Kenniscentrum Techniek

Co-creating Responsive Urban Spaces (Co-ReUS)

Hoe kunnen we de openbare ruimte real time laten aanpassen op de gebruikers van de ArenA Boulevard?

Project

Onze steden worden steeds drukker. Alleen al in Amsterdam is de bouw van 50.000 tot 90.000 nieuwe woningen voorzien. Dit zorgt voor een enorme verdichting van de stad en druk op de openbare ruimte. Die gaat over meer dan verkeer alleen. De openbare ruimte is de plek waar de ‘sociale stad’ gemaakt wordt. Hier komt men elkaar tegen, ontstaat stedelijke vitaliteit, identiteit en onderlinge betrokkenheid.

Naast de traditionele ruimtelijke oplossingen op gebouw- en straatniveau, biedt het opkomende veld van interactieve technologie een beloftevol nieuw middelen voor het ontwerp en de activering van de publieke ruimte. Hoe we die het beste kunnen toepassen in het ruimtelijk ontwerp, wat voor strategie dit vraagt - en hoe die de publieke ruimte activeren is echter nog grotendeels onbekend. Precies rondom deze vragen hebben onderzoekers van de Hogeschool van Amsterdam onder leiding van lector Bouwtransformatie - Frank Suurenbroek twee jaar actieonderzoek verricht. De toepassingsmogelijkheden, best practices en de werkzame principes zijn verwerkt in de publicatie Responsieve publieke ruimte.

Consortium

Voor het onderzoek is een consortium van 23 organisaties samengesteld, bestaande uit architectuur- en stedenbouwbureaus, interaction designers en de organisaties rondom de ArenA Boulevard. De ArenA Boulevard fungeerde in het onderzoek als de extreme case en proeftuin om de praktische toepassingsmogelijkheden en het ontwerpproces met research through design te testen. Aan de co-creatiesessies en het project werkten ook de gemeente Amsterdam, BNSP, UvA en TU/d mee, evenals vele studenten vanuit drie HvA faculteiten.

Interdisciplinaire inzet HvA

In afspiegeling van de praktijkvraag is het onderzoek interdisciplinair opgezet. Naast het lectoraat Bouwtransformatie waren ook de lectoraten Play and Civic Media (Martijn de Waal), lectoraat Crossmedia (Harry van Vliet) en lectoraat Urban Analytics (Nanda Piersma) en het sensorlab betrokken.

Eindsymposium

Begin 2019 zijn de resultaten gepresenteerd op een drukbezocht eindsymposium in Pakhuis de Zwijger voor circa 100 belangstellenden. Sprekers FRANK SUURENBROEK (lector Bouwtransformatie), IVAN NIO (senior onderzoeker Bouwtransformatie) en MARTIJN DE WAAL (lector Play & Civic Media) gingen in op de nieuwe interdisciplinaire ontwerpopgave van een responsieve ruimte, kansen voor publiek domein en de werking van interactieve installaties in de openbare ruimte.

In de plenaire sessie is vooruit gekeken naar het realiseren van responsieve ruimtes in de praktijk. In het panel werd deelgenomen door constortiumleden Hayo Wagenaar van IJsfontein, Iskander Smit van Info.nl, Theo de Bruijn van IAA architecten en Melanie August-de Meijer van CTO Amsterdam. Tijdens de discussie was het mooi te zien dat er in de zaal ook vertegenwoordigers waren van de drie beroepsgroepen waar het onderzoek op was gericht: gemeenten & projectontwikkelaars, stedenbouwkundige bureaus & landschapsarchitecten en interaction designers. Hierna is het symposium afgesloten door uitreiking van het Handboek Responsieve Publieke ruimte.

Foto: Geisje van der Linden

Handboek Responsieve Publieke ruimte.

De uitkomsten zijn verwerkt in een Handboek. Hierin wordt stapsgewijs uiteen gezet hoe ontwerpers publieke ruimtes responsief kunnen maken - en wat opdrachtgevers kunnen verwachten en vragen. De aanpak is daarbij praktisch, inspirerend en voorstelbaar gemaakt met een roadmap, 65 best practices, een design canvas en co-creatie processtrategie. Met het handboek ontsluiten we de kansen en uitdagingen voor de praktijk, voor docenten en voor de studenten als toekomstige professionals.

Opdrachtgevers van de publieke ruimte biedt het inspirerende voorbeelden, maar ook zicht op het ontwerpproces en de zaken waarop men moet letten. De verschillende ontwerpdisciplines ontdekken complementariteit en de zaken waarover ze vroegtijdig moeten afstemmen. Gebiedsontwikkelaars en de stakeholders van gebouwen aan de openbare ruimte zien hoe responsieve oplossingen hun gedeelde buitenruimtes kunnen versterken en activeren.

Media Architectuur Biënnale 2020

Mede naar aanleiding van Co-ReUs organiseren Martijn de Waal en Frank Suurenbroek de Media Architectuur Biennale in november 2020 in Amsterdam.

Het handboek is zowel in het Nederlands als Engels, open access te downloaden op de projectwebsite :

Dit project is mogelijk gemaakt dankzij een subsidie van Nationaal Regieorgaan Praktijkgericht Onderzoek SIA.

Accepteer de marketingcookies om deze video te zien

Partners Co-ReUS

Gepubliceerd door  Urban Technology 27 oktober 2022

Project Info

Publicatie Co-ReUS
Startdatum 01 sep 2016
Einddatum 15 apr 2019