Van gymleraar tot lector Bewegen in en om School

‘Ik beleef veel plezier aan bewegen en voel me beter wanneer ik regelmatig beweeg’, vertelt Mirka Janssen. ‘In mijn jeugd werd ik gestimuleerd om regelmatig te bewegen. Ik vond de gymles op school altijd heel leuk en had diverse bijbaantjes bij sportclubs. Na het gymnasium wilde ik naar de Academie voor Lichamelijke Opvoeding (ALO). Gymleraar worden. Ik wilde kinderen leren bewegen, omdat ik er zelf zo blij wordt.’

Theorie en praktijk

Tijdens haar praktijkstages volgde Janssen altijd een systematisch plan. ‘Ik wilde kinderen structureel goede bewegingsvaardigheden aanleren, maar zag al snel dat gym niet het belangrijkste lesuur op school was. Het werd makkelijk ter zijde geschoven. Bijvoorbeeld wanneer er een toets was. Ik wilde me hard maken voor voldoende beweging en het aanleren van goede vaardigheden.

Mijn eerste uitstapje richting onderzoek maakte ik in mijn vierde jaar van de ALO. Ik ging een jaar naar New Zeeland en combineerde een minor van de ALO met mijn bachelor Bewegingswetenschappen. Ik onderzocht wat de beste plek is voor een triatleet tijdens het zwemmen. Onderzoek lag me. Ik ben van nature enorm nieuwsgierig.’

Eind 2007 startte Janssen bij de ALO als opleidingsdocent. Ze haalde de masters bewegingswetenschappen (2008) en Epidemiologie (2011) en promoveerde op het schoolpleinprogramma PLAYgrounds. ‘We ontwierpen een programma, waardoor de gymleraar óók van betekenis kon zijn op het schoolplein. Op het schoolplein domineren de vaardige kinderen het spel. In het PLAYgrounds-programma wordt vanuit een pedagogische visie het buitenspelen zo georganiseerd dat alle kinderen mee kunnen doen. De gymleraar maakt tijdens de gymles spelafspraken met de kinderen. Deze kunnen zij buiten gebruiken.’

Verbinding en strategie

In 2018 kreeg Janssen de mogelijkheid om persoonlijk lector te worden voor de periode van vijf jaar. ‘Ik wilde een sterke verbinding leggen tussen praktijk, onderzoek en onderwijs. Ik doe immers onderzoek om de praktijk te versterken. We startten met het formuleren van een visie op de rol van de gymleraar. Hij of zij moet kinderen ten eerste goed leren bewegen. Daarnaast stimuleren we de samenwerking tussen de gymleraar en andere professionals rondom de begeleiding van kinderen met een motorische achterstand. Ten derde zetten we in op een actieve ambassadeursfunctie. De gymleraar kan meer bewegen in en om school stimuleren. Een structurele samenwerking zorgt ervoor dat niet alleen de van nature actieve kinderen, maar ook de minder vaardigen, gestimuleerd worden. Onze drie onderzoekslijnen – goed leren bewegen, passend bewegingsonderwijs, aanbod en zorg en meer bewegen in en om school - geven een duidelijke richting aan de veranderende rol van de gymleraar.’

Natuurlijk staat Janssen niet alleen in haar missie. ‘Ik werk samen met een sterk, divers team. Projectleiders halen de praktijkvragen op en leggen verbinding met het onderwijs. Senior onderzoekers bewaken de onderzoekskwaliteit. Met samenwerkingsverbanden vanuit de praktijk, het onderwijs, beleid en onderzoek voeren we onderzoek uit en werken we aan implementatie in de praktijk en de opleiding. Mijn rol is meer strategisch. Ik heb veel overleg met bijvoorbeeld schoolbestuurders, beleidsmakers en politici. Een gymleraar maakt deel uit van een systeem. Wanneer dat systeem niet verandert, hebben nieuwe initiatieven geen voedingsbodem. Nog steeds hou ik contact met de praktijk. Bijvoorbeeld door het geven van lezingen en workshops. Als vrijwilliger geef ik korfballessen aan kleuters.’

Bewegen is essentieel

Op 30 juni wordt Janssen officieel benoemd tot lector Bewegen in en om School (BIOS). In haar lectorale rede – ‘Bewegen is essentieel voor de ontwikkeling van onze jeugd’ - benadrukt ze het belang van kinderen op school goed leren bewegen. ‘Kinderen ontwikkelen zich hierdoor ook beter op sociaal en persoonlijk gebied. Daarnaast heeft beweging een positieve invloed op de hersenwerking en de algehele gezondheid. Wanneer kinderen tussendoor korte momenten bewegen, komen ze veel beter tot leren. Ik vind dat wij het aan onze kinderen verplicht zijn om dit stuk goed voor hen te organiseren.’

De lectorale rede van Janssen staat niet op zichzelf. ‘In de aanloop ernaartoe organiseren we een projectweek met studenten. Zij buigen zich met de ‘Design Thinking-methode’ over bepaalde vraagstukken. Wat zou groepsleerkrachten bijvoorbeeld helpen om meer bewegingstussendoortjes tijdens de schooldag in te plannen?’

Waar ze over vijf tot tien jaar staat? ‘Ik hoop dat we dan nog nauwer samenwerken met de praktijk. Dat we voortdurend met elkaar leren en ontwikkelen. Zodat kinderen goed leren bewegen, voldoende bewegen en plezier hebben in bewegen en spelen.’