandacht of zelfregie op de participatie en het welbevinden van bijstandsgerechtigden, en welke factoren zijn daarop van invloed?

Methode

Gedurende 4 jaar interviewen HvA-studenten, externe interviewers en HvA-onderzoekers jaarlijks 750 bijstandsgerechtigden. Zij nemen een gestructureerde vragenlijst af met vragen over gezondheid, financiële situatie en zoektocht naar werk. Deze 750 bijstandsgerechtigden (een selectie van de circa 5000 mensen die zich hebben aangemeld bij de gemeente) zijn random verdeeld over de 3 eerdergenoemde groepen.

Naast dit kwantitatieve onderzoek worden kwalitatieve interviews afgenomen met bijstandsgerechtigden en klantmanagers. Zo ontstaat een rijke hoeveelheid data die over een periode van 4 jaar inzicht geeft in bepaalde ontwikkelingen en keuzes van zowel de bijstandsgerechtigden als de begeleidende klantmanagers.

Verbinding met onderwijs

Elk semester start een groep van rond de twintig HvA-, UvA- en VU bachelor en masterstudenten met een afstudeeronderzoek bij het project. Ze zijn afkomstig van verschillende opleidingen. Het experiment wordt op deze manier vanuit verschillende disciplines bekeken.

Stand van zaken

Op 1 maart 2021 eindigde officieel het Amsterdamse Experiment met de Bijstand. De interviews binnen de derde meting (T2) lopen nog even door, totdat iedereen gesproken is. 2022 volgt de nameting en tenslotte de eindrapportage (eind 2022).

Binnen het experiment ontvingen bijstandsgerechtigden die parttime werken een bijverdienpremie. De gemeente Amsterdam heeft besloten om die premie per 1 maart 2021 voor alle parttime werkende bijstandsgerechtigden in Amsterdam in te voeren. Dit besluit is een uitvloeisel van het Amsterdamse Experiment met de Bijstand. Lees meer over de bijverdienpremie in dit artikel .

Overige publicaties en links

Nulmeting

T1-meting

T2-meting

T3-meting

In de media

Projectpartners

  • UvA – Amsterdams Instituut voor Arbeidsstudies, in de persoon van bijzonder hoogleraar Paul de Beer.
  • Gemeente Amsterdam, afdeling Werk Participatie Inkomen (WPI).

Opdrachtgever

Gemeente Amsterdam/Europees Sociaal Fonds

Gepubliceerd door  CAREM 10 juli 2023

Project Info

Startdatum 08 apr 2018
Einddatum 20 dec 2022

Contact

Sandra Bos
Kim van Berkel