Werken met animaties in onderzoek en praktijk

Werken met animaties in onderzoek en praktijk

Studenten van de social work opleidingen (FMR) moeten steeds vaker, naast het schrijven van een afstudeeropdracht, een product ontwikkelen. De manier waarop zij onderzoek uitvoeren (interviews/vragenlijsten) om tot een onderzoeksrapport en/of eindproduct te komen, sluit niet altijd op elkaar aan. Om deze aansluiting te kunnen vinden is het inzetten van andere vormen van onderzoek belangrijk. Veel studenten hebben echter niet de kennis/vaardigheden om andere vormen van onderzoek in te zetten. Ondersteuning is hierbij essentieel.

Ontwerpen animatie

Om studenten te motiveren en te stimuleren om te werken met andere soorten onderzoeksmethoden is een animatie op basis van een korte situatieschets (een vignet) ontwikkeld. Een voorbeeld: 'Vader Bart en dochter Celine staan na schooltijd in de speeltuin. Celine loopt naar de tas van Mo en pakt voetbalkaartjes uit zijn tas en stopt deze in haar broekzak. Bart leest facebookberichten op zijn telefoon en reageert op facebookberichten.' In deze korte situatie zitten verschillende factoren verborgen, bijvoorbeeld het soort gedrag van de ouder: negeert wangedrag van het kind; en het gedrag van het kind: externaliserend gedrag – stelen. Deze animatie kan worden ingezet als onderzoeksinstrument om meer te weten te komen over wat mensen van deze korte situaties vinden, hoe ze zouden reageren en of zij in andere situaties anders zouden reageren.

Beter aansluiten bij respondentengroepen

Door het inzetten van animaties kunnen studenten beter aansluiten bij sommige respondentgroepen. Bijvoorbeeld als mensen de Nederlandse taal niet voldoende machtig zijn kunnen zij door middel van de animatie makkelijker vragen stellen doordat dit beeldend is. Binnen deze Grassroots is gekeken of de inzet van de animatie bijdraagt aan nieuwe inzichten voor studenten om andere onderzoeksvormen in te zetten. Dit is gedaan in een gastcollege en als deel van een onderzoeksopdracht bij een minor.

Inzet animatie

In het gastcollege is uitgelegd hoe de animatie is ontwikkeld en wat aandachtspunten zijn bij het gebruik en ontwikkelen van een dergelijke onderzoeksvorm. Studenten gaven aan dat de inzet van de animatie een leuke en interessante onderzoeksmethode is. Tegelijkertijd vragen ze zich af in hoeverre de inzet van een dergelijke creatieve methode haalbaar is voor hun. Tijdens het college en in de groepsbegeleiding is hier door verschillende docenten aandacht aan besteed, maar de stap naar het daadwerkelijk kunnen toepassen blijft moeilijk. Dit lijkt met name te komen doordat de stap tussen de inzet van de animatie en het zelfstandig kunnen toepassen van dergelijke methoden in het onderzoek te groot is. Dit heeft mogelijk met de leerstijl en de vormgeving van de les te maken: ervaringsleren zou hieraan kunnen bijdragen en is ingezet bij de minor jeugdhulp.

Werken met animaties biedt voordelen

Bij de minor Jeugdhulp is de animatie ingezet als deel van een onderzoeksopdracht. Studenten hebben daar meegewerkt aan een onderzoek dat gericht was op het voorleggen van de korte situaties, maar dan in papieren vorm. Deze korte situaties waren opgenomen in een vragenlijst die verschillende ouders moeten invullen. Studenten ervaarden echter in het contact met ouders dat niet iedereen even taalvaardig was, of dat zij de vragenlijst niet volledig invulden: deze methode werkt niet goed. Het werken met minder talige werkvormen, zoals animaties, zou volgens hen hebben bijgedragen. Ook hebben de studenten meegedacht over de inhoud van de animatie en volgens hen sloot deze animatie veel beter aan bij de doelgroep. Het actief participeren in de ontwikkeling maakte de studenten wél bewust van het goed kunnen aansluiten bij de doelgroep en dit zelf ook te kunnen toepassen.

Leren door ervaring

Kortom, het inzetten van de interactieve animatie als onderzoeksmethode is volgens studenten interessant en leerzaam, maar de manier waarop de interactieve animatie wordt ingezet is essentieel om de kennis goed over te kunnen brengen. Ervaringsleren lijkt voor de studenten bij te dragen aan het bewustwordingsproces en kan een manier zijn om goed aan te kunnen sluiten bij de doelgroep en tot een goed eindproduct te kunnen komen. Intensieve begeleiding en ondersteuning van de docent in dat proces is onmisbaar.

Hoe nu verder?

Aankomend jaar wordt een gastles gegeven aan studenten van de Master Social work om hen te inspireren om andere onderzoeksvormen in te zetten in hun onderzoek. Daarnaast is de animatie ook bekeken door docenten en mensen uit de jeugdhulppraktijk. Docenten en jeugdhulppraktijkpartners gaven aan dat de inzet van een dergelijke animatie ook erg waardevol is om bijvoorbeeld gericht een gesprek op gang te brengen tussen verschillende opvoeders en tussen studenten (hoe zou jij reageren, hoe reageer ik, wat vinden wij daarvan etc.). De komende tijd gaan we, met dank aan Urban Education, verder onderzoeken hoe we de animatie kunnen gebruiken in niet onderzoek gerelateerde lessen en in de praktijk van de jeugdhulp.

Meer informatie?

Neem contact op met Sanne Rumping (s.m.rumping@hva.nl).