Hoe bevordert motiverende gespreksvoering motivatie voor leefstijlveranderingen?

Inhoud onderzoeksproject

Motiverende gespreksvoering (motivational interviewing) heeft als doel de motivatie van de patiënt voor leefstijlveranderingen te versterken. Dit kan hen helpen om de leefstijlveranderingen op te brengen en vol te houden die voor hun gezondheid nodig zijn. Zijn er specifieke gespreksingrediënten die de motivatie van patiënten met schizofrenie ondersteunen om hun langdurig medicatiegebruik vol te houden? En hoe is dit bij patiënten die recent een hartinfarct hebben doorgemaakt en proberen te stoppen met roken? Door in dit onderzoeksproject deze gesprekken te analyseren, wordt onderzocht welke ingrediënten het effect van motiverende gespreksvoering vergroot.

Het is al bekend dat motiverende gespreksvoering (MGV) de motivatie van patiënten kan versterken om leefstijlveranderingen vol te houden. In mijn onderzoek ga ik na hoe motivatie versterkt wordt bij patiënten met schizofrenie, die om psychoses te voorkomen langdurig medicijnen gebruiken. Dit vinden veel patiënten moeilijk vol te houden. Verder onderzoek ik hoe motiverende gespreksvoering motivatie versterkt bij patiënten die na een hartinfarct proberen te stoppen met roken.

Betekenis voor de wetenschap

Uit systematic reviews blijkt dat motiverende gespreksvoering in verschillende patiëntengroepen en voor verschillende typen (leefstijl)gedragsverandering effectief is. Randomised controlled trials (RCT’s) over motiverende gespreksvoering bij mensen met schizofrenie leveren wisselende resultaten op. Ditzelfde geldt voor het stoppen met roken bij patiënten na een hartaanval. Het is onduidelijk welke factoren verantwoordelijk zijn voor deze wisselende resultaten. Vanuit de theorie over motiverende gespreksvoering kan verwacht worden dat een aantal van deze factoren gelegen is in de gespreksingrediënten. Dit onderzoeksproject draagt bij aan de kennis over deze effectieve componenten en over de verandermechanismen van motiverende gespreksvoering.

Het klinkt misschien vreemd, maar het is nog niet duidelijk welke elementen in zo’n motiverend gesprek het belangrijkste zijn. Daarbij komt dat bij de twee patiëntengroepen uit mijn onderzoek wisselende resultaten worden geboekt. Als we erachter komen hoe MGV bij deze patiënten de motivatie het meest versterkt, is dat belangrijke nieuwe kennis.

Onderwijs en studenten

Motiverende gespreksvoering is tegenwoordig een onderdeel van veel curricula van verpleegkunde-opleidingen. De kwaliteit van de training en van het daaropvolgende gebruik van motiverende gespreksvoering door studenten is echter sterk afhankelijk van het aanleren en uitvoeren van die elementen die het meest verantwoordelijk zijn voor het effect ervan. De kennis die uit dit onderzoeksproject voortkomt draagt onmiddellijk bij aan het verhogen van kwaliteit van motiverende gespreksvoering door studenten als beginnende gezondheidszorgprofessionals.

Bijna alle verpleegkunde-studenten krijgen tijdens hun opleiding les in motiverende gespreksvoering. Wanneer kennis over de belangrijkste elementen binnen MGV in de lessen gebruikt wordt, krijgen deze studenten veel betere lessen en trainingen in MGV.

Patiëntenzorg

Bij veel gezondheidsaandoeningen wordt het beloop van de aandoening mede beïnvloed door leefstijlfactoren en door de mate waarin de therapievoorschriften worden opgevolgd. Hierbij speelt de motivatie van de patiënt een belangrijke rol.

Motiverende gespreksvoering is een uitgebreide interventie, waarbij slechts beperkte kennis bestaat over de effectieve ingrediënten van deze interventie. Als bekend is welke componenten het meeste bijdragen aan het effect, kunnen zorgverleners deze interventie veel effectiever en efficiënter gebruiken. Hierdoor zijn patiënten sterker gemotiveerd om hun leefstijlgedrag te veranderen en deze verandering vol te houden, en kunnen daarmee de risicofactoren voor een nieuw hartinfarct of een nieuwe psychose beperken.

Als verpleegkundigen ervoor zorgen dat in hun gesprekken de belangrijkste elementen uit MGV aanwezig zijn, ondersteunen zij hun patiënten beter bij het uitvoeren en volhouden van leefstijlveranderingen. Dit geldt niet alleen voor de patiënten met schizofrenie, of voor patiënten na een hartinfarct. Het geldt ook voor patiënten die andere leefstijlaanpassingen (bijvoorbeeld meer bewegen, afvallen, gezondere voeding) als advies voor hun gezondheid krijgen.