NRO-rapportage Leiderschap t.b.v. duurzame onderwijsinnovaties

22 aug 2022 09:00 | Kenniscentrum Onderwijs en Opvoeding

Hoe realiseer je duurzame onderwijsinnovaties in scholen? Met die vraag worstelen veel schoolorganisaties. Schoolleiders, teacher leaders, onderwijsvernieuwers en leraren die het onderwijs in hun school willen verbeteren zitten met de vraag hoe je voorkomt dat innovaties na een tijdje (als de subsidie op is) uitdoven of niet verder komen dan de groep enthousiastelingen die het geïnitieerd heeft.

Om die reden heeft NRO de Technische Universiteit Eindhoven en de Hogeschool van Amsterdam subsidie gegeven voor het uitvoeren van een reviewstudie naar factoren die de duurzame implementatie van onderwijsinnovaties ondersteunen. Daarbij is met name gekeken naar de rol van leiderschap in scholen. In het onderzoek dat is uitgevoerd door Christa Krijgsman onder begeleiding van Marieke Thurlings en Marco Snoek en met ondersteuning van enkele studenten van de TUe wordt gekeken naar drie factoren die invloed hebben op de verduurzaming van onderwijsinnovaties: Individuele factoren (bijvoorbeeld de kwaliteiten van de leraar of de schoolleider), relationele factoren (bijvoorbeeld de mate van samenwerking binnen teams) en contextuele factoren (bijvoorbeeld de tijd of ruimte die beschikbaar is). Daarnaast is gekeken naar de rol van deze drie factoren op microniveau (in de klas), mesoniveau (binnen de school) en macroniveau (regionaal of landelijk).

Op basis van een analyse van 43 wetenschappelijke publicaties (geselecteerd uit een set van 7000) en 31 beleids/vakpublicaties komen de onderzoekers tot 6 aanbevelingen:

Organiseer processen op zo’n manier dat ze niet afhankelijk zijn van enkele betrokken individuen die de innovatie trekken. Het spreiden van leiderschap en het betrekken van een brede groep leraren speelt daar een belangrijke rol bij.

Communiceer de visie en doelen van de innovatie en het innovatieproces helder en creëer regelmatig momenten voor dialoog in de agenda van de school.

Ondersteun leraren die experimenteren met innovaties, door open te staan voor hun ideeën en ervaringen, vertrouwen en respect te geven en een klimaat te creëren waarin fouten gemaakt mogen worden en van deze fouten geleerd wordt. Wees tegelijkertijd rolmodel voor inhoudelijke aspecten van de innovatie.

Creëer mogelijkheden voor leraren om vaardigheden te ontwikkelen die nodig zijn voor het implementeren van innovaties in de onderwijspraktijk. Dit kan door middel van professionele ontwikkeling of samenwerkend leren.

Word veranderdeskundig en ontwikkel expliciete theories of improvement die bijdragen aan een beter begrip van wat werkt als het gaat om innovatie binnen de eigen context.

Expliciteer de theory of improvement die gehanteerd wordt bij een innovatie, en ook de inrichting van het innovatieproces zelf. Hierdoor kan dit onderwerp van gesprek worden en bijdragen aan een gedeeld begrip en gedeeld vertrekpunt in een school.