Meer betrokkenheid in aandachtswijken sinds corona

In aandachtswijken als Amsterdam Nieuw-West en Utrecht Overvecht krijgen bewoners door corona dubbel het deksel op de neus. Niet alleen lopen zij meer risico om ziek te worden, maar ook financieel zijn zij harder geraakt. Wijkorganisaties zagen talloze gezinnen met een lege koelkast en mensen die tijdens de ‘lockdown’ op straat kwamen te staan.

Daarom was het erg goed om te zien dat in deze wijken tientallen initiatieven zijn opgezet door bewoners, die buurtgenoten helpen. Lea den Broeder en Annemarie Wagemakers verzamelden allerlei voorbeelden en stonden versteld. Hun boodschap: er gebeurt nu van alles dat van levensbelang is voor de gezondheid van bewoners in deze wijken. Investeer hierin, voor het te laat is; want we zullen al deze acties voor de gemeenschap nog keíhard nodig hebben.

Massale toestroom vrijwilligers

Firoez Azarhoosh uit de Indische Buurt (Amsterdam-Oost) onderschrijft deze boodschap. Hij werkt als kwartiermaker bij buurtorganisatie Samen Vooruit: “Tijdens de lockdown hebben mensen zich massaal als vrijwilliger aangemeld. De saamhorigheid was echt opvallend groter.”

Binnen korte tijd konden Azarhoosh en collega’s een groot initiatief opzetten: zij verstrekten 17.000 gratis maaltijden, 8 weken lang, aan 350 gezinnen in de buurt. Dit lukte dankzij crowdfunding; buurtbewoners betaalden zo mee. Ook de gesloten restaurants in Amsterdam-Oost werkten mee, door hun koks in te zetten en keukens beschikbaar te stellen. Daarnaast werkten 100 vrijwilligers mee.

Het is een opvallend, positief initiatief, maar het vraagt ook om nader onderzoek. Firoez: “Meteen kwam de vraag bij ons op: wie zijn deze gezinnen? Wat is er gebeurd sinds corona, dat zij dagelijks een maaltijd nodig hebben? We zien sinds de lockdown veel casussen waarvoor meer actie nodig is.”

In Nieuw-West dezelfde ervaring

Amsterdam Nieuw-West heeft soortgelijke ervaringen, zegt opbouwwerker Gina van der Linden van stichting Eigenwijks. “Er zijn héél veel mensen opgestaan, veel starters en werkenden, die we normaal minder tegenkomen als vrijwilligers. Mensen hebben gekookt voor buurtgenoten met krappe beurs, er is een actie geweest om voedselpakketten in te kopen bij boeren voor gezinnen.

Ouderen hebben uitleg over ‘Zoom’ gekregen; onder wie veel mensen die er eerst niets van wilden weten of de taal niet goed spreken, maar toch behoorlijk digitaal vaardig bleken. En via Nieuw-West TV hebben muziek- en dansleraren lessen opgenomen, en die zijn uitgezonden."

Kloof

Tegelijk maakt ook Gina zich zorgen over de ontwikkeling in de wijk: veel mensen zijn er de afgelopen maanden op achteruitgegaan (sociaal, financieel en qua gezondheid). “De kloof is echt groter geworden. Mensen die het al financieel moeilijk hadden, zijn er nu slechter aan toe, De onderwijsachterstand is ook enorm vergroot. En mensen die eerder al eenzaam en geïsoleerd waren, zijn dat nu helemaal.”

Tijdelijk effect of vasthouden?

Het is daarom van groot belang om de extra vrijwilligers, initiatieven en gemeenschapszin vast te houden, aangezien er nog heel wat op de wijken af gaat komen. Maar of dat lukt, is nog de vraag.

Lector Lea den Broeder: “We weten dat de saamhorigheid na bijvoorbeeld een ramp heel groot is, en de mensen elkaar dan graag helpen. Het is ook een vorm van zingeving; het maakt mensen gelukkig om iets voor anderen te doen. Maar uit wetenschappelijke studies blijkt ook dat dit effect tijdelijk is, en weer wegebt.

"Daarom roepen wij met klem op: laat dit niet verloren gaan, investeer hierin. Er is heel veel potentieel ontstaan in deze wijken. Hieruit komt ook veel directer cruciale informatie naar boven over wat er speelt, en wat bewoners nodig hebben, vooral ook op gezondheidsgebied.”