Lector Gezondheid en Omgeving
l.den.broeder@hva.nlBekijk profiel
Centre of Expertise Urban Vitality
Blog: Dierentuin der sterren
Deze blog gaat NIET over filmsterren. Ook al ging de selfie van Ellen DeGeneres de hele wereld over en werd deze binnen een half uur meer dan zeven miljoen keer doorgestuurd via Twitter. Waarmee de kracht van sociale media weer eens werd bevestigd. Maar sterren stralen overal, en vooral in het heelal. Kijken naar die sterren, niet op de rode loper, maar aan de hemel, is een tijdverdrijf dat populair is. En ook nog veel nuttigs voor de wereld oplevert. Juist in combinatie met de mogelijkheden van internet
14 maart 2014
Het is een enorme opgave voor sterrenkundigen om alle sterrenstelsels, naar verluidt ruim een miljoen, in kaart te brengen. Daarom besloot een internationale groep astronomen in 2007 om vrijwilligers te vragen mee te helpen bij het classificeren van die ‘dierentuin der sterren’. Zij deden daartoe een oproep op internet. Zij hadden nooit kunnen dromen wat er vervolgens gebeurde. Niet alleen meldden zich enorm veel vrijwilligers aan, maar ook leverden die in korte tijd grote hoeveelheden classificaties op. Allerlei mensen, oud en jong, man en vrouw, met allerlei beroepen dan wel gepensioneerd, deden mee. Daarmee kregen de onderzoekers heel veel data binnen. En door de grote aantallen werden de classificaties nauwkeuriger; je kunt dan namelijk meerdere waarnemingen met elkaar vergelijken en verbeteren.
Het project Galaxy Zoo bestaat nog steeds en groeit en bloeit. Er is een hele gemeenschap omheen gegroeid, de Zooites. Het kernteam, de Zookeepers, meldde onlangs de miljoenste vrijwilliger. Het project is allang niet meer alleen gericht op sterrenkunde, maar er zijn ook andere onderwerpen aangehaakt. Allemaal samen heten die projecten het Zooniverse. Er zijn blogs, wetenschappelijke en populaire publicaties, en zelfs gratis lespakketten voor scholen.
Het Zooniverse is een prachtig voorbeeld van wetenschap samen met en door burgers, ofwel citizen science. Ook in Nederland doen we dit soort dingen, bijvoorbeeld met de Grote Griepmeting of het Nationaal Slaap Register. Wat is het geheim van dit succes? Daarvoor zijn allerlei zaken aan te dragen, zoals dat mensen het onderwerp interessant vinden, of willen bijdragen aan de wetenschap, of gewoon nieuwsgierig zijn.
Het belangrijkste is dat deze projecten mensen niet alleen gebruiken als informanten, maar dat zij ook iets teruggeven. Slaaptips, feedback op je eigen slaappatroon. Of kennis over de nieuwe griep die er aankomt. Of toegang tot informatie die voorheen aan wetenschappers was voorbehouden. De onbekende kennis, zeg maar. Net zoals slechts enkelen hebben gezien dat ook Liza Minnelli op de selfie van Ellen probeerde te komen, maar helaas achteraan stond. Maar vooral helpt de erkenning dat je mede-eigenaar van een klein stukje wetenschap bent en daardoor van een grotere club deel uitmaakt. Iedereen die meedoet is daardoor een beetje een ster!
Lea den Broeder
dr. J.M. den Broeder (Lea)
