Meetmethode Simpel Fit! effectief voor alle ouders

Iedere ouder wil dat zijn/haar kind gezond opgroeit maar helaas lukt dat niet altijd zonder hulp. Veel programma’s ter ondersteuning van ouders en kinderen met (dreigend) overgewicht spelen in op de ongezonde eetgewoontes vanuit de Nederlandse cultuur. Maar ook de eetgewoonten van Nederlandse ouders met een migratieachtergrond zijn lang niet altijd gezond, weet junior onderzoeker Meryem Gündüz. Zelf groeide ze op met de Nederlandse en Turkse cultuur. 'De Turkse eetcultuur bevat onder meer veel suiker, wit brood, koolhydraten en vlees. De methode Simpel Fit! is gericht op de ondersteuning van ouders met een migratieachtergrond bij het ontwikkelen van onder meer gezonde eetgewoonten voor hun kinderen. Om obesitas te voorkomen. De methode speelt goed in op hun belevingswereld en culturele achtergrond.’

Expertises bundelen

Gündüz startte als mondhygiënist en volgde daarna de studie Gezondheidswetenschappen. Momenteel werkt ze als junior onderzoeker aan het onderzoeksproject Simpel Fit!. Ze werkt onder meer samen met docent-onderzoeker Martinette Streppel. Streppel doceert aan de opleiding Voeding en Diëtetiek, is hoofdonderzoeker op de onderzoekslijn ‘Kinderen’ bij het lectoraat Voeding en Beweging en is projectleider van Simpel Fit!. Streppel: ‘Vanuit ons lectoraat zochten wij, samen met onze collega’s van het lectoraat Pedagogische Functie van Onderwijs en Opvoeding, naar een methode om jonge kinderen van ouders met een migratieachtergrond te behoeden voor obesitas. We stuitten daarbij op de methode Simpel Fit! Deze is ontwikkeld door de GGD Noord- en Oost-Gelderland (NOG). We hoorden er veel positieve geluiden over. Een cursus van zeven bijeenkomsten waarin ouders van alles leren over gezonde voeding en voldoende beweging. We begrepen echter ook dat de gebruikers van de methode weinig zicht hebben op het daadwerkelijke resultaat van de cursus. Zij weten niet hoe zij de effectiviteit ervan kunnen aantonen en onderbouwen. Daarom bundelden we onze expertises.’

Van blauwdruk tot evaluatie-instrument

Het 2-jarige onderzoeksproject Simpel Fit! – gestart op 1 april 2022- is een samenwerking met onder meer de GGD NOG en de Stichting voor Interculturele Participatie en Integratie (Sipi). Gündüz: ‘Het project bestaat uit 4 werkpakketten. In de eerste fase oriënteren we ons op de cursusmethode. We focussen ons op de Turkse en de Marokkaanse variant. We onderzoeken welke elementen de methode cultuursensitief maken en ontwikkelen daarmee een blauwdruk die ingezet kan worden bij de ontwikkeling van nieuwe culturele varianten.

In werkpakket 2 ontwikkelen we een nieuw meetinstrument: een hulpmiddel om de methode te evalueren. Het bestaande evaluatiemiddel is te talig voor de doelgroep en te tijdrovend voor de cursusleidsters. Ons doel: een middel creëren dat meer cultuursensitief is en rekening houdt met het taalniveau van de deelnemers. Dit doen we uiteraard in samenspraak met de deelnemers en de leidsters, zodat het aansluit bij hun wensen.’

Succeservaringen en verbeterpunten

Werkpakket drie en vier betreft de effect- en procesevaluatie van het nieuw te ontwikkelen evaluatiemiddel. Streppel: ‘Het meetinstrument wordt direct toegepast in de praktijk. We meten de elementen die het gedrag van de deelnemers bepalen. Aan het begin van de cursus, in het midden en achteraf. Is de kennis over gezonde voeding bijvoorbeeld toegenomen? Daarnaast analyseren we het proces: hoe wordt de methode ervaren? Zijn er verbeterpunten? En succeservaringen? Ook plaatsen we het nieuwe meetinstrument in een groter kader van meetinstrumenten, zodat we de validiteit en betrouwbaarheid kunnen vaststellen.’

Studenten van de opleidingen Voeding en Diëtetiek en Pedagogiek mogen een bijdrage leveren aan het onderzoek. ‘Zij kunnen bijvoorbeeld gesprekken met de deelnemers voeren en uitwerken’, vervolgt Streppel. ‘Of meedenken over de vormgeving van het evaluatie-instrument. Participeren in onderzoek zorgt voor een kritische blik en nieuwe onderzoeksvaardigheden.’ Gündüz: ‘Onderzoek verloopt in de praktijk vaak wat ‘rommelig’. Dat zie je niet terug in een achteraf geschreven artikel. Studenten leren praktijkgericht onderzoek doen en werken bijvoorbeeld aan hun communicatievaardigheden en oplossend vermogen.’ Streppel: ‘Daarbij leren studenten werken met mensen afkomstig uit andere culturen. Daar heb je de rest van je carrière profijt van. Natuurlijk geven wij de opgedane kennis ook door in onze colleges.’

Resultaten

Wat het Simpel Fit!-onderzoek over twee jaar toevoegt aan de praktijk? Gündüz: ‘Dat het oké is om jouw culturele achtergrond mee te geven aan je kind. En dat je dat op een gezonde manier kunt doen. Positieve handvatten voor ouders dus.’

Naar welke resultaten de onderzoekers streven? Streppel: ‘Ik hoop op een mooi evaluatie-instrument dat bruikbaar is voor de cursusleiders én -deelnemers. Daarbij hoop ik dat we met elkaar de effectiviteit van Simpel Fit! kunnen aantonen en dat de interventie een hogere erkenningsstatus krijgt bij het Loket Gezond Leven van het RIVM.’ Gündüz hoopt op een mooie blauwdruk als basis voor toekomstige cultuursensitieve varianten van de cursusmethode. ‘Maatwerk blijft belangrijk. Ook als je werkt aan het verbeteren van de publieke gezondheid.’