Kenniscentrum Maatschappij en Recht

Jongerenwerk in coronatijd

2 jun 2021 12:01 | Faculteit Maatschappij en Recht

Wat is de impact van de coronamaatregelen op het jongerenwerk? Welke lessen kunnen we meenemen na de crisis? Een interview met Stijn Sieckelinck, lector Youth Spot aan de Hogeschool van Amsterdam.

Wat is het effect van de coronamaatregelen op jongeren?

“De crisis en bijbehorende maatregelen hebben een grote impact op jongeren; minstens de helft van de schoolgaande jeugd en adolescenten meldt meer mentale en fysieke klachten. Meer overgewicht, meer gevoelens van eenzaamheid en depressie, er is zelfs een toename van het aantal zelfmoordmeldingen. En je kunt ervan uitgaan dat de jongeren waar het jongerenwerk zich op richt zijn oververtegenwoordigd in die cijfers. Een jaar lang maatregelen zal zijn sporen nalaten op het algehele welzijn van een groot deel van de jongeren, en het kan wel even duren voor mensen daarvan herstellen.”

Lector Stijn Sieckelinck

Lector Stijn Sieckelinck

Wat kan jongerenwerk betekenen voor deze jongeren?

“Het jongerenwerk heeft laten zien snel te kunnen schakelen. In de eerste weken van de lockdown werden jongerenwerkers door gemeentes nog vaak ingezet om toe te zien op het naleven van de maatregelen, als een soort boa’s. Maar jongerenwerk mag nooit alleen bij handhaving blijven steken. Het gaat juist om een vertrouwensband opbouwen en ondersteuning bieden. Je kunt jongeren wel verbieden om samen te scholen en van pleintjes weren, maar als ze eenmaal binnen zitten wil dat niet zeggen dat hun problemen daarmee ook verdwijnen, integendeel.”

“Jongerenwerkers hebben snel de knop omgezet om te kijken hoe zij hun aanbod konden blijven voortzetten in een andere vorm. Dat betekende stevig inzetten op de online leefwereld: waar hangen die jongeren nu uit, en hoe kunnen we ze daar bereiken? Het vindplaatsgerichte werken zoals we dat kennen op straat, wordt nu toegepast in allerlei apps, fora en sociale media. Daar zijn grote stappen in gezet.”

Wat betekent de coronacrisis voor jongerenwerkers zelf?

“De positieve tendens is dat gemeentes het voorbije jaar hebben gezien hoe jongerenwerk verschil heeft kunnen maken. Maar het gevaar is dat gemeentes ook steeds meer gaan verwachten, terwijl jongerenwerkers nu op hun tandvlees lopen en er eigenlijk niet voldoende capaciteit is om dat vol te houden. Ook jongeren zelf doen constant een beroep op jongerenwerkers. De grenzen tussen thuis en openbaar, dag en nacht vervagen, zeker in de online leefwereld. Omdat de leefwereld van jongeren zo snel verandert en omdat de samenleving zo veranderd is in het afgelopen jaar, moet de methodiek van het jongerenwerk voortdurend innoveren.”

Ziet u daarin ook kansen voor het onderzoek van het lectoraat Youth Spot?

“De crisis heeft laten zien dat jongerenwerk niet weg hoeft te vallen nu veel sociale activiteiten zich online zijn gaan afspelen. We kunnen ons nog meer inzetten op jongerenwerk in de online leefwereld. Niet als vervanging, maar wel als onmisbaar onderdeel van wat jongerenwerk moet behelzen. Het is een enorme kans om vanuit het jongerenwerk een pedagogische aanwezigheid te realiseren in die online omgeving. Er is grote behoefte aan een moreel kompas online, want daar ontbreekt het nu aan, zoals recent het livestream-incident liet zien waarbij een jongetje zijn broek moest laten zakken. Het is erg waardevol als jongerenwerkers kunnen aansluiten bij die online biotoop en daar mogelijkheden voor een gesprek zoeken. Ons lectoraat is voor de crisis al gestart met een onderzoek naar de online leefwereld van jongeren en dat was bijzonder goed getimed, blijkt nu.”

“Een ander heel relevant project gaat om jongerenwerk op scholen. Nu steeds meer scholen weer opengaan, is de logische reactie: ‘het komt wel weer goed met al die jongeren.’ Maar er zijn ook veel jongeren die helemaal niet goed in hun vel zitten op school en daarop stuklopen. Onderzoek in een aantal gemeenten laat nu zien dat dat het een heel positieve impact kan hebben als er een jongerenwerker actief is op een school.”

“Van oudsher richtte het jongerenwerk zich vooral op het openbare domein, de vrije tijd van jongeren. Met de privésfeer of het domein van scholen hadden jongerenwerkers niet zo veel te maken. Dit zijn twee heel innovatieve onderzoeksprojecten, waarbij die verschillende domeinen worden overstegen. Dat zal ook na de corona-crisis van groot nut zijn.”