Patiënt- en familieparticipatie in de Klinische Zorg

Anne Eskes, lector Patiënt- en familieparticipatie in de Klinische Zorg:

Door patiënten en hun familie bij de zorg te betrekken tijdens de ziekenhuisopname, zijn zij beter voorbereid op hun rol na ontslag uit het ziekenhuis. Uit onderzoek blijkt dat patiënten daarna minder thuiszorg nodig hebben en meer tevreden zijn over de geboden zorg.

Familieleden onvoldoende voorbereid

Bij patiënt- en familieparticipatie draait het om alle aspecten van de zorg en in de besluitvorming. Deze vorm van participatie vraagt om een wederzijds en respectvol partnerschap en samenwerking tussen zorgprofessionals en patiënten en hun naasten. Zo zijn familieleden vaak de primaire zorgverlener in de thuissituatie en spelen zij een belangrijke rol bij het verlenen van basiszorg aan hun geliefden na ontslag uit het ziekenhuis. Bijvoorbeeld ondersteuning bij persoonlijke hygiëne, mobiliseren. Hoewel de basiszorgactiviteiten eenvoudig lijken, voelen familieleden zich vaak niet voorbereid op deze rol. Zij ervaren vaak een gebrek aan kennis over hoe de juiste zorg te verlenen. Dit vergroot de kans op overbelasting.

Door familieleden al tijdens ziekenhuisopnames actief te betrekken kunnen zij zich onder begeleiding van zorgprofessionals voorbereiden op deze rol. Dat het belangrijk is om in het familiesysteem rondom de patiënt te investeren blijkt ook uit het feit dat 1 op de 3 Nederlanders beperkte gezondheidsvaardigheden heeft. Dit heeft als gevolg dat zij vaak moeite hebben om in de thuissituatie goed om te gaan met gezondheid en ziekte.

Gezondheidsvaardigheden

De mate waarin iemand gezondheidsvaardig is wordt onder andere bepaald door kenmerken van de persoon zelf. Zoals leeftijd, opleidingsniveau, sociaal-economische status, cultuur en de sociale context waar iemand woont. Kijkend naar regio Amsterdam zien we hier uitdagingen. Zo is 15% van de inwoners 65 jaar of ouder, is 23% laagopgeleid, heeft 17% van de huishoudens een laag inkomen en heeft 34% een niet-westerse migratieachtergrond. Terwijl dit juist de groep is die zich vaak minder gezond voelt, meer co-morbiditeiten heeft en vaker langer in het het ziekenhuis ligt.

Vraagstellingen

Het lectoraat Patiënt- en familieparticipatie in de Klinische Zorg onderzoekt de beste manieren om patiënten en familie te betrekken bij de zorg. Hierbij staan 5 vragen centraal.

Hoe kunnen we:

1. patiënten en familieleden al tijdens de ziekenhuisopname actief betrekken en wat zijn de effecten ervan op de patiënt?
2. familieleden het beste voorbereiden op een actieve rol na ontslag en wat zijn de effecten hiervan op de ervaren kwaliteit van leven en de mate van (over)belasting?
3. een omgeving creëren waarin participatie tijdens de ziekenhuisopname wordt gestimuleerd door zorgprofessionals?
4. familielieden met beperkte gezondheidsvaardigheden zo goed mogelijk ondersteunen?
5. wat vraagt dit van zorgprofessionals (bijvoorbeeld hoe rekening houdend met taalproblematiek, diversiteit en laaggeletterdheid)?

Samenwerking tussen HvA en Amsterdam UMC

Het lectoraat Patiënt- en familieparticipatie in de Klinische Zorg is verbonden aan het Amsterdam UMC en de faculteit Gezondheid van de HvA in nauwe samenwerking met het OLVG. Het bundelen van krachten biedt meerwaarde aan de Amsterdamse regio en het versterken van de synergie tussen de professionele praktijk, onderzoek en onderwijs (trias academica).

De professionele praktijk voedt het wetenschappelijk onderzoek met praktijkgerichte onderzoeksvragen. Het uitgevoerde onderzoek binnen het lectoraat beantwoordt vervolgens deze onderzoeksvragen waarbij onderzoekers zoveel mogelijk studenten van de faculteit Gezondheid betrekken. Vervolgens nemen bachelor- en masteropleidingen op in hun onderwijsprogramma's. Het resultaat: state-of-the-art onderwijs, goed opgeleide zorgprofessionals en betere kwaliteit van zorg.

Contact

Anne Eskes
E-mail: a.m.eskes@amsterdamumc.nl