De stad ontwerpen op ooghoogte (Sensing Streetscapes)
Ontwerpend onderzoek met eye-tracker en AI naar woongebieden met hoge dichtheden
ProjectDe ongekende populariteit van steden zet de komende jaren door. Om dit op te vangen dient er volop gebouwd te worden. Binnen de stadsgrenzen wel te verstaan, waardoor veel gemeenten hun hoogbouwvisies herzien. De vraag is echter hoe we - ondanks de extreme verdichting - toch een menselijke maat op straatniveau creëren. Welke ontwerpoplossingen werken daarvoor? Het HvA Lectoraat Bouwtransformatie doet actie-onderzoek naar deze vraag en zet hiervoor nieuwe technologie in. Hierbij werken ze samen met de lectoraten Urban Analytics en Play & Civic Media en een consortium van ruimtelijk ontwerpbureaus, opdrachtgevers en een internationale klankbordgroep van experts.
Voor de gangbare woonmilieus is bekend wat voor ontwerpoplossingen werken: een actieve plint (begane grond), ritme in de straatwanden en een tactiele inrichting. Voor de nieuwe woonmilieus met on-Nederlands hoge dichtheden is dit nog niet duidelijk. Internationale studies naar de leefbaarheid op hoogbouwlocaties wijzen op gerelateerde gezondheids- en stressklachten van deze milieus (Lindal & Hartig 2013; Gifford 2007; Asgarzadeh e.a. 2012). De vraag is wat de werkbare ontwerpoplossingen zijn die een menselijke maat op straatniveau creëren. In het actie-onderzoek Sensing Streetscapes zetten we twee nieuwe technologieën in om voor het eerst meer grip op de werking van ontwerpoplossingen op de gebruikers te kunnen meten.
Ontsluiten eye-tracking technologie
De neuro-science heeft technologieën ontwikkeld om onze gedragingen te meten. Wij zetten hiervan de eye-trackers in. Deze technologie maakt zichtbaar hoe we onbewust (en voortdurend) onze omgeving scannen - en daarop ons gedrag aanpassen. De technologie legt voor ieder fixatiepunt waarnaar wordt gekeken (30 x per seconde), de exacte plek in de omgeving vast. Zo kunnen we zichtbaar maken of de toegepaste ontwerpoplossingen inderdaad het beoogde effect op de gebruikers van de ruimte hebben.
Benutten Artificial intelligence
Daarnaast gaan we in het onderzoek op zoek naar internationale referentielocaties die passen bij de huidige verdichting van onze steden. Dit is een gangbare activiteit in de praktijk. Bij het ontwerp van een nieuw gebouw, herinrichting van de straatruimte of (her)ontwikkeling van een gehele woonwijk halen ruimtelijk ontwerpers inspiratie en inzicht over de werkende oplossingen uit reeds gebouwde plekken. In ons onderzoek stellen we een inspirerende set aan internationaal toegepaste ontwerpoplossingen samen.
Daarbij zetten we ook Artificial intelligence (AI) in. Onze verwachting is dat de mondiaal dekkende data van Google streetview, Open Street Maps en Google Earth een rijke bron vormen. Met AI bouwen we een algoritme die deze bronnen voor ruimtelijk ontwerpers ontsluit. De hiermee getraceerde voorbeeldstellende plekken verwerken we ook in het voorbeeldenboek.
Toepasbare eindproducten
Het project levert drie praktische en bruikbare resultaten voor de praktijk: een voorbeeldenboek; een AI interface; en de eye-tracker als tool voor in het ontwerpproces. Daarnaast biedt het concrete beproefde handvatten voor het ontwerpen voor een menselijke maat. De doelgroep zijn ruimtelijk ontwerpers (stedenbouwers, architecten en landschapsarchitecten) en opdrachtgevers van ruimtelijke projecten. Opdat we met het onderzoek ook tot de realisatie van leefbare nieuwe woongebieden in hoge dichtheden mogen bijdragen.
Het project is mogelijk gemaakt dankzij een subsidie van Nationaal Regieorgaan Praktijkgericht Onderzoek SIA. Voor meer informatie en abonneren op onze nieuwsbrieven ga naar www.sensingstreetscapes.com
