Kenniscentrum Techniek

de klimaatbestendige wijk

Onderzoek voor de praktijk

Boek

Het klimaat verandert. Het regent vaker en harder, maar het wordt ook warmer en droger. Deze klimaatverandering leidt tot problemen als wateroverlast, schade aan funderingen en groen en zelfs gezondheidsproblemen. Om steden in de toekomst leefbaar te houden, is klimaatbestendig inrichten nodig.

De afgelopen jaren is veel onderzoek gedaan naar klimaatverandering en klimaatbestendig inrichten op nationaal en internationaal niveau. De onderzoeken op gemeentelijk niveau zijn te abstract en te weinig toepasbaar, vinden lokale professionals. Daarom is in 2015 en 2016 het onderzoek ‘De klimaatbestendige stad, inrichting in de praktijk’ uitgevoerd, een samenwerking van vijf gemeenten, een waterschap en twee hogescholen.

Noodzaak klimaatbestendig inrichten

Doel was de urgentie van klimaatbestendig inrichten in steden aan te tonen, om zo lokale beleidsmakers te kunnen overtuigen van de noodzaak. Daarnaast is onderzocht welke maatregelen het meest effectief zijn en er is een maatschappelijke kosten-batenanalyse (MKBA) opgesteld.

Hittestress in steden

Steden krijgen door klimaatverandering vooral te maken met hittestress. Gevolgen van hittestress zijn onder meer hogere sterfte- en ziektecijfers, lagere arbeidsproductiviteit en meer agressie. Om de urgentie van maatregelen tegen hittestress aan te tonen, hebben de onderzoekers een mindmap opgesteld. Met metingen is onderzocht welke maatregelen het best bijdragen aan verkoeling.

Groene straatinrichting

Daarnaast is een MKBA opgesteld om varianten van straatinrichtingen met elkaar te vergelijken. De focus lag daarbij op groen in de stad omdat dit bijdraagt aan verkoeling en kansen biedt voor waterberging en infiltratie. De MKBA is toegepast op een tiental praktijkvoorbeelden. Hieruit blijkt dat een klimaatbestendige inrichting vaak niet duurder is dan een traditionele herinrichting en ook niet ingewikkeld.

Aanbevelingen voor een klimaatbestendige stad

Uit het onderzoek komen de volgende punten naar voren:

  • In een klimaatbestendige stad dienen de gevolgen van hitte in ieder ontwerp te worden meegewogen.
  • Het verkoelende effect van schaduw is veel groter dan het effect van (verkoelend) water in de stad. Het creëren van schaduwrijke plekken is een effectieve ruimtelijke adaptatiemaatregel tegen hittestress.
  • Een groene straatinrichting levert meer op dan het kost.
  • Bomen zijn ideaal voor het voorkomen van opwarming in stedelijk gebied. In de zomer geven ze schaduw en in de winter laten ze straling door.
  • Het verhogen van het percentage groen (parken, tuinen, gevels, daken) geeft op wijk- of stadsniveau een verlaging van de temperatuur.
  • Een maatschappelijke kosten-batenanalyse is een goed instrument voor de afweging van klimaatbestendige inrichtingsvarianten.
  • Een klimaatbestendige inrichting is relatief eenvoudig en vaak voordelig.
Referentie Kluck, J., Kleerekoper, L., Klok, L., Loeve, R., Bakker, W., & Boogaard, F. (2017). de klimaatbestendige wijk: Onderzoek voor de praktijk. (Publicatiereeks Faculteit Techniek; No. 10). Hogeschool van Amsterdam, Kenniscentrum Techniek.
Gepubliceerd door  Kenniscentrum Techniek 1 april 2017

Publicatiedatum

apr 2017

Auteur(s)

Lisette Klok
Wiebe Bakker
Floris Boogaard

Publicaties:

Research database