Kritisch denken met interactieve cartoons

DOEL VAN DIT PROJECT

Het ontwerpen en testen van interactieve cartoons

Een belangrijk leerdoel in het basisonderwijs is het doen van onderzoek. Door het uitvoeren van onderzoek leren kinderen kennis op te doen, en zich een mening te vormen over kwesties waar natuurwetenschappelijke kennis aan ten grondslag ligt. In de praktijk blijkt de nadruk vaak te liggen op de praktische kant (het doen van metingen), en niet op het redeneren aan de hand van de resultaten. Uit onderzoek komt ook naar voren dat kinderen moeite hebben om te reflecteren en uit hun gegeneerde data conclusies te trekken. Wat de leerkrachten in het basisonderwijs nodig hebben zijn methoden om kinderen uit te dagen te redeneren met data, waarbij zij gestimuleerd worden om kritisch te reflecteren op hun onderzoeksproces.

Het doel van dit project is om concept cartoons in te zetten en te testen als een dergelijke methode. Concept cartoons zijn speciale cartoons die tot doel hebben onderzoek of discussie te stimuleren. Onderzoek laat namelijk zien dat het gebruik van deze cartoons redeneervaardigheden van kinderen kan verbeteren, en dat het laten zien van verschillende perspectieven de leerlingen stimuleert om verder na te denken. De inzet van interactieve concept cartoons in dit project heeft tot doel de leerlingen te stimuleren om stapsgewijs tot inzicht te laten komen in hun eigen onderbouwing ten aanzien van de argumenten. Het gekozen onderwerp is vaccinatie, vanwege de afnemende vaccinatiegraad in Nederland, zonder dat daar goede redenen voor bestaan.

RESULTAAT VAN DIT PROJECT

Inzicht in de waarde van interactieve cartoons

Voor dit project worden meerdere interactieve concept cartoons opgesteld. Elke cartoon krijgt vier tot zes lagen diepte, zodat leerlingen meerdere keren kunnen kiezen tussen concurrerende verklaringen. Bij de cartoons wordt een portfolio met bronnen gemaakt, waarin zowel juiste als onjuiste informatie over het onderwerp zit. Een bijgevoegd werkblad helpt de leerlingen om de bronnen kritisch te beoordelen en te redeneren aan de hand van het bewijsmateriaal.

De ontwikkelde concept cartoons worden in vier opeenvolgende lessen in groep 7 en 8 van enkele basisscholen in Amsterdam getest. De resultaten van deze tests zullen door de onderzoekers gepubliceerd worden, waarna de cartoons beschikbaar komen voor het hele basisonderwijs. Afhankelijk van de vraag van docenten kunnen ook andere onderwerpen tot een concept cartoon verwerkt worden.

Wie zijn bij dit project betrokken?

De interactieve concept cartoons zijn een initiatief van Patricia Kruit en Bert Bredeweg. Het project heeft een adviescommissie voor inspiratie en kritische reflectie. De leden van deze commissie zijn Anders Bouwer, Tom van Eijck, Jan Hellings, Hessel Nieuwelink en Arie Wilschut.