Een rode loper richting wijkverpleegkunde

Margriet is hoofddocent Verpleegkunde aan de opleiding HBO-V van de Hogeschool van Amsterdam (HvA). Ze heeft een groot hart voor de zorg en ziet hoe de wijkzorg ten onrechte impopulair is: 'Wijkverpleegkundige is zo’n mooi beroep! Er is veel diversiteit achter de voordeur, je neemt zelfstandig beslissingen, hebt vrijheid van handelen en organiseert het werk zelf. Het is een gemiste kans voor de beroepsgroep dat veel studenten zo’n negatief beeld hebben en dit niet bijstellen tijdens de opleiding.' Ze ontwierp de SCOPE-vragenlijst waarmee ze de beeldvorming in kaart bracht bij ruim 1.000 eerstejaarsstudenten HBO-Verpleegkunde van zes hogescholen in Nederland. “71% van deze studenten gaf aan dat ze een loopbaan in het ziekenhuis ambieerden,' vertelde ze in de uitzending van Nieuwsuur.

Vraag naar complexe thuiszorg

'We zien echter een steeds grotere behoefte aan complexe wijkzorg en dáár willen we ook graag studenten voor opleiden. Dus hebben we het onderwijsprogramma aangepast, met als doel een betere beeldvorming bij studenten en andere keuzes na de opleiding.' In 2016 startte haar onderzoek officieel met een ZonMW-subsidie op het project Complex Care - waar dit onderzoek deel van uitmaakt. Maar eigenlijk was ze in 2014 al gestart met dit onderwerp tijdens haar master Onderwijswetenschappen.

Iets verderop in het traject kreeg Margriet ook een NWO-promotiebeurs voor leraren. Wilma Scholte op Reimer, destijds opleidingsmanager van HBO-V, had haar naam al in de subsidieaanvraag voor dit onderzoek geschreven voordat Margriet het zelf wist. 'Haha, toen de subsidie binnen was vroeg Wilma of ik het ook echt wilde en daar heb ik niet lang over hoeven nadenken. Én een iets oudere promovendus zijn heeft zo zijn voordelen; een brede ervaring en weinig stress,' lacht ze.

Bachelor Nursing 2020

'We hebben de opleiding onder de loep genomen en constateerden dat we zelf ook onbewust bijdroegen aan een eenzijdig beeld. In ons onderwijs brachten we namelijk vaak ziekenhuiscasussen in. We haalden daarom rolmodellen uit de wijkverpleegkunde in de klas die actuele casussen uit hun werkpraktijk aan de studenten presenteerden.' Ook keken ze naar de theoretische inhoud van het curriculum: 'De eerste twee jaren zijn generiek, want we leiden in principe een brede generalist in de zorg op. In die twee jaren brachten we nieuwe thema’s in die een relatie hebben met wijkverpleegkunde, zoals het bevorderen van zelfmanagement. In het tweede jaar planden we een nieuwe Community Care week in die volledig in het teken staat van wijkverpleegkunde: alle studenten kunnen meelopen in een wijkteam. En voor het derde en vierde jaar ontwikkelden we de minor Complex Community Care en een afstudeerstage en -opdracht rond wijkverpleegkunde, op te vatten als ‘een rode loper richting de wijk’.'

Vanuit het nieuwe opleidingsprofiel Bachelor Nursing 2020 is ook landelijk bij de 17 HBO-Verpleegkunde opleidingen toegewerkt naar een nieuwe insteek van de opleiding HBO-V. Meer gericht op de huidige transities in de zorg; niet de aandoening staat hierbij altijd centraal, maar ook de bekwaamheid van mensen om daarmee om te gaan in hun dagelijkse leven, met bijpassende professionele en complexe zorg.

Tijdens opleiding stijgt voorkeur voor wijkverpleegkunde

Uit een meting naar het beeld bij de studenten die onder het nieuwe opleidingsprogramma afstudeerden in 2018 leerde Margriet het volgende: 'Er was helaas geen ander beeld ontstaan over wijkverpleegkunde dan bij de studenten die onder het oude programma waren afgestudeerd. Wel zagen we in de groep studenten die het nieuwe onderwijs kreeg een voorkeur van 8,2% voor wijkverpleegkunde in plaats van 2,6% bij aanvang van de opleiding. Ook had het onderwijs invloed op de manier waarop studenten zorg verlenen. Al met al een gemengd, maar niet ongunstig beeld!' Margriet wordt ook blij van de internationale interesse in haar SCOPE-vragenlijst: 'Die heb ik zelf ontwikkeld omdat er nog geen meetinstrument beschikbaar was en nu is er internationaal veel interesse vanuit verpleegkundig onderwijs. Het gebrek aan aandacht van studenten voor dit werkveld krijgt steeds meer focus!'

Promoveren en dan?

'Heel bijzonder dat dit proces nu klaar is. De drang naar onderzoek is echter nog niet over! Natuurlijk blijf ik bij de HvA verbonden aan de bachelor Verpleegkunde. Daarnaast ben ik coördinator van de net gestarte master GGZ-Verpleegkunde. Maar ik blijf ook onderwijskundig geïnteresseerd en vraag met een nieuw onderzoeksvoorstel volgend jaar een Comeniusbeurs aan.'

Eerst verdedigt ze op vrijdag 5 november haar proefschrift in de Agnietenkapel in Amsterdam in aanwezigheid van haar promotoren Prof. dr. Wilma Scholte op Reimer (Bijzonder hoogleraar Complexe Zorg aan de Universiteit van Amsterdam) en Prof. dr. Paul Kirschner (Emeritus hoogleraar Onderwijspsychologie aan de Open Universiteit), en haar copromotoren Dr. Corine Latour (HvA-lector en opleidingsmanager hbo-V) en Prof. dr. Rien de Vos (Hoogleraar onderwijs en opleiden Amsterdam UMC).

Veel succes, Margriet!