Centre of Expertise Urban Vitality

Afstudeerproject: beeldbellen in de geriatrische revalidatie

24 jun 2021 11:17

Ze ontmoetten elkaar aan het begin van hun opleiding Ergotherapie aan de Hogeschool van Amsterdam (HvA). Meike Ploem, Ingrid Verweij, Michèle Roth en Britt Ootes. Vier jaar lang vormden ze een hechte vriendinnengroep. Zelfs afstuderen doen ze samen. Ze deden onderzoek naar de manier waarop professionals beeldbellen kunnen inzetten tijdens het revalidatieproces van ouderen. Welke praktische tools en kennis hebben zij nodig om (meer) gebruik te maken van dit middel?

‘Ouderen hebben humor, ze zijn direct én zonder vooroordelen’, weet Ploem. ‘Werken met deze mensen is heel waardevol. In de laatste fase van hun leven zijn ze kwetsbaar. Het voelt daarom goed om ervoor te kunnen zorgen dat ze deze tijd zo prettig mogelijk beleven. En het liefste thuis. Ook Verweij deed tijdens een stageperiode goede ervaringen op met de doelgroep. Er werd dan ook snel ingetekend toen de dames een afstudeeronderzoek vonden, geïnitieerd door GRZPLUS en Vivium Naarderheem, over de inzet van beeldbellen binnen de geriatrische revalidatie.

Meike Ploem

Enquêtes en vooroordelen

‘In Nederland hebben we te maken met de dubbele vergrijzing’, vervolgt Ploem, ‘daarnaast is er een dreigend tekort aan zorgprofessionals. De inzet van e-health, waaronder beeldbellen, is daarom heel belangrijk om de stijgende zorgvraag in de geriatrische revalidatie te kunnen blijven beantwoorden.’

Vanuit hun onderzoeksvraag - welke mogelijkheden biedt beeldbellen voor professionals uit multidisciplinaire teams ter ondersteuning van de geriatrische revalidatie – startten de dames met een (inter)nationaal literatuuronderzoek. Verweij: ‘Met deze informatie zetten we een enquête uit onder zorgprofessionals. We gebruikten hiervoor het Universitair Netwerk Ouderenzorg (UNO) Amsterdam en het Universitair Netwerk voor de Care sector Zuid-Holland (UNC-ZH). In totaal zijn hier 30 zorgorganisaties bij aangesloten.’

Ploem: ‘We vroegen bijvoorbeeld of professionals gebruik maken van beeldbellen, bij welke diagnose ze het middel inzetten en welk platform ze gebruiken. We zagen dat beeldbellen een vlucht nam tijdens de pandemie. Toch misten veel professionals de juiste kennis en/of ondersteuning vanuit hun organisatie. We ontdekten ook dat er een vooroordeel bestaat richting ouderen en het gebruik van beeldbellen. Ze zouden de kennis en de vaardigheden missen. Grappig genoeg is dit nooit onderzocht.’

Ingrid Verweij

Van focusgroep tot adviesrapport

De uitkomsten van de 103 ingevulde enquêtes toetsten de dames in een focusgroep met 4 professionals uit verschillende zorgorganisaties. Verweij: ‘Tijdens dit gesprek gaven de deelnemers aan dat zij door de pandemie noodgedwongen gestart waren met beeldbellen óf het meer zijn gaan inzetten. Ze ervoeren het vooral als efficiënt. Wanneer je niet fysiek aanwezig bent, kun je toch deelnemen aan een vergadering. Ook hoeft een cliënt niet altijd op locatie te komen voor het bespreken van de voortgang. De professionals die wij spraken, denken dat de meeste ouderen voldoende vaardigheden hebben voor deze manier van werken. Professionals zien vooral veel voordelen voor de inzet van beeldbellen in de ambulante fase, denk aan tijds- en reiskosten besparing.’

‘Na het gesprek in de focusgroep stelden we een onderzoeksrapport en een adviesrapportage op met ondersteunende factsheet’, vervolgt Ploem. ‘In het rapport geven we concrete adviezen aan professionals en organisaties die het gebruik van beeldbellen willen implementeren en verankeren. Het ontbreekt organisaties bijvoorbeeld aan succesverhalen. Bij welke interventies is beeldbellen nu het best inzetbaar?’ Verweij: ‘Daarnaast weten de meeste organisaties en professionals niet welke platformen genoeg beveiligd zijn en voldoen aan de AVG-wetgeving. Of wat bevorderende factoren en vereisten zijn om beeldbellen écht van de grond te krijgen. Het staat allemaal in ons rapport.’

Britt Ootes

Afstuderen en vervolgonderzoek

Het afstudeeronderzoek van de dames verliep door de pandemie anders dan verwacht. Ootes: ‘We werkten voornamelijk vanuit huis en deden online onderzoek. Door de coronamaatregelen maakten we zelf noodgedwongen óók veel gebruik van beeldbellen. Bijna dagelijks zaten we achter ons scherm. Hierdoor hebben wij zelf ervaren het is om veel gebruik te maken van beeldbellen.’

Ploem vond het pittig én heel leerzaam om 20 weken lang onderzoek te doen vanuit huis. ‘Onze opdrachtgevers en docentbegeleidster waren enorm betrokken. We hebben veel met hen overlegd en konden altijd terecht met vragen. We hebben van a tot z geleerd hoe je gedegen onderzoek doet.’ Om voor een opdrachtgever te werken was voor de dames nieuw. Roth: ‘Het is anders, maar je resultaten worden direct vertaald naar de praktijk. Ik ben trots dat wij als groep konden bijdragen aan de verdere ontwikkeling van zorgtechnologie in de geriatrische revalidatie. En dat we de implementatie van technologie in de zorg een stukje op weg konden helpen.’

Michelle Roth

Eind juni horen twee van de dames of ze geslaagd zijn. Verweij en Roth hebben nog een stageperiode voor de boeg, voordat ze hun opleiding kunnen afronden. Ootes en Ploem gaan aan het werk. Ploem: ‘Nu eerst een berg ervaring opdoen in de praktijk. In de toekomst blijf ik graag onderzoek doen binnen dit vakgebied. Zo kunnen we cliënten de best mogelijk zorg blijven aanbieden.’